Κάνε Focus: Η Δάφνη Σκρουμπέλου και μία ατζέντα με ερωτικούς παρτενέρ

Γεννημένη και μεγαλωμένη στην Αθήνα, από μικρή ηλικία αναζητούσε τον τρόπο να εκφράσει τη δημιουργικότητά της, και το θέατρο της προσέφερε την τέλεια διέξοδο. Η Δάφνη Σκουρμπέλου σπούδασε Performing Arts στο Λονδίνο και η εμπειρία της εκεί, με την αυστηρότητα και την επαγγελματικότητα του αγγλικού θεάτρου, υπήρξε καθοριστική για τη μετέπειτα πορεία της.

Το πέρασμά της από παραστάσεις του διεθνούς και ελληνικού θεάτρου, όπως και η εμπλοκή της ως βοηθός σκηνοθέτη, ενίσχυσαν την καλλιτεχνική της αντίληψη και την ερμηνευτική της δυνατότητα.

Φέτος, τη συναντάμε στη σκηνή του Στούντιο Μαυρομιχάλη, όπου ενσαρκώνει την ηρωίδα Σουζάν στο έργο L’ aide memoire του Ζαν-Κλοντ Καρριέρ, σε σκηνοθεσία Κώστα Βασαρδάνη.
Πρόκειται μια ερωτική ιστορία που θίγει θεμελιώδη υπαρξιακά ερωτήματα γύρω από την ανθρώπινη ύπαρξη, την ανάγκη για κατανόηση και την αναζήτηση της αλήθειας.

Ο Ζαν-Κλωντ Καρριέρ, γνωστός για τη λαμπρή καριέρα του ως σεναριογράφος, κατά την οποία υπέγραψε μερικές από τις πιο γνωστές ταινίες του Λουίς Μπουνιουέλ και βραβεύτηκε μεταξύ άλλων με βραβείο Όσκαρ και Σεζάρ, είχε και μία λαμπρή πορεία στο θέατρο, στην οποία συγκαταλέγεται η συν-δημιουργία -μαζί με τον Πήτερ Μπρουκ- της Μαχαμπαράτας. Το θεατρικό του έργο ωστόσο παραμένει έως σήμερα άγνωστο στη χώρα μας.

Το L’ aide memoire -που σημαίνει “ατζέντα ή σημειωματάριο για να βοηθά τη μνήμη”, όπου ο Ζαν-Ζακ καταγράφει τις ερωτικές του παρτενέρ- ανεβαίνει ξανά στη χώρα μας 46 χρόνια μετά την πρώτη του παράσταση (1969, θέατρο Αλάμπρα, θίασος Γιάννη Φέρτη-Ξένιας Καλογεροπούλου). Γραμμένο το 1968, δε θα μπορούσε να μην είναι επηρεασμένο από το ρυθμό της εποχής του και φυσικά τον υπαρξισμό, που κυριαρχούσε ως φιλοσοφικό ρεύμα.

Η Δάφνη Σκρουμπέλου, το Λονδίνο και το θέατρο

Η Δάφνη Σκρουμπέλου μας συστήνει τον εαυτό της, αλλά και το έργο:
“Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Αθήνα. Από μικρή ηλικία με γοήτευε ο χώρος του θεάτρου γι’ αυτό και από δεκατεσσάρων χρόνων και μέχρι να τελειώσω το σχολείο πήγαινα σε summer courses στο Λονδίνο (Central School of Speech and Drama, Drama Center, RADA). Έπειτα πέρασα στο πανεπιστήμιο (London Metropolitan University) όπου σπούδασα Performing Arts και μετά υποκριτική στη δραματική σχολή The Bridge Theatre Training Company. Έζησα στο Λονδίνο γύρω στα εννέα χρόνια”.

Τι σε οδήγησε στο θέατρο;

Ως παιδί ήμουν αρκετά κλειστός χαρακτήρας. Ένιωθα όμως ότι είχα κι άλλες πτυχές μέσα μου και ίσως το θέατρο λειτούργησε ως το μέσον για να ξεδιπλωθούν και να διοχετευτούν στους διάφορους ρόλους. Νομίζω πως υποσυνείδητα ήθελα να ζήσω όσον το δυνατόν περισσότερες εμπειρίες –σαν η ζωή που έχουμε να μη μου ήταν αρκετή- και αυτό γινόταν εφικτό μέσα απ’ το θέατρο καθώς θα μπορούσα να «ζήσω» διαφορετικές εμπειρίες μέσα απ’ τους ρόλους σε διαφορετικές εποχές. Και αυτό με γοήτευε.

