Η Μαριάννα Κάλμπαρη φέρνει επί σκηνής το Δράμα της Δημοκρατίας

Στην καρδιά μιας εποχής όπου η έννοια της Δημοκρατίας δοκιμάζεται καθημερινά, το Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν ανοίγει τη νέα του σεζόν με μια παράσταση που δεν επιθυμεί απλώς να αφηγηθεί μια ιστορία, αλλά να πυροδοτήσει διάλογο.

Το «Δράμα της Δημοκρατίας», σε σύλληψη, δραματουργία και σκηνοθεσία της Μαριάννας Κάλμπαρη, υφαίνει έναν ζωντανό καμβά από αρχαία κείμενα, ιστορικά αποσπάσματα και σύγχρονες μαρτυρίες, επιχειρώντας να φέρει τον θεατή αντιμέτωπο με το πιο κρίσιμο ερώτημα: τι σημαίνει δημοκρατία σήμερα και πώς μπορούμε να τη βιώσουμε πραγματικά;

Με όχημα τις φωνές των Θουκυδίδη, Πλάτωνα, Αριστοτέλη, Ισοκράτη, αλλά και των μεγάλων δραματουργών της αρχαιότητας, η παράσταση συνομιλεί με την οργή, την αμφιβολία και τις αγωνίες του σύγχρονου πολίτη, φωτίζοντας τις αντιφάσεις και τις πληγές του πολιτεύματος. Στόχος δεν είναι η αναβίωση ενός «μουσειακού» παρελθόντος, αλλά η δημιουργία ενός δημόσιου χώρου αναστοχασμού, όπου το θέατρο λειτουργεί ως εργαστήρι δημοκρατίας.

Η πρωτότυπη αυτή παράσταση-σκηνική σύνθεση κάνει πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Κολωνού (28/9) και έρχεται λίγες μέρες μετά στο Υπόγειο, ως εναρκτήρια παράσταση της φετινής περιόδου, για έξι μόνο παραστάσεις. (3-4-5-10-11-12/10)

Η Μαριάννα Κάλμπαρη μιλά στο NEWS 24/7 για το πώς δημιουργήθηκε η ανάγκη να συνθέσει μία παράσταση για τη Δημοκρατία: “Η ανάγκη γεννήθηκε από το παράδοξο ότι διαρκώς μιλάμε για Δημοκρατία, αλλά οι λέξεις μοιάζουν σαν να έχουν χάσει το νόημά τους. Βρισκόμαστε με λίγα  λόγια σε μια δημοκρατία όπου η βιτρίνα των θεσμών υπάρχει, αλλά λείπουν οι ουσιώδεις προϋποθέσεις που θα τους έκαναν να λειτουργούν προς τον πραγματικό τους σκοπό, ενώ παντού κυριαρχούν η ακραία πόλωση ή η πλήρης αποστασιοποίηση, ο φανατισμός ή ο κυνισμός και η απάθεια.

Πιστεύω ότι σε μια τέτοια στιγμή βαθιάς παγκόσμιας κρίσης της Δημοκρατίας- γιατί το φαινόμενο δεν είναι μόνο ελληνικό-   μια στιγμή όπου επιπλέον όλες οι βεβαιότητες μας καταρρέουν, μοναδικά μας όπλα είναι η γνώση,  η «δια ζώσης» συνάντησή μας, η συλλογική ενεργοποίηση του συναισθήματος και  της σκέψης μας, ο ζωντανός διάλογος. Με λόγια όλοι οι λόγοι για τους οποίους επινοήθηκε το θέατρο στον αρχαίο κόσμο”.

Στην Αθήνα του 5ου αιώνα π.Χ., το θέατρο ήταν πάνω από όλα πολιτική πράξη, καθώς γεννήθηκε από την ίδια την δημοκρατία και την ανάγκη των πολιτών να σκεφτούν από κοινού τα ζητήματα που απασχολούσαν την πόλη και την ζωή τους. Να αναρωτηθούν αλλά και να αμφισβητήσουν τις αρχές, τα ιδεώδη, τις αξίες του πολιτεύματος τους. Ποιες θεωρεί η καλλιτεχνική διευθύντρια του Θεάτρου Τέχνης ότι είναι οι πιο σημαντικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η δημοκρατία σήμερα και πώς τις καταθέτει στη σκηνή;

“Μια δημοκρατία τραυματίζεται όταν ραγίζει η εμπιστοσύνη απέναντι στους θεσμούς, όταν ο δημόσιος λόγος κατακλύζεται από θόρυβο και παραπληροφόρηση, όταν η κόπωση οδηγεί σε αποχή και απάθεια που έντεχνα συντηρείται μέσω μιας μεθοδικής παραπλάνησης/χειραγώγησης της σκέψης και της κρίσης, όταν ανισότητες και φόβοι αποκλείουν φωνές, όταν η τεχνολογία και η τεχνητή νοημοσύνη υπηρετούν την πόλωση, όταν οι πόλεμοι και οι αυταρχικές ροπές «νομιμοποιούν» έκτακτες λογικές.

Στο «Δράμα της Δημοκρατίας», εξερευνούμε τα αρχαία κείμενα που μιλούν για τις αρχές, τα ιδεώδη αλλά και τους κινδύνους και τις δυσλειτουργίες της αρχαίας δημοκρατίας. Απέναντί τους στέκονται σύγχρονες μαρτυρίες από διαφορετικές γενιές πολιτών και στοιχεία ντοκουμέντο που αποτυπώνουν την τωρινή μας σχέση με την δημοκρατία . Στόχος μας είναι όλο αυτό το υλικό, να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις ώστε να ανοίξει στο τέλος διάλογος με το κοινό” απαντά.

