Από τη σελίδα στη σκηνή: Ταξίδι με τρία συγκλονιστικά Νόμπελ στο Φεστιβάλ Αθηνών

Το Νόμπελ Λογοτεχνίας δεν είναι απλώς μια διάκριση, είναι μια πρόσκληση να βουτήξεις βαθιά στα πιο ουσιαστικά και ταυτόχρονα δύσκολα ζητήματα της ανθρώπινης ύπαρξης μέσω της λογοτεχνίας. Όταν όμως αυτές οι σπουδαίες αφηγήσεις παίρνουν σάρκα και οστά στη σκηνή, η Τέχνη μεταμορφώνεται σε μια εκρηκτική εμπειρία που αιχμαλωτίζει, προκαλεί και ταράζει τα νερά.

Το φετινό καλοκαίρι, τρεις παραστάσεις βασισμένες σε έργα τριών λογοτεχνών βραβευμένων με Νόμπελ Λογοτεχνίας εκτοξεύουν το κοινό σε μια ταξιδιωτική περιπέτεια από την Ευρώπη και την Ασία ως το σύγχρονο πολιτισμικό πεδίο, εξερευνώντας το γυναικείο βίωμα, την ανθρώπινη αδυναμία και την κοινωνική κατάρρευση μέσα από τη ματιά συγγραφέων που έχουν αφήσει ανεξίτηλο σημάδι.

Από τα συγκλονιστικά «Χρόνια» της Ανί Ερνό που αφηγούνται την πορεία μιας γυναίκας μέσα στις πολιτικές και κοινωνικές αναταράξεις της Δυτικής Ευρώπης, στην «Πόλη των Τυφλών» που φωτίζει τη σκοτεινή πλευρά της ανθρώπινης φύσης μπροστά σε μια ακραία κρίση, έως τη «Χορτοφάγο», που ξεγυμνώνει τη βία και την αποξένωση μέσα από την επαναστατική αλλαγή μιας γυναίκας στη σύγχρονη Κορέα, οι τρεις αυτές παραστάσεις ανοίγουν παράθυρα σε κόσμους όπου το φως και το σκοτάδι, η ελπίδα και η απόγνωση συναντιούνται με τρόπο αφοπλιστικό και ανατρεπτικό.

Τρεις παραστάσεις, τρεις διαφορετικές φωνές Νόμπελ, τρία εκρηκτικά ταξίδια στην ανθρώπινη ψυχή και τις κοινωνίες μας.

«Η Πόλη των Τυφλών» — Μια Κοινωνία σε Πλήρες Σκοτάδι

Παραστάσεις: 05-08/07/2025 στις 21:00, Πειραιώς 260 (Ε)
Δευτέρα 7 Ιουλίου: Παράσταση καθολικά προσβάσιμη

Βασισμένη στο αριστουργηματικό μυθιστόρημα του Νομπελίστα Ζοζέ Σαραμάγκου, η θεατρική διασκευή από τον βραβευμένο δραματουργό Σάιμον Στίβενς αναδεικνύει το θρίλερ μιας κοινωνίας που χάνει ξαφνικά το φως της — κυριολεκτικά και μεταφορικά.

Ένας άνθρωπος χάνει ξαφνικά το φως του. Χωρίς προειδοποίηση ή αιτία. Μέσα σε λίγες ώρες γίνεται σαφές ότι πρόκειται για μια τύφλωση που δεν μοιάζει με καμία άλλη, μια τύφλωση μεταδοτική. Τα περιστατικά αιφνίδιας τύφλωσης πολύ γρήγορα κλιμακώνονται και εξαπλώνονται σε όλη την πόλη. Η κυβέρνηση προσπαθεί μάταια να περιορίσει τη μόλυνση βάζοντας σε καραντίνα τους νοσούντες σε ένα άδειο παλιό νοσοκομείο.

Η κοινωνία βρίσκεται σε πανικό καθώς τα μέτρα της κυβέρνησης γίνονται όλο και πιο κατασταλτικά. Για πόσο καιρό η κίνηση στους δρόμους θα είναι ομαλή;

Για πόσο καιρό θα επαρκούν τα τρόφιμα; Πόσος χρόνος χρειάζεται για να καταρρεύσει η παροχή του ηλεκτρικού ρεύματος, αερίου και νερού;

Μια μόνο γυναίκα μένει απρόσβλητη από τον ιό. Διατηρεί την όρασή της και γίνεται μάρτυρας των πιο σοκαριστικά βίαιων αλλά και τρυφερών στιγμών σε μια πόλη που βυθίζεται όλο και περισσότερο, κυριολεκτικά και μεταφορικά, στο σκοτάδι. Άραγε, σε έναν κόσμο τυφλών, τι θα έκανες αν έβλεπες;

Η σκηνοθέτιδα Έμιλυ Λουίζου, μέσα από έντονα σωματική θεατρική γλώσσα, μουσική και κίνηση, αναδεικνύει τη δύναμη της οικειότητας και την ακραία αναγκαιότητα της επιβίωσης σε έναν κόσμο που βυθίζεται όλο και περισσότερο στο σκοτάδι. Μια παράσταση που, πέντε χρόνια μετά την πανδημία, αντανακλά με αλληγορικό τρόπο τις πληγές και τους φόβους της σύγχρονης κοινωνίας.

Τα σκηνικά επιμελείται η Θάλεια Μέλισσα, ενώ τα κοστούμια υπογράφει η Νίκη Ψυχογιού, η μουσική σύνθεση είναι έργο της Ειρήνης Σκυλακάκη, ενώ τον ήχο σχεδιάζει και ηχογραφεί ο David Blouin. Το καστ περιλαμβάνει, κατά αλφαβητική σειρά, τους Τζωρτζίνα Δαλιάνη, Νεφέλη Κουρή, Νέστορα Κοψιδά, Λευτέρη Πολυχρόνη, Ευδοκία Ρουμελιώτη και Αιμιλιανό Σταματάκη. Συμμετέχουν επίσης οι Άννα Αναστασάκη, Πάρης Γαρός, Ορέστης Γεωργίου, Λυδία Δαγκοβάνου, Μπίλιω Μαρνέλη, Ανανίας Μητσιόπουλος, Ελένη-Ελπίδα Μπάνου, Νίκος Μπούζης, Ερωφίλη Παναγιωταρέα και Ισιδώρα Τριβέλλα.

«Τα Χρόνια» — Η Ζωή μιας Γυναίκας σαν Μεγάλη Ιστορία

Παραστάσεις: 13-14/07/2025 στις 21:00, Πειραιώς 260 (Δ)

Με αφετηρία το ομώνυμο βιβλίο της Ανί Ερνό (Νόμπελ Λογοτεχνίας 2022), η σκηνοθέτιδα Ελίνε Άρμπο παρουσιάζει στην Ελλάδα για πρώτη φορά την πολυδιάστατη θεατρική μεταφορά του “The Years”.  Μια παράσταση που όπου και αν παρουσιάστηκε έγινε αντικείμενο συζήτησης. Ο λόγος; Μια ωμή, ανατριχιαστική σκηνή παράνομης άμβλωσης στη δεκαετία του 1960, η οποία προκάλεσε λιποθυμίες στο κοινό – κυρίως σε άνδρες θεατές.

Το The Years της Annie Ernaux είναι ένα από τα πιο πολυβραβευμένα και ιδιαίτερα έργα της σύγχρονης γαλλικής λογοτεχνίας, ένα αυτοβιογραφικό, αλλά και συλλογικό χρονικό που ανασυνθέτει την εμπειρία μιας ολόκληρης γενιάς. Πέντε γυναίκες επί σκηνής αφηγούνται τη ζωή μιας γυναίκας με φόντο έναν κόσμο που αλλάζει.

