Ο Win Knowlton εμπνέεται από τις αλλαγές του καιρού και δημιουργεί ένα νέο σύμπαν

Η Kourd Gallery παρουσιάζει για πρώτη φορά στην Ελλάδα έργα του γνωστού εικαστικού καλλιτέχνη Win Knowlton, σε μια έκθεση υπό την επιμέλεια της Ελένης Βαροπούλου. Έτσι, σε έναν χώρο ειδικά διαμορφωμένο ως εγκατάσταση, παρουσιάζονται μία σειρά από ακρυλικά τα οποία δούλεψε ο ζωγράφος πρόσφατα στο Βερολίνο.

Ο ζωγράφος και γλύπτης Win Knowlton ζει και δημιουργεί ανάμεσα στη Νέα Υόρκη και το Βερολίνο εκφράζοντας μια από τις πιο χαρακτηριστικές τάσεις της σύγχρονης τέχνης, αφού τον ενδιαφέρει η φύση, το τοπίο, η αφαίρεση και διάφορες μικτές τεχνικές.

Στην αθηναϊκή έκθεση «Weather or not», το κοινό θα μπορέσει να δει έργα του Knowlton, που έχουν ως θεματικό πυρήνα τα καιρικά φαινόμενα. Με έμπνευση από τις αλλαγές του καιρού, ο καλλιτέχνης δημιουργεί ένα νέο, πρωτότυπο σύμπαν, που απευθύνεται τόσο στους λάτρεις της τέχνης του τοπίου, όσο και σε εκείνους που προβληματίζονται για την κλιματική αλλαγή και τα ακραία φαινόμενα που συνιστούν επακόλουθό της.

Θα μας μιλήσετε λίγο για τη σύλληψη της συγκεκριμένης έκθεσης; Είναι σαφές ότι πρωταγωνιστεί το περιβάλλον.

Ναι, πράγματι, πρωταγωνιστεί το περιβάλλον και ο καιρός, με την έννοια ότι ο καιρός είναι αυτός που διαμορφώνει τη γη και το σχήμα της. Ο αέρας, η βροχή, το χιόνι, όλα αυτά μορφοποιούν το έδαφος, τα βουνά, τα πάντα. Μιλάμε ασφαλώς για μία αφηρημένη εκδοχή του τοπίου. Παίρνω δηλαδή ένα πάρα πολύ απλό θέμα όπως μπορεί να είναι ένα σύννεφο ή ένας τυφώνας και αυτό κάπως αποτελεί την αρχή ενός ζωγραφικού έργου.

Αυτό είναι ένα θέμα το οποίο το εξελίσσετε εδώ και χρόνια;

Δεν είμαι απολύτως σίγουρος αν αυτό οφείλεται στις περιβαλλοντικές αλλαγές των τελευταίων ετών. Σίγουρα είναι αναπόφευκτο το να επηρεάζεσαι από τις παγκόσμιες συνθήκες, ειδικά όταν κυβερνά ένας Τραμπ, ο οποίος είναι εναντίον του περιβάλλοντος εμφανώς εδώ και πολλά χρόνια. Η αλήθεια είναι ότι μου μοιάζει σαν ένα μωρό που φωνάζει για να ακουστεί, να το πω ευγενικά. Ταυτόχρονα μπορούμε να πούμε ότι είναι και εγκληματίας. Είναι τρομακτικό να σκεφτείς το για πόσα είναι ακόμα ικανός.

