Martin Parr: Πέθανε ο φωτογράφος που “ξεγύμνωσε” το αγγλικό ταξικό σύστημα

Ο Μάρτιν Παρ (Martin Parr), Βρετανός φωτογράφος, γνωστός για τις φωτογραφίες ντοκιμαντέρ τουριστών, οι οποίες ήταν περίεργες εξερευνήσεις του τρόπου ζωής τους όσο και ειρωνικές καταγγελίες αυτής, πέθανε στις 6 Δεκεμβρίου στο σπίτι του στο Μπρίστολ της Αγγλίας.

Υπήρξε μια από τις πιο αναγνωρίσιμες και αιχμηρές φωνές της βρετανικής φωτογραφίας, ένας δημιουργός που μεταμόρφωσε το ντοκιμαντερίστικο βλέμμα σε εργαλείο κοινωνικής παρατήρησης με χιούμορ, χρώμα και αφοπλιστική ειλικρίνεια. Ο θάνατός του ανακοινώθηκε την Κυριακή από το ίδρυμα που φέρει το όνομά του και δημιούργησε στο Μπρίστολ το 2017.

Αν και στην ανακοίνωση του ιδρύματος δεν διευκρινίζεται η αιτία θανάτου σε δημοσιεύματα του Τύπου σημειώνεται ότι ο Parr διαγνώστηκε με μυέλωμα, μια μορφή καρκίνου του μυελού των οστών, το 2021. Σε δημοσίευμα της εφημερίδας Guardian αναφέρθηκε ότι η ασθένεια βρισκόταν σε ύφεση, αλλά ότι εξακολουθούσε να λαμβάνει χάπια χημειοθεραπείας.

«Το Ίδρυμα Μάρτιν Παρ και το Magnum Photos θα συνεργαστούν για να διατηρήσουν και να μοιραστούν την κληρονομιά του Μάρτιν» αναφέρεται στην ανακοίνωση.

Γνωστός για τη διεισδυτική ματιά του πάνω στο αγγλικό ταξικό σύστημα, ο Parr φωτογράφισε λουόμενους και συντηρητικές λέσχες, πανηγύρια χωριών και πρωινά με καφέ, συνήθως με έντονα χρώματα και μια δόση χιούμορ που δεν περνούσε απαρατήρητη. Το εμβληματικό του φωτογραφικό άλμπουμ The Last Resort (1986), με εικόνες από τους παραθεριστές της εργατικής τάξης στο New Brighton του Wirral, σημάδεψε μια καθοριστική στροφή στο βρετανικό ντοκιμαντερίστικο ύφος — από το παλιό, ασπρόμαυρο, τραχύ βλέμμα σε μια πιο παιχνιδιάρικη, πολύχρωμη και αιχμηρή προσέγγιση.

Οι “λουόμενοι” του Martin Parr δεν ήταν μοντέλα. Ήταν οι πραγματικοί άνθρωποι της βρετανικής καθημερινότητας. Εκείνοι που γέμιζαν τις παραλίες του New Brighton, του Benidorm, των φτηνών παραθεριστικών θερέτρων των 70s και 80s. Ήταν κυρίως οικογένειες της εργατικής και μικρομεσαίας τάξης, άνθρωποι που έβρισκαν στις οικονομικές διακοπές του Σαββατοκύριακου την πιο προσιτή τους απόδραση. Με παιδικά καροτσάκια, μπύρες σε πλαστικά ποτήρια, αντηλιακά, φουσκωτά, φαγητά από το σπίτι, ζακετάκια δεμένα στη μέση — όλη εκείνη η άχαρη αλλά αληθινή αισθητική της βρετανικής leisure culture.

Ο Parr συνήθιζε να επαναλαμβάνει σχεδόν σαν… μάντρα τη φράση: «Φτιάχνω σοβαρές φωτογραφίες μεταμφιεσμένες σε ψυχαγωγία».

Ο Parr γεννήθηκε στο Surrey το 1952 και μεγάλωσε στο Epsom. Είχε ήδη χαράξει τον δρόμο του από τα εφηβικά του χρόνια, εμπνευσμένος από τον παππού του, έναν παθιασμένο ερασιτέχνη φωτογράφο. Μετά τις σπουδές του στο Manchester Polytechnic πέρασε δύο σεζόν φωτογραφίζοντας στα Butlin’s, αρχικά μαζί με τον συνομήλικό του Daniel Meadows. Εκεί ήρθε σε επαφή με τις έντονα χρωματισμένες, νοσταλγικές καρτ ποστάλ του John Hinde — εικόνες που θα καθόριζαν το ύφος του στις δεκαετίες που ακολούθησαν.

Αφού μετακόμισε στο Hebden Bridge του Δυτικού Γιόρκσαϊρ, ο Parr αφιέρωσε χρόνο φωτογραφίζοντας τις μικρές θρησκευτικές κοινότητες της περιοχής. Εκεί γνώρισε και τη σύζυγό του, Susan Mitchell, προτού εγκατασταθούν στη δυτική ακτή της Ιρλανδίας, όπου δημιούργησε μια σειρά σημαντικών έργων. Ανάμεσά τους και το Bad Weather του 1982, μια συλλογή τραβηγμένη με υποβρύχια κάμερα, που αποτύπωνε τη σκληρή, υγρή πλευρά του καιρού με τον δικό του, απρόβλεπτο τρόπο.

Έργα του έχουν παρουσιαστεί σε όλο τον κόσμο από το 1974, σε εκθέσεις στην Εθνική Πινακοθήκη Πορτρέτων και στην Πινακοθήκη Φωτογράφων στο Λονδίνο, στο Εθνικό Κέντρο Φωτογραφίας στο Παρίσι και στο Μητροπολιτικό Μουσείο Φωτογραφίας του Τόκιο στην Ιαπωνία.

Έχουν κυκλοφορήσει πάνω από εκατό βιβλία με έργα του. Ο Parr κέρδισε πολλά βραβεία σε όλη τη διάρκεια της καριέρας του, όπως το Βραβείο Εκατονταετηρίδας της Βασιλικής Φωτογραφικής Εταιρείας, το Βραβείο Eric Solomon της Photokina για φωτορεπορτάζ και το 2017 το Παγκόσμιο Βραβείο Φωτογραφίας Sony για Εξαιρετική Συνεισφορά στη Φωτογραφία. Ο Parr ήταν πρόεδρος του Magnum Photos μεταξύ 2013 και 2017.