Ποιες είναι οι βασικές αντιφάσεις που αναδεικνύονται στην παράσταση μεταξύ της αρχαίας και της σύγχρονης εποχής;

“Νομίζω ότι όλα συνοψίζονται στην έλλειψη «αιδούς και δικαιοσύνης», που είναι απαραίτητες αρχές για την -κατά Πλάτωνα- άσκηση της πολιτικής τέχνης και βέβαια  στις φράσεις του Θουκυδίδη: «Στην πόλη μας, παρότι ο καθένας έχει τη δική του δουλειά, όλοι καταλαβαίνουμε σε ικανοποιητικό βαθμό τα πολιτικά πράγματα.  Γιατί για εμάς όποιος δεν συμμετέχει στα κοινά δεν είναι φιλήσυχος, αλλά άχρηστος πολίτης. Ακόμα κι αν δεν παίρνουμε εμείς οι ίδιοι την πρωτοβουλία των αποφάσεων, πρέπει να μπορούμε να κρίνουμε σωστά τα μέτρα που προτείνουν άλλοι».

Δραματουργική αφετηρία είναι οι αρχαίες φωνές των Θουκυδίδη, Πλάτωνα, Αριστοτέλη, Ισοκράτη αλλά και των αρχαίων δραματουργών: Αισχύλου, Σοφοκλή, Ευριπίδη, Αριστοφάνη.  Ποια είναι η σχέση της Μαριάννας Κάλμπαρη με τους αρχαίους συγγραφείς και πώς επηρεάζουν τη σύγχρονη θεατρική προσέγγιση που επέλεξε;

“Τα αρχαία κείμενα είναι η βάση του πολιτισμού μας. Χωρίς να πάσχω από κάποιου είδους αρχαιολατρεία, όσο περνούν τα χρόνια, τόσο μεγαλώνει η ανάγκη μου να τα ξαναδιαβάζω και να τα ερμηνεύω προσπαθώντας να κατανοήσω το σήμερα. Στην παράσταση μας, ο Θουκιδίδης (μέσα από τον «Επιτάφιο» του Περικλή και τον «Διάλογο των Μηλίων») και ο Πλάτωνας (μέσα από τον «Μενέξενο» και τον «Πρωταγόρα») θέτουν την δραματουργική ραχοκοκαλιά των προβληματισμών και των ερωτημάτων μας σε σχέση με το ζήτημα της δημοκρατίας και της άσκησής της σήμερα. Φυσικά δεν επιθυμούμε να κάνουμε κάποια διάλεξη ή μάθημα μέσω αυτών των κειμένων. Θέατρο κάνουμε. Το θέμα λοιπόν, είναι με ποιο τρόπο μεταφέρεται αυτός ο πολύτιμος λόγος,  πώς ζωντανεύουν όλα αυτά κείμενα πάνω στη σκηνή”.

Ποιο είναι το μήνυμα που ελπίζετε ότι θα μείνει στο κοινό μετά την παράσταση και πώς σκοπεύετε σαν Θέατρο Τέχνης να ενθαρρύνετε το διάλογο γύρω από τα ζητήματα της δημοκρατίας;

“Το κυριότερο «μήνυμα» είναι ότι η δημοκρατία δεν είναι ιδέα, αλλά καθημερινή άσκηση. Δεν είναι δεδομένο, αλλά συνεχές αίτημα. Και ότι δεν υπάρχει δημοκρατία, χωρίς αμφισβήτηση και διάλογο.

Και θα ήθελα το Θέατρο Τέχνης, με αφορμή και αφετηρία αυτή την παράσταση, όχι απλώς να ενθαρρύνει το διάλογο γύρω από τα ζητήματα της δημοκρατίας, αλλά να μας θυμίσει ότι το θέατρο πέρα από την καθαρά καλλιτεχνική του λειτουργία, μπορεί να υπηρετεί την δημοκρατία ως χώρος ελεύθερης σκέψης, ζωντανού διαλόγου και διαβούλευσης γύρω από όλα τα ζητήματα που μας απασχολούν σήμερα”.

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

Σύλληψη-δραματουργία-σκηνοθεσία: Μαριάννα Κάλμπαρη
Σκηνικά-κοστούμια: Κυριακή Φόρτη
Μουσική σύνθεση: Κλέων Αντωνίου
Επιμέλεια κίνησης: Χριστίνα Σουγιουλτζή
Σχεδιασμός φωτισμού: Στέλλα Κάλτσου

Συνεργάτης σκηνοθέτης:Άγγελος Μπούρας
Βοηθός σκηνοθέτις: Μαριλένα Μόσχου
Συνεργάτης σκηνογράφος-ενδυματολόγος: Ιερονίκη Πιπεράκη
Ηχολήπτης: Βασίλης Στουπής
Φωτογραφίες: Λάμπρος Ρουμελιωτάκης

 

Παίζουν(αλφαβητικά):
Ρένια Κρητικού, Μενέλαος Κυπαρίσσης, Δημήτρης Μαγγίνας, Άννα Μωρογιάννη, Γιώργος Τζανάκος, Μαριλένα Ντρίκου.

Αφήγηση-συντονισμός συζήτησης με το κοινό: Μαριάννα Κάλμπαρη/Άγγελος Μπούρας

Ζωντανή μουσική: Κλέων Αντωνίου

Έκτακτη συμμετοχή: Χριστίνα Σουγιουλτζή/ Μαριλένα Μόσχου