Και μια που πιάσαμε αυτό το θέμα και είστε και ζωγράφος και γλύπτης, ως ένας καλλιτέχνης γενικώς άξιος που δημιουργεί έργα με μηνύματα, πιστεύετε πραγματικά ότι η τέχνη μπορεί να κάνει διαφορά;

Πιστεύω ότι με έναν έμμεσο τρόπο όλες οι μορφές τέχνης είναι πολιτικές. Αποτελούν μια θετική προσέγγιση επέμβασης στα πράγματα. Οι καλλιτέχνες προσπαθούμε να ανοίξουμε τον ορίζοντα -και τον δικό μας φυσικά- και των άλλων ανθρώπων, ενώ οι περισσότερες γκαλερί καταφέρνουν να φέρνουν κοντά μας διαφορετικές εκδοχές του κόσμου. Γενικότερα μιλώντας, η οποιαδήποτε μορφή τέχνης κάνει διαφορά. Επίσης, σε συνδέει με τα πράγματα. Δηλαδή μπορεί να δεις κάτι στη φύση και να σκεφτείς κάτι που μόλις είδες σε μία γκαλερί ή και το αντίθετο. Γιατί η φύση ακολουθεί την τέχνη και η τέχνη τη φύση.

Με ποια μορφή τέχνης προτιμάτε να καταπιάνεστε;

Πρέπει να πω ότι μ’ αρέσει πάρα πολύ να σχεδιάζω – ίσως περισσότερο και από την ίδια τη ζωγραφική. Τον τελευταίο καιρό μάλιστα ασχολούμαι λίγο περισσότερο με τις εγκαταστάσεις και τη γλυπτική. Μέσα από τη ζωγραφική βέβαια, «μετακινούμαι» πιο εύκολα, εκφράζω πια άμεσα και εύκολα τις ιδέες μου από ό,τι με την γλυπτική. Ειδικά, φεύγοντας από τη Νέα Υόρκη.

Αλήθεια γιατί μετακομίσατε και πώς επηρέασε αυτό τη δουλειά σας;

Η γυναίκα μου είναι Γερμανίδα, η δραματουργός Στέφανι Καρπ η οποία μάλιστα συνεργάστηκε και με το Φεστιβάλ Αθηνών, οπότε πηγαίναμε πολύ συχνά πέρα δώθε και μετά την πανδημία αλλά και μετά τη νίκη του Τραμπ, καταλήξαμε σε κάτι που σκεφτόμασταν χρόνια και νομίζω ότι ήταν σοφή η απόφασή μας. Κατά τη μετακόμιση, λοιπόν, σκεφτόμουνα ότι δεν μπορώ να μεταφέρω όλα τα εργαλεία που χρησιμοποιώ για τα γλυπτά και ότι θα ήταν κάτι τέτοιο πολύ δύσκολο και επίσης θα χρειαζόμουνα πολύ μεγαλύτερο στούντιο. Ηθελα κατά βαση να απλοποιήσω και τη δουλειά μου και τη ζωή μου και να εκφράζω πιο γρήγορα τις ιδέες μου, κάτι που πετυχαίνω μέσω των σχεδίων και της ζωγραφικής.

Υπάρχει διαφορά σε αυτό που αισθάνεστε ως καλλιτέχνης όταν ζωγραφίζετε ή όταν φτιάχνετε ένα γλυπτό;

Υπάρχει σίγουρα μία φυσική διαφορά, σωματική κυρίως, διότι όταν φτιάχνεις ένα γλυπτό πρέπει να φοράς ωτασπίδες και πρέπει να φοράς μάσκα – είναι σίγουρα δηλαδή λίγο πιο κουραστικό. Επίσης, γενικώς μπορούμε να πούμε πως οι άνθρωποι μοιάζουν πολύ διστακτικοί απέναντι στην γλυπτική. Μοιάζει δηλαδή να μπορούν πολύ πιο εύκολα να ταυτιστούν και να απολαύσουν έναν πίνακα. Πιστεύω βεβαίως ότι η γλυπτική είναι συχνά πολύ πιο συγκλονιστική. Επίσης, επειδή κάποιος δεν έχει τη δυνατότητα εύκολα να έχει γλυπτά στο σπίτι του, είναι μία τέχνη που την έχουμε συνδυάσει περισσότερο με τον εξωτερικό χώρο και με τα μουσεία.

Έχετε ζήσει πολλά στη ζωή σας και έχετε απολαύσει αρκετές καινοτομίες τάσεων διαφορετικών εποχών. Ποια μπορείτε να πείτε ότι είναι η περίοδος που αγαπάτε περισσότερο;

Νομίζω ότι απολαμβάνω περισσότερο από όλα τη σημερινή εποχή, γιατί τώρα πια έχω κάπως ησυχάσει. Είχα κάνει πολλά και διαφορετικές δουλειές στη ζωή μου, με πιο βασική μία εταιρεία που αφορούσε κήπους, δηλαδή σχεδιασμό κήπων για δημόσια κτίρια: βλέπετε ότι και εδώ υπάρχει μία σύνδεση με τη φύση. Τώρα πια που πούλησα αυτή την επιχείρηση και μπορώ να συγκεντρωθώ απολύτως στη δουλειά μου είμαι πολύ πιο χαρούμενος.

Αφού έχετε ζήσει στο κέντρο του κόσμου τη Νέα Υόρκη, ποια ήταν καλύτερη δεκαετία – ‘60, ‘70 ή ‘80;

Νομίζω η δεκαετία του 1970. Υπήρχε πολύ μεγαλύτερη decadence γύρω τριγύρω αλλά η αλήθεια είναι ότι γινόντουσαν πάρα πολύ ωραία πράγματα, η ζωή δεν ήταν τόσο ακριβή, ενώ τώρα είναι αδιανόητα ακριβή. Σκεφτείτε ότι τώρα που ζούμε στο Βερολίνο χρειαζόμαστε ακριβώς τα μισά χρήματα από ό,τι στη Νέα Υόρκη. Βεβαίως και το Βερολίνο όπως και η Αθήνα γίνονται σιγά-σιγά όλο και πιο ακριβά αλλά πάντως δεν είναι Νέα Υόρκη. H αλήθεια, λοιπόν, είναι ότι το 1970 υπήρχε μία άνθηση της δημιουργικότητας και κυρίως ανταλλαγή. Θέλω να πω ότι διαφορετικού τύπου καλλιτέχνες σύχναζαν στα ίδια μέρη, ήταν φίλοι, έκαναν πράγματα μαζί αυτό πια δε συμβαίνει σήμερα. Έχω πολλούς φίλους ποιητές πχ. και στο Βερολίνο και εδώ και στη Νέα Υόρκη, αλλά δεν βλέπω να αναμειγνύονται με άλλους καλλιτέχνες. Νομίζω πάντως ότι το καλλιτεχνικό κέντρο πια είναι το Βερολίνο και σιγά-σιγά εξελίσσεται και η Αθήνα!

Αλήθεια πως σας φαίνονται τα κοινωνικά δίκτυα;

Προσωπικά δεν έχω αλλά καταλαβαίνω ότι φέρνουν πολύ κοντά πολύ κόσμο. Από την άλλη νομίζω ότι χάνει ο κόσμος πάρα πολύ χρόνο απλώς για να ανεβάσει τα ποστ.

Αγαπώ το slow living και τη slow art και τα social media απαιτούν μεγάλη ταχύτητα για να μπορώ να τα παρακολουθώ – ούτε θα ήθελα άλλωστε να ζω σε αυτόν τον ρυθμό.

Έχετε αγαπημένους καλλιτέχνες;

Ασφαλώς. O Philip Guston, ο οποίος πέθανε το 1980 ο οποίος έκανε ζωγραφική αλλά σαν πιο πολύ με συγκινούσε η γλυπτική και τα αντικείμενα στα ύστερα του χρόνια. Ο γλύπτης Robert Smithson που έκανε πολύ μεγάλα γλυπτά και μάλιστα σε εξωτερικούς χώρους, τεράστια και ιδιαιτέρως εντυπωσιακά περιβαλλοντικά σημειολογικά έργα.

