Ανδρέας Αγγελιδάκης – Το έργο που θα εκπροσωπήσει την Ελλάδα στην 61η Μπιενάλε της Βενετίας

Η εικαστική πρόταση του Ανδρέα Αγγελιδάκη και του επιμελητή Γιώργου Μπεκιράκη, με τίτλο «Δωμάτιο Απόδρασης/Escape Room», θα εκπροσωπήσει τη χώρα μας στην 61η Διεθνή Καλλιτεχνική Έκθεση της Biennale Βενετίας 2026 (9 Μαΐου – 22 Νοεμβρίου 2026), σύμφωνα με απόφαση του Υφυπουργού Πολιτισμού, κ. Ιάσονα Φωτήλα, και μετά τη σχετική γνωμοδότηση της άμισθης επταμελούς γνωμοδοτικής επιτροπής.

Το έργο προσεγγίζει την αλληγορία του Πλατωνικού σπηλαίου

Όπως αναφέρουν οι συντελεστές της πρότασης: “Ο Ανδρέας Αγγελιδάκης, με σταθερή παρουσία στην ελληνική και διεθνή καλλιτεχνική σκηνή, αναπτύσσει μια υβριδική και ερευνητική πρακτική που τέμνει την αρχιτεκτονική, την επιτελεστικότητα, τη θεωρία και το ψηφιακό. Η δουλειά του συντίθεται από αφηγήσεις που συχνά υπερβαίνουν γραμμικές χρονικότητες και συμβατικούς διαχωρισμούς μεταξύ φανταστικού και πραγματικού, φυσικού και εικονικού. Εστιάζοντας σε σύγχρονα ζητήματα ταυτότητας, πολιτιστικής μνήμης και ερμηνείας της ιστορίας, προτείνει ένα εναλλακτικό πλαίσιο κατανόησης της πραγματικότητας μέσα από διαρκείς παραμορφώσεις και ανατροπές της.

Κεντρικός άξονας στην καλλιτεχνική του προσέγγιση είναι το πώς κατασκευάζονται οι αφηγήσεις: ποιοι μηχανισμοί καθορίζουν τι θεωρείται αληθινό ή αυθεντικό και πώς αυτές οι κατασκευές διαπερνούν το βλέμμα μας, τον πολιτισμό και την εμπειρία του εαυτού. Στην εγκατάσταση Δωμάτιο Απόδρασης που προτείνει για την 61η Μπιενάλε της Βενετίας, ο Αγγελιδάκης προσεγγίζει την αλληγορία του Πλατωνικού σπηλαίου όχι ως παγιωμένο φιλοσοφικό σχήμα, αλλά ως εργαλείο διερεύνησης της σύγχρονης συνθήκης της ψηφιακής παραίσθησης, της μετα-αλήθειας και της πολιτιστικής κατανάλωσης. Αντλεί από το φαινόμενο των escape rooms για να φωτίσει τη διασταύρωση του πραγματικού με το εικονικό, σε μια εποχή όπου η επιθυμία για “απόδραση” είναι ενδημική και μετατρέπεται σε προϊόν και εμπειρία.

Το έργο φέρνει τον θεατή αντιμέτωπο με τον εαυτό του. Όχι με την έννοια της ταύτισης, αλλά της απόστασης. Η παρουσία του γίνεται θέαμα· το βλέμμα του επιστρέφει σε αυτόν μέσα από κυκλώματα ανατροφοδότησης. Η εμπειρία προσομοιάζει με μια “εξωσωματική” συνθήκη, όπου η συνείδηση λειτουργεί σε καθυστέρηση σε σχέση με το σώμα, σαν να ζει κανείς τη ζωή του από απόσταση. Ο Αγγελιδάκης δεν σχολιάζει μόνο την ψηφιακή εποχή· σχολιάζει τη συνθήκη του σύγχρονου ανθρώπου ως υποκειμένου παγιδευμένου σε μια εικόνα που διαρκώς καθρεφτίζεται, πολλαπλασιάζεται και καταναλώνεται. Η «αλήθεια» που προτείνει ο καλλιτέχνης δεν είναι μια απόλυτη, μεταφυσική αξία, αλλά μια σκηνοθετημένη συνθήκη που μπορεί να ανατραπεί. Στο έργο αυτό η ιστορία δεν λειτουργεί ως παρελθοντολογική αφήγηση, αλλά ως πεδίο συμβολοποίησης και εργαλείο αποδόμησης.

Ο Αγγελιδάκης αναδεικνύει με σαφήνεια την προβληματική της σύγχρονης οπτικής κουλτούρας: την ταύτιση του αληθινού με την αναπαράσταση, την εξάρτηση του νοήματος από την εικόνα, την αδυναμία της εμπειρίας να υπάρξει έξω από το βλέμμα της κάμερας ή της οθόνης. Παράλληλα, αγγίζει την αγωνία του σύγχρονου ανθρώπου να βρει μια διέξοδο από τον ψυχολογικό και πολιτισμικό εγκλωβισμό σε κατασκευασμένες πραγματικότητες. Η εγκατάσταση λειτουργεί ως χώρος προσομοίωσης και συνάμα σχόλιο για την ίδια την έννοια του “δωματίου απόδρασης”: δεν προσφέρει λύσεις, αλλά ερωτήματα που οδηγούν σε αναστοχασμό. Αντί να υποδεικνύει μια «αλήθεια» προς ανακάλυψη, αποκαλύπτει τον μηχανισμό παραγωγής της. Σε αυτό το πλαίσιο, ο θεατής δεν καλείται να λύσει έναν γρίφο, αλλά να αναλογιστεί ποια αφήγηση υπηρετεί”.

Ανδρέας Αγγελιδάκης – Βιογραφικό

Ο Ανδρέας Αγγελιδάκης ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Έχει πτυχίο Αρχιτεκτονικής από το Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής της Νότιας Καλιφόρνιας και μεταπτυχιακό τίτλο στον Ανώτερο Αρχιτεκτονικό Σχεδιασμό από το Πανεπιστήμιο Columbia. Ως καλλιτέχνης ή επιμελητής έχει συμβάλει σε ένα πλήθος διεθνών εκθέσεων, συμπεριλαμβανόμενων των: «The State of the Art of Architecture», 1η Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής του Σικάγου, 12η Τριενάλε Σύγχρονης Τέχνης της Βαλτικής στο Βίλνιους και «Super Superstudio» στο PAC Milano, όλες το 2015.

Το 2017 συμμετείχε στην «documenta14» στην Αθήνα και το Κάσσελ. Το 2019 συμμετείχε στο Bergen Assembly στο Βergen με το πολυλειτουργικό σύστημα καθισμάτων που είχε δημιουργήσει για το «Parliament of Bodies» του Paul B. Preciado για την documenta14 όπως και για την Μπιενάλε Κινούμενης Εικόνας στο OGR του Τορίνου. Μεταξύ άλλων έχει επιμεληθεί «The System of Objects» στο Ίδρυμα ΔΕΣΤΕ της Αθήνας, το «Super Superstudio» στο PAC του Μιλάνου, το «Fin de Siècle» στο Ελβετικό Ινστιτούτο της Νέας Υόρκης, το «Period Rooms» στο Het Nieuwe Instituut του Ρότερνταμ και «OOO Object Oriented Ontology» στην Kunsthalle της Βασιλείας.

Κατατέθηκαν συνολικά 21 προτάσεις

Στο πλαίσιο της ανοικτής πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος που απηύθυνε το Υπουργείο Πολιτισμού σε επιμελητές, ιστορικούς τέχνης, τεχνοκριτικούς και θεωρητικούς τέχνης με εμπειρία στην οργάνωση και επιμέλεια εκθέσεων από κοινού με καλλιτέχνες, αλλά και σε καλλιτέχνες από κοινού με τους προαναφερθέντες, κατατέθηκαν συνολικά 21 προτάσεις. Βάσει του άρθρου 68 του ν. 4481/2017, η αξιολόγηση των προτάσεων και η γνωμοδότηση για την επιλογή των συντελεστών της εθνικής συμμετοχής πραγματοποιήθηκαν από άμισθη επταμελή Επιτροπή, απαρτιζόμενη από τους/τις:

• ­Ιωάννη Κονταράτο, Αναπληρωτή Καθηγητή της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών
• Σοφία Παπαδοπούλου, Επίκουρη Καθηγήτρια του Τμήματος Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας
• Κατερίνα Γρέγου, Καλλιτεχνική Διευθύντρια του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης
• Ιωάννη Μπόλη, Ιστορικό Τέχνης, Προϊστάμενο του Τμήματος Σύγχρονης Γλυπτικής, MOMus – Μουσείο Άλεξ Μυλωνά
• Συραγώ Τσιάρα, Διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης-Μουσείου Αλεξάνδρου Σούτσου
• Κωνσταντίνα Κώτσιου, Χαράκτρια – Μέλος του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος
• Εμμανουήλ Μαυρομμάτη, Πρόεδρο της Ένωσης Ελλήνων Κριτικών Τέχνης (AICA HELLAS)

*Με την ίδια απόφαση ορίζεται ο Μητροπολιτικός Οργανισμός Μουσείων Εικαστικών Τεχνών Θεσσαλονίκης-MOMus ως φορέας υλοποίησης της εθνικής συμμετοχής (Εθνικός Επίτροπος).