Μεγαλώνοντας στον απόηχο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η ηρωίδα σπάει τα δεσμά της μεσοαστικής της ανατροφής και μέσα από το γράψιμο αναπτύσσει οξεία πολιτική και κοινωνική συνείδηση. Με έναυσμα φωτογραφίες, τραγούδια και ρεπορτάζ που κινητοποιούν τη λειτουργία της μνήμης, το έργο αποτυπώνει την πορεία της αφηγήτριας προς τη χειραφέτηση αναδεικνύοντας πώς η γυναικεία ταυτότητα διαπλέκεται σ’ όλες της τις πτυχές με τη σεξουαλικότητα, την ταξική καταγωγή, τους προσωπικούς στόχους. Η ιστορία μιας γυναίκας μετατρέπεται έτσι σε βιογραφία της μεταπολεμικής Δυτικής Ευρώπης.

Eμείς είδαμε την αγγλική εκδοχή της παράστασης στο Λονδίνο τον χειμώνα που μας πέρασε και ενθουσιαστήκαμε. Γιατί το The Years δεν είναι μία παράσταση για τη ζωή μιας γυναίκας, αλλά ένα έργο που λειτουργεί ως κοινωνική μαρτυρία. Η Ernaux καταγράφει την ουσία της ύπαρξης – πώς θυμόμαστε, πώς αλλάζουμε, πώς τελικά το άτομο χάνεται μέσα στη ροή της Ιστορίας.

«Η Χορτοφάγος» — Η Επανάσταση Μιας Γυναίκας στη Σύγχρονη Κορέα

Παραστάσεις: 13-15/07/2025 στις 20:30, Πειραιώς 260 (Η)

Βασισμένη στο μυθιστόρημα της νομπελίστριας Χαν Γκανγκ, η παράσταση που σκηνοθετεί η Ντάρια Ντεφλοριάν φέρνει στο προσκήνιο την ιστορία μιας νοικοκυράς στη Σεούλ, η οποία μέσα από ένα αιματοβαμμένο όνειρο αποφασίζει να γίνει χορτοφάγος, μια πράξη που ανατρέπει την οικογενειακή της ζωή και την κοινωνική της θέση.

Η Γιόνγκ Χιε δεν επιθυμεί απλώς να αλλάξει διατροφή — ονειρεύεται να ζήσει σαν φυτό, να γίνει δέντρο, αποκηρύσσοντας μια ανθρωπότητα επιβλαβή και βίαιη.

Η παράσταση είναι βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα της νομπελίστριας Χαν Γκανγκ (Man Booker International 2016), που επιχειρεί μια χαρτογράφηση της βίας –φυσικής, ψυχολογικής, πολιτικής– μέσα από ένα οικογενειακό πορτρέτο. Πρόκειται για μια σκοτεινή αλληγορία για την εξουσία, την εμμονή και τον αγώνα μιας γυναίκας να απελευθερωθεί από τη βία που ασκείται τόσο έξω όσο και μέσα της. Εκδόθηκε για πρώτη φορά στη Σεούλ το 2007 και έκτοτε έχει μεταφραστεί σε 32 γλώσσες.

Η Ντεφλοριάν μετουσιώνει αριστοτεχνικά τη δύναμη του αριστουργήματος της Γκανγκ σε θεατρικό ελιξίριο. Ακροβατώντας σε μια λεπτή γραμμή, αναμειγνύει τις πιο πεζές πτυχές της ζωής με ονειρικές, νευρωτικές ή και φαντασιακές στιγμές που αστράφτουν στη σκηνή. Με γλώσσα αισθησιακή και προκλητική, μετατρέπει αυτό το καφκικό σύμπαν σε ζωντανή τέχνη, με τη βοήθεια και των εξαιρετικών ερμηνειών.

Η θεατρική προσαρμογή της Χορτοφάγου αποτελεί εξαιρετικό παράδειγμα της ικανότητας πειθούς του θεάτρου. Στη σκηνοθεσία της Ντεφλοριάν, από τις πιο πρωτότυπες φωνές του ιταλικού και ευρωπαϊκού θεάτρου, η ιστορία επενεργεί ήπια στον θεατή, ο οποίος φεύγει από την παράσταση μεταμορφωμένος, έχοντας αιχμαλωτιστεί από τη δηλητηριώδη γοητεία ενός σύμπαντος που δεν φανταζόταν ότι θα τον άγγιζε τόσο βαθιά.