O Morandi που τον αγαπώ ιδιαιτέρως, για παράδειγμα, είναι στο άλλο άκρο του Guston αλλά αυτό δεν έχει έχει σημασία: μπορεί να ζωγράφιζε μικρά μπουκάλια αλλά στα έργα του είχε σημασία και το κενό ανάμεσα στα μπουκάλια.

Πικάσσο και Ματίς, αγαπημένοι μου, αλλά και εχθροί; Αληθεύει αυτό;

Υπάρχει ένας καταπληκτικός αστικός μύθος που λέει πως κάποτε αποφάσισαν να κάνουν μία ανταλλαγή από πίνακες για να έχει ο καθένας σπίτι του έναν πίνακα του άλλου. Ο Πικάσο διάλεξε έναν από τους χειρότερους πίνακες του Ματίς ώστε όταν οι άνθρωποι πήγαιναν σπίτι του να τον βλέπουν και να τον ρωτάνε «Ποιανού είναι αυτός ο χάλια πίνακας;» και εκείνος να απαντά χαιρέκακα: «Του Ματίς!» και να τον κάνει ρεζίλι.

Εσείς πως ξεκινάτε έναν πίνακα; Έχετε, δηλαδή, στο μυαλό σας ένα μήνυμα;

Κάθε φορά διαφορετικά. Μπορεί να ξεκινήσω με έναν τυφώνα και μετά να αναπτύσσεται από εκεί κάτι άλλο ή να ξεκινήσω με τα σύννεφα και τότε στην πορεία, επίσης να βγει κάτι τρίτο. Μετά τις πρώτες πινελιές ξεκινάει ένας διάλογος και έτσι ο πίνακας περνάει πάρα πολλές αλλαγές, μπορεί να γίνει και χάλια, να μην μου αρέσει καθόλους και να επανέλθω στο λευκό. Και μετά ξανά από πάνω και από πάνω. Έχω πίνακες που είναι ο ένας πάνω στον άλλον και είναι πάρα πολλοί αυτοί.

Νιώθω δηλαδή ότι πιο σημαντικό είναι το ταξίδι πάρα ο προορισμός: στην conceptual art μεγαλύτερη σημασία παίζει το ταξίδι και η εξέλιξη της ιδέας παρά το τελικό αποτέλεσμα.

Είναι πολύ στενή η σχέση σας με την Ελλάδα. Πώς ξεκίνησε;

Πάει πάρα πολύ πίσω στα χρόνια – η πρώτη φορά που ήρθα ήταν το 1973 στην επιστροφή από Ινδία και Αυστραλία όταν ακόμη ήμουν κάπως… χίπι και γυρνούσα τον κόσμο. Όταν έφτασα εδώ, εντυπωσιάστηκα από τους ανθρώπους, τη ζωή, το φως, την εξωστρέφεια. Όμως τότε ήταν ακόμη Χούντα και έφυγα. Μετά από χρόνια είχα κάποιοι φίλοι Γερμανοί από τη Νέα Υόρκη, με προσκάλεσαν στην Αστυπάλαια και εκεί γνώρισα μία γυναίκα που τελικά έγινε η γυναίκα μου η οποία είχε μεγάλη σχέση με την Ελλάδα.

Πριν από δέκα χρόνια περίπου γνώρισα στο Βερολίνο την Ελένη Βαροπούλου, θεατρολόγο, κριτικό τέχνης και επιμελήτρια εκθέσεων, και τον άντρα της, και τους έβλεπα, μαζί με την κοινή μας φίλη την εικαστικό Νίκη Καναγκίνη, συχνά όταν ερχόμουν για το Φεστιβάλ μαζί με τη γυναίκα μου. Ετσι όταν ήρθε η Ελένη στο στούντιο μου στη Γερμανία έκανε μία πρώτη επιλογή έργων, τα έδειξε στον Χάικ της Kourd Gallery, του άρεσαν πολύ και έτσι φτάσαμε στην τωρινή έκθεση.