Σπιναλόγκα: Υποψήφιο για τον κατάλογο μνημείων της UNESCO το νησάκι της Κρήτης
Το υπουργείο Πολιτισμού κατέθεσε φάκελο στο Κέντρο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.
- 29 Σεπτεμβρίου 2018 17:36
Κατατέθηκε την Πέμπτη 27 Σεπτεμβρίου 2018, στο Κέντρο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, από το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, ο προκαταρκτικός φάκελος υποψηφιότητας του Φρουρίου της Σπιναλόγκας. Η τελική μορφή του φακέλου υποψηφιότητας θα κατατεθεί έως την 1η Φεβρουαρίου 2019.
Όπως ενημερώνει το ΥΠΠΟΑ, με ανακοίνωσή του, «η τελευταία εγγραφή ελληνικού μνημείου στον Κατάλογο Πολιτιστικής Κληρονομιάς ήταν του Αρχαιολογικού Χώρου των Φιλίππων τον Ιούλιο του 2016», η δε «συγκρότηση του φακέλου υποψηφιότητας του Φρουρίου Σπιναλόγκας είναι αποτέλεσμα συλλογικής εργασίας και συνεργασίας των αρμόδιων Υπηρεσιών του ΥΠΠΟΑ, της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λασιθίου και της Διεύθυνσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων, με τον Δήμο Αγίου Νικολάου Κρήτης».
«Μέρος του προκαταρκτικού φακέλου στηρίζεται σε πρόταση που υπέβαλε τον Μάιο του 2017 ο Δήμος Αγίου Νικολάου Κρήτης. Επί του παρόντος καταρτίζεται, επίσης, αναλυτικό Διαχειριστικό Σχέδιο του μνημείου, το οποίο είναι προαπαιτούμενο για την ένταξη ενός μνημείου στον Κατάλογο Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Τόσο η εκπόνηση του προκαταρκτικού φακέλου, που υπεβλήθη χθες, όσο και η συγκρότηση του τελικού φακέλου υποψηφιότητας του Φρουρίου Σπιναλόγκας εδράζεται στις επιχειρησιακές οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού» προσθέτει το ΥΠΠΟΑ, που σημειώνει για τον αρχαιολογικό χώρο της Σπιναλόγκας:
«Η Σπιναλόγκα αποτελεί σήμερα τον δεύτερο σε επισκεψιμότητα αρχαιολογικό χώρο της Κρήτης, μετά το μινωικό ανάκτορο της Κνωσού, καθώς συνδυάζει την αρχαιολογική αξία ενός αντιπροσωπευτικού δείγματος οχυρωματικής αρχιτεκτονικής, με διαχρονική χρήση από τον 16ο έως και τον 20ό αιώνα, με τη σημασία ενός τόπου ιστορικής μνήμης με ιδιαίτερους συμβολισμούς, ενός χώρου εγκλεισμού και απομόνωσης, από τους πιο ιδιαίτερους της νεότερης ιστορίας της Κρήτης και της Ελλάδας γενικότερα».
Η ιστορία της Σπιναλόγκα
Η φημισμένη Σπιναλόγκα, γνωστή και ως Καλυδών, είναι μια βραχονησίδα που βρίσκεται στο στόμιο του κόλπου της Ελούντας Λασιθίου, σε θέση στρατηγικής σημασίας για τον έλεγχο του φυσικού λιμανιού της.
Εκδρομικά σκάφη συνδέουν τη Σπιναλόγκα με την Ελούντα (Σχίσμα), τον οικισμό Πλάκα και τον Άγιο Νικόλαο, την πρωτεύουσα της Περιφερειακής Ενότητας Λασιθίου.
Η βραχονησίδα των 85 περίπου στρεμμάτων θωρακίστηκε με οχυρωματικό περίβολο κατά τους Ελληνιστικούς Χρόνους (σύμφωνα με την επικρατέστερη εκδοχή), προκειμένου να προστατευτεί η πόλη Ολούς (Ολούντα).
Την περίοδο 1579-1586, στο πλαίσιο των μεγάλων οχυρωματικών έργων τους στην Κρήτη, οι Ενετοί οικοδόμησαν στη Σπιναλόγκα φρούριο, ένα από τα πλέον σημαντικά επιθαλάσσια οχυρά ολόκληρης της Μεσογείου. Το φρούριο αυτό υπέστη επισκευές και μετατροπές πριν και κατά τη διάρκεια του Κρητικού Πολέμου των ετών 1645-1669.
Επί Ενετοκρατίας το φρούριο της Σπιναλόγκας χρησιμοποιήθηκε για στρατιωτικούς σκοπούς. Μετά την παράδοση του Χάνδακα στους Τούρκους, τον Σεπτέμβριο του 1669, η Σπιναλόγκα παρέμεινε υπό ενετική κατοχή. Το φρούριο έπεσε τελικά στα χέρια των Τούρκων το 1715, ύστερα από πολιορκία.
Με την πάροδο του χρόνου διαμορφώθηκε στη Σπιναλόγκα ένας μουσουλμανικός οικισμός, ενώ το φρούριο της βραχονησίδας χρησιμοποιήθηκε ως τόπος εξορίας και απομόνωσης.
Από τα μέσα του 19ου αιώνα η εικόνα του απομονωμένου και απρόσιτου οικισμού της Σπιναλόγκας άλλαξε, καθώς άρχισαν να συγκεντρώνονται εκεί πολυάριθμοι έμποροι και ναυτικοί, που δραστηριοποιήθηκαν στο εξαγωγικό εμπόριο. Οι πολιτικές εξελίξεις που έλαβαν χώρα στην Κρήτη περί τα τέλη του 19ου αιώνα διέκοψαν την περίοδο ακμής και πολεοδομικής ανάπτυξης του οικισμού της Σπιναλόγκας.
Αφού προηγήθηκε, στα τέλη του 19ου αιώνα, η βραχύβια εγκατάσταση γαλλικών στρατιωτικών δυνάμεων, η Κρητική Πολιτεία αποφάσισε το 1903 να προβεί στην ίδρυση λεπροκομείου στη Σπιναλόγκα. Το λεπροκομείο, όπου φιλοξενήθηκαν πάσχοντες από τη νόσο του Χάνσεν που προέρχονταν από την Κρήτη αλλά και τον υπόλοιπο ελλαδικό χώρο, λειτούργησε έως το 1957, γεγονός που κατέστησε τη βραχονησίδα τόπο ιστορικής μνήμης και ιδιαίτερου συμβολισμού.
Δείτε ένα υπέροχο βίντεο της περιοχής από drone:
