Παντελής Δεντάκης: “Χτίζεται μια νέα οργουελική τάξη πραγμάτων, νομίζω πως το καταλαβαίνουμε όλοι”

Ο Παντελής Δεντάκης είναι μία από τις πιο ανήσυχες και δημιουργικές παρουσίες του σύγχρονου ελληνικού θεάτρου. Ως σκηνοθέτης και ηθοποιός έχει συνεργαστεί με κορυφαίους θεσμούς στην Ελλάδα και το εξωτερικό – από το Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου και το Εθνικό Θέατρο μέχρι το Φεστιβάλ της Αβινιόν, το Théâtre du Soleil και το Théâtre de la Ville στο Παρίσι.

Στο ενεργητικό του μετρά συνεργασίες με σπουδαίους σκηνοθέτες όπως η Ariane Mnouchkine, ο Λευτέρης Βογιατζής, η Κατερίνα Ευαγγελάτου, ο Γιάννης Χουβαρδάς και ο Θωμάς Μοσχόπουλος, ενώ έχει διαμορφώσει ένα ιδιαίτερο σκηνοθετικό αποτύπωμα με παραστάσεις που ισορροπούν ανάμεσα στην ποιητικότητα και την ωμή ανθρώπινη αλήθεια.
Έχει σκηνοθετήσει πολλά έργα όπως, την πολυταξιδεμένη παράσταση “Μικρή μέσα στο σκοτεινό δάσος” του Philippe Minyana και έχει παίξει σε πολλές παραστάσεις.

Τώρα καταπιάνεται με το πολυδιάστατο έργο Intra Muros του σημαντικού νέου σκηνοθέτη και συγγραφέα του σύγχρονου γαλλικού θεάτρου, Aλεξίς Μισαλίκ, έρχεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, στο Θέατρο του Νέου Κόσμου, και ζωντανεύει ανατρεπτικά μέσα από την σκηνοθετική ματιά του Παντελή Δεντάκη και τις ερμηνείες ενός συνόλου αγαπημένων ηθοποιών.

O Γάλλο-Βρετανός Aλεξίς Μισαλίκ, θεατρικός συγγραφέας και ηθοποιός, σκηνοθέτης και σεναριογράφος, έχει ήδη στο ενεργητικό του σημαντικά βραβεία και πολυάριθμες καλλιτεχνικές διακρίσεις. Θεωρείται μια από τις πιο φρέσκες, δυναμικές και υποσχόμενες σύγχρονες θεατρικές φωνές της Γαλλίας, με τα έργα του να λαμβάνουν διεθνή αναγνώριση και να αποσπούν ενθουσιώδεις κριτικές. Το Intra Muros είναι το τέταρτο θεατρικό του έργο, που αγαπήθηκε ιδιαίτερα από το κοινό σε Γαλλία και Μεγάλη Βρετανία, σημειώνοντας αλλεπάλληλα sold out.

Ο Παντελής Δεντάκης αναφέρει πως το έργο του Alexis Michalik “έχει κάτι συναρπαστικό και ταυτόχρονα πολύ βαθύ. Θα μπορούσες να το παρομοιάσεις με ένα παζλ ανθρώπινων ψυχών, σχέσεων και γεγονότων. Όσο εξελίσσεται η ιστορία, που δεν ξετυλίγεται πάντα γραμμικά, συνθέτεις κομμάτι κομμάτι ένα πολύ τρυφερό, αστείο, σκληρό παζλ. Ένα παζλ της ανθρώπινης ύπαρξης”.

Και συνεχίζει σκιαγραφώντας τους χαρακτήρες και τη δυναμική τους “Ο Ρισάρ απογοητευμένος από την μέτρια καριέρα του και τον αποτυχημένο του γάμο, προσπαθεί να βρει ευκαιριακές λύσεις στα οικονομικά και συναισθηματικά του προβλήματά. Αποτυγχάνει να συνδεθεί πραγματικά με τους γύρω του και παραιτείται όλο και περισσότερο.
Η Ζαν ψάχνει συνεχώς να βρει την προσωπική και επαγγελματική της ταυτότητα, προσπαθεί να στηριχτεί στα πόδια της, αλλά στο τέλος καταλήγει πάντα να αναζητά την ασφάλεια σε μία σχέση.

Η Αλίς προσπαθεί να πάρει απόσταση από την υπερπροστατευτική-καταπιεστική της μητέρα και να ανακαλύψει την αλήθεια, που της κρύβει είκοσι χρόνια.
Ο Άνζ, καταδικασμένος για τον φόνο ενός ζευγαριού, βιώνει τον εγκλεισμό εδώ και 28 χρόνια. Δεν ελπίζει, δεν προσδοκά τίποτα από την ζωή.
Ο Κεβίν, οργισμένος νέος, έχει καταδικαστεί για ένοπλη ληστεία· περιμένει την απάντηση της Επιτροπής αποφυλακίσεων και ονειρεύεται να γίνει σταρ του σινεμά.
Και οι πέντε θα συμμετάσχουν σε ένα θεατρικό workshop στη φυλακή και μέσα από ένα παιχνίδι ρόλων, θα αποκαλυφθούν οι σχέσεις που υπάρχουν μεταξύ τους, που είτε το γνωρίζουν είτε το μαθαίνουν κατά την διάρκεια του μαθήματος. Αυτή η συνάντηση θα είναι για όλους μία αφορμή εκρηκτικών αλλαγών”.

Το Intra Muros μοιραία φέρνει στο μυαλό τα Τείχη του Καβάφη…. Τελικά ποιος υψώνει αυτά τα τείχη;
“Υπάρχουν τείχη που υψώνουμε εμείς και αυτοεγκλωβιζόμαστε, υπάρχουν τείχη που υψώνουν οι άλλοι και μας φυλακίζουν. Νομίζω πως το ερώτημα είναι σε τι κοινωνία θέλουμε να ζούμε. Σε μια ανελεύθερη κοινωνία που είναι δομημένη με γνώμονα τον ανταγωνισμό, δημιουργώντας οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες, κατασκευάζοντας συνεχώς τείχη για να μην διαταράσσεται η ισορροπία της ή σε μία κοινωνία δομημένη με γνώμονα την δικαιοσύνη και την ισονομία, που στόχος της είναι να δημιουργούνται ελεύθεροι πολίτες;” απαντά ο Παντελής Δεντάκης.

Το έργο θίγει τον εγκλεισμό αλλά και τις αόρατες αλυσίδες που κουβαλάμε όλοι. Πόσο έντονο νιώθετε πως είναι αυτό στις μέρες μας που υποτίθεται πως ζούμε σε μία παγκόσμια κοινότητα;
“Σκέφτομαι πως μέρα με την μέρα ο κόσμος αλλάζει ιλιγγιωδώς. Χτίζεται μια νέα οργουελική τάξη πραγμάτων, νομίζω πως το καταλαβαίνουμε όλοι. Φυσικά η Ιστορία δεν είναι γραμμική, πάντα εκπλήσσει. Μπορεί οι καταπιεσμένοι, εξαθλιωμένοι και απαξιωμένοι λαοί να θελήσουν, κάποια στιγμή, να δημιουργήσουν το Βασίλειο της Ελευθερίας”.

Τελικά τι είναι ζωή για εσάς;
“Αυτό που ζω και αυτό που ονειρεύομαι πως ζω ή θα ζήσω. Αυτό που βλέπω, αλλά κι αυτό που μπορεί να υπάρχει, αλλά να μην το βλέπω”.

Αν έπρεπε να συνοψίσετε με μία φράση τι σημαίνει το Intra Muros, ποια θα ήταν αυτή;
“Έλα να παίξουμε κι ας χάσουμε”.

Στην Ελλάδα έχουμε δει αρκετές φορές θεατρικές δράσεις να πραγματοποιούνται μέσα σε σωφρονιστικά ιδρύματα. Θεωρείτε ότι το θέατρο μπορεί να παίξει πραγματικά έναν κοινωνικό ρόλο επανένταξης ή είναι κυρίως μια καλλιτεχνική εμπειρία;
“Θεωρώ πως η Τέχνη θα έπρεπε να είναι βασικό εργαλείο στην διαμόρφωση του πολίτη, στην κοινωνικοποίησή του, στην ψυχική του υγεία του, στην αισθητική του, στην πολιτικοποίησή του.

Σαν εργαλείο επανένταξης, χρησιμοποιείται εδώ και χρόνια. Παρά το δυσκίνητο, άβουλο και πολλές φορές αρνητικό σε τέτοιου είδους πρωτοβουλίες Κράτος, γίνονται αξιόλογες προσπάθειες και στην Ελλάδα. Θα αναφέρω ενδεικτικά την σπουδαία δουλειά που κάνει ο Στάθης Γράψας. Πέρυσι την Άνοιξη, είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω την παράσταση που έκανε με κρατούμενