Όταν ο Διονύσης Σαββόπουλος “έκρυβε” τον Τσε Γκεβάρα σε ένα από τα πιο σπουδαία τραγούδια του

Ήταν 1967 όταν ο Διονύσης Σαββόπουλος φυλακιζόταν στα κρατητήρια της οδού Μπουμπουλίνας. Στις 40 ημέρες που κρατήθηκε εκεί, εμπνεύστηκε κάποια από τα κομμάτια που εν συνεχεία εμφανίστηκαν στο “Περιβόλι του Τρελού” (Lyra, 1969), που κυκλοφόρησε μέσα στη Χούντα.

Μέσα στη φυλακή έγραψε τo “Δημοσθένους λέξις”, τη “Θεία Μάνου”, και τη “Θαλασσογραφία”, ενώ το σπουδαίο κομμάτι του “Ωδή στον Γεώργιο Καραϊσκάκη” ήρθε ως έμπνευση τον Μάιο του ’68 στη Γαλλία, διαπερνώντας την επαναστατικότητα της εποχής και μεταφέροντας τη σε ένα διαχρονικό δημιούργημα.

Το “παλικάρι” ωστόσο της “Ωδής” δεν ήταν ο Καραϊσκάκης, αλλά ο Τσε Γκεβάρα.

Όπως είχε δηλώσει ο ίδιος ο δημιουργός σε συνέντευξή του στη Lifo το 2009: “Το τραγούδι ήταν γραμμένο στην αρχή για τον Τσε, αλλά μετά το ξαναδούλεψα για να μπορέσω να αντιμετωπίσω τη λογοκρισία και νομίζω ότι δεν θα δυσαρεστηθεί ο στρατηγός Καραϊσκάκης που τον δάνεισα στον Τσε, ούτε και το ανάποδο, ο ένας περιέχει τον άλλο κατά κάποιο τρόπο. Νομίζω γράφτηκε και τελευταίο στη σειρά, στο Μιλάνο πια”. Σε άλλη συνέντευξή του είχε αναφέρει πως εμπνεύστηκε το κομμάτι το ’68 στο Παρίσι, και δήλωνε πως ο “Καραϊσκάκης” ήταν μια “κάλυψη” για τον Τσε.

Και χρόνια μετά, το κομμάτι μπήκε ακόμη και στις σχολικές γιορτές για την 25η Μαρτίου, κάτι που ο ίδιος ο Σαββόπουλος είχε “καλωσορίσει”. 

Ο Σαββόπουλος είχε μιλήσει για το “Περιβόλι του τρελού” στις 7 Αυγούστου 1975 στο περιοδικό “Ταχυδρόμος”, μετά την πτώση της Χούντας. “Το περιβόλι του τρελλού το έγραψα στην Ιταλία, ΄68 – ’69. Το στοιχείο που κυβερνά αυτόν τον δίσκο είναι η νοσταλγία. Νοσταλγία όμως για ποιο πράγμα; Για κανένα συγκεκριμένα. Έτσι γενικά, νοσταλγία. Όπως όταν είμαστε άρρωστοι πολύ και νοσταλγούμε, όχι βέβαια τη ζωή που ήμασταν γεροί και άλλο από ρουτίνα δεν ξέραμε, αλλά τη ζωή γενικά, στην πιο καθαρή και υγιή της έννοια”, εννοώντας εδώ πως η όλη νοσταλγία, αφορούσε τα χρόνια πριν την “αρρώστια” της στρατιωτικής δικτατορίας.

Για τις φυλακίσεις του στη Χούντα, όταν και έγραψε το ’67 τη “Θαλασσογραφία” και το “Δημοσθένους Λέξις” (που μπήκε στο “Βρώμικο Ψωμί”, ο Δ. Σαββόπουλος είχε δηλώσει στον Κώστα Μανιάτη: “Υπήρχαν βέβαια στιγμές που ήμουνα πεσμένος, θλιμμένος, φανταζόμουν τα πιο άσχημα πράγματα, ότι να, έβγαλα ένα σπυράκι στο σβέρκο και αυτό το σπυράκι είναι καρκίνος και σίγουρα θα πεθάνω. Ή άλλες φορές σκεφτόμουνα ότι αφού δεν υπάρχει κατηγορία εναντίον μου θα με στείλουν εξορία, και από εκεί πια ποιος ξέρει, θα φύγω γέρος. Τέτοια”.

Μια ιστορική σύμπραξη με τον Γιώργο Νταλάρα στην Ύδρα (25 Μαρτίου του 1986):

Σε ένα “παιχνίδι” συμπτώσεων, στις 21 Οκτωβρίου 1969, είχε κυκλοφορήσει και το “Περιβόλι του Τρελού”. Ακριβώς 56 χρόνια μετά, ο “Νιόνιος” θα έφευγε από τη ζωή.

Ο δίσκος περιελάμβανε τα: Η θεία Μάνου, Το περιβόλι, Θαλασσογραφία, Οι πίσω μου σελίδες, Η συννεφούλα, Σαν ρεμπέτικο παλιό, Είδα την Άννα κάποτε, Ντιρλαντά, Τα παιδιά που χάθηκαν, Ωδή στον Γεώργιο Καραϊσκάκη.

Η οθόνη βουλιάζει σαλεύει το πλήθος
εικόνες ξεχύνονται με μιας
πού πας παλληκάρι ωραίο σαν μύθος
κι ολόισια στο θάνατο κολυμπάς

Και όλες οι αντένες μιας γης χτυπημένης
μεγάφωνα και ασύρματοι από παντού
γλυκά σε νανουρίζουν κι εσύ ανεβαίνεις
ψηλά στους βασιλιάδες τ’ ουρανού

Ποιος στ’ αλήθεια είμαι εγώ και πού πάω
με χίλιες δυο εικόνες στο μυαλό
προβολείς με στραβώνουν και πάω
και γονατίζω και το αίμα σου φιλώ

Πού πας παλληκάρι πομπές ξεκινούνε
κι οι σκλάβες σου ουρλιάζουν στο βωμό
ουρλιάζουν τα πλήθη καμπάνες ηχούνε
κι ο ύμνος σου τραντάζει το ναό

Ποιος στ’ αλήθεια είμαι εγώ και πού πάω
με χίλιες δυο εικόνες στο μυαλό
οι προβολείς με στραβώνουν και πάω
και γονατίζω και το αίμα σου φιλώ