Έχεις εκπαιδευτεί σε διάφορα εκπαιδευτικά ιδρύματα, όπως το London Metropolitan University και το The Bridge Theatre Training Company. Ποια από αυτές τις εμπειρίες σου έχεις βρει πιο καθοριστική για την καλλιτεχνική σου πορεία και ποιες οι διαφορές με την Ελλάδα;

Θεωρώ ότι η εμπειρία μου στη δραματική σχολή ήταν η πιο καθοριστική για μένα. Το εγγλέζικο σύστημα ήταν αρκετά αυστηρό. Εμένα όμως μου ταίριαξε. Υπήρχε συνέπεια, πειθαρχία, επαγγελματισμός, σκληρή δουλειά η οποία όμως επιβραβευόταν και αυτό σου έδινε τη δύναμη να συνεχίζεις και να πιστεύεις στον εαυτό σου. Η πρώτη μου δουλειά που ήταν καθοριστική για μένα ήταν ο ρόλος της Αντέλα από Το Σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα στο The Cockpit Theater.

Είχα περάσει από αρκετές οντισιόν μέχρι να πάρω τον ρόλο και θυμάμαι το συναίσθημα της ευφορίας και της ικανοποίησης όταν μου ανακοινώθηκε. Όσον αφορά το επαγγελματικό κομμάτι στο Λονδίνο πρέπει να έχεις έναν ατζέντη ο οποίος αναλαμβάνει τα πάντα για σένα. Και αυτό είναι αρκετά βοηθητικό γιατί το μόνο που καλείται ένας ηθοποιός να κάνει είναι να επικεντρωθεί στο δημιουργικό κομμάτι.

Πέρα από την υποκριτική, έχεις συμμετάσχει και σε παραστάσεις ως βοηθός σκηνοθέτη. Πώς έχει επηρεάσει αυτή η εμπειρία τον τρόπο που προσεγγίζεις τη δουλειά σου ως ηθοποιός;

Όταν γύρισα απ’ το Λονδίνο εργάστηκα ως βοηθός σκηνοθέτη δίπλα σε καταξιωμένους ανθρώπους του χώρου όπως η Μαριάννα Κάλμπαρη και ο Νίκος Καμτσής.

Παρακολουθούσα τις οδηγίες και τις διορθώσεις των σκηνοθετών προς τους εκάστοτε ηθοποιούς και μέσα απ’ τις παρατηρήσεις μάθαινα πολλά. Ως ηθοποιός κάποιες φορές είναι δύσκολο να καταλάβεις κάποιες σκηνοθετικές οδηγίες. Όταν είσαι απ’ έξω όμως όλα είναι ξεκάθαρα. Έβλεπα το όραμα των σκηνοθετών απ’ την έξω πλευρά και αυτό ήταν αρκετά γοητευτικό. Επίσης μαθαίνεις να σέβεσαι τη δουλειά όλων των συντελεστών μιας παράστασης.

Η Δάφνη Σκρουμπέλου είναι η Σούζαν του L’ aide memoire

Αυτή τη σεζόν, θα σε δούμε στη σκηνή του Στούντιο Μαυρομιχάλη στην παράσταση L’ aide memoire του Ζαν-Κλωντ Καρριέρ. Ποιες ήταν οι πρώτες σου εντυπώσεις όταν διάβασες το έργο;

Το έργο L’ aide memoire του Ζαν-Κλωντ Καρριέρ σε μετάφραση του Θωμά Βούλγαρη με συνεπήρε απ’ την πρώτη ανάγνωση. Μ’ έναν ευφυέστατο τρόπο ο Ζαν-Κλωντ Καρριέρ μέσα απ’ την ερωτική ιστορία των δύο ηρώων θέτει ερωτήματα για την ανθρώπινη ύπαρξη, τη μοναξιά, την ανάγκη για κατανόηση, για επικοινωνία, για συνύπαρξη όχι μόνο με τον άλλον αλλά και με τον ίδιο μας τον εαυτό καθώς επίσης και για την έννοια της ελευθερίας και την οριοθέτηση του εαυτού μας.

Ο ρόλος σου στην παράσταση είναι ο ρόλος της Σουζάν. Ποιες είναι οι βασικές προκλήσεις που αντιμετωπίζεις στην ερμηνεία αυτής της ηρωίδας και ποια η δυναμική με τον Ζαν-Ζακ;

Οι βασικές προκλήσεις στην ερμηνεία της Σουζάν ήταν να βρω τα πατήματα και να οριοθετήσω έναν ρόλο που επιδέχεται πολλές αναγνώσεις, να σκιαγραφήσω και να δικαιολογήσω τις ψυχικές της μεταπτώσεις (καθώς σ’ ένα έργο με σουρεαλιστικά στοιχεία δεν ήταν τόσο εύκολο) και να υπάρχει αμεσότητα στην απόδοση του κειμένου.

Όσον αφορά στη δυναμική της Σουζάν με τον Ζαν-Ζακ (τον οποίο υποδύεται ο Κώστας Βασαρδάνης) παρ’ όλο που είναι αιχμηρή και επικριτική απέναντι στον τρόπο ζωής του, δεν επιδιώκει να τον αναμορφώσει. Η Σουζάν συμβολίζει το ελεύθερο πνεύμα. Είναι ένα άτομο το οποίο ακολουθεί τη ζωή όπως έρχεται. Δεν έχει συγκεκριμένους στόχους ούτε ζει σε οριοθετημένα πλαίσια.

Στον αντίποδα στέκεται ο απολύτως οριοθετημένος Ζαν-Ζακ. Στην αρχή του έργου, μας παρουσιάζονται δύο εντελώς διαφορετικοί μεταξύ τους άνθρωποι που στην πορεία αλληλοεπηρεάζονται σε τέτοιο βαθμό που καταλήγουν να παίρνουν στοιχεία ο ένας του άλλου, κάτι που συμβαίνει συχνά στις ανθρώπινες σχέσεις.

Το L’ aide memoire έχει μια ιδιαίτερη δομή, με στοιχεία σουρεαλισμού και υπαρξισμού. Πώς προσεγγίζεις έναν τόσο πολύπλοκο και βαθύ ρόλο σε ένα έργο που συνδυάζει το κωμικό και το σοβαρό;

Νομίζω ότι το κλειδί είναι να μην παίζεις το κωμικό ή το τραγικό αλλά να ακολουθείς το συγγραφέα και την πορεία του ρόλου. Το κωμικό θα βγει απ’ το κείμενο. Και το τραγικό θα βγει μέσα απ’ το κωμικό. Οι λύσεις προέρχονται πάντα μέσα απ’ το κείμενο.

Το έργο θέτει ερωτήματα για τις ανθρώπινες σχέσεις και την εξουσία που παραχωρούμε στους άλλους; Ποιες είναι οι σκέψεις σου γύρω από αυτά τα θέματα; Καταρχάς παραχωρούμε εξουσία στον άλλον ή από μόνος του κάποιος λαμβάνει την εξουσία σε μία σχέση; Η παραχώρηση χώρου πολλές φορές εκλαμβάνεται ως παραχώρηση εξουσίας. Όταν δεν οριοθετούμε σωστά τον εαυτό μας είναι πολύ εύκολο ο άλλος να πάρει εξουσία σε μία σχέση.

Κι αφού αυτά τα όρια έχουν καταπατηθεί είναι πολύ δύσκολο να τα ανακτήσουμε. Κατ’ επέκταση κινδυνεύουμε να χάσουμε τον εαυτό μας. Έχοντας υπάρξει σε κακοποιητικές σχέσεις (σωματικά και ψυχολογικά), μου πήρε πολλά χρόνια να απομακρύνω τοξικούς ανθρώπους απ’ τη ζωή μου και να οριοθετήσω και να θωρακίσω τον εαυτό μου.

Ερωτευόμαστε όντως τον άλλον άνθρωπο; Ή αυτός μας δίνει κατα κάποιον τρόπο το έδαφος να ζήσουμε κάτι που δεν έχουμε ζήσει; Τι θα απαντούσες εσύ;

Δεν ξέρω. Νομίζω ότι ερωτευόμαστε την ιδέα του άλλου. Ίσως έχουμε την ανάγκη να είμαστε ερωτευμένοι και να ζήσουμε είτε κάτι που δεν έχουμε ζήσει είτε απλώς αυτό το μαγικό ταξίδι του έρωτα. Νομίζω ότι είναι μια προσωπική, εγωιστική μας ανάγκη που εκπληρώνουμε. Και ίσως αυτή είναι και η διαφορά με την αγάπη η οποία δεν έχει εγωκεντρικά κίνητρα.

Ταυτότητα της παράστασης:

Μετάφραση: Θωμάς Βούλγαρης
Σκηνοθεσία: Κώστας Βασαρδάνης
Σκηνικά – κοστούμια: Άση Δημητρολοπούλου
Φωτισμοί: Στέβη Κουτσοθανάση
Βοηθός σκηνοθέτη: Θάνος Ζιάρας
Φωτογραφίες: Γεράσιμος Μαυρομμάτης
Επικοινωνία: Μάρθα Κοσκινά
Παραγωγή: Wild Strawberries Productions ΑΜΚΕ

Παίζουν οι ηθοποιοί: Κώστας Βασαρδάνης, Δάφνη Σκρουμπέλου
Στην παράσταση ακούγεται ηχογραφημένη η φωνή του Γιώργου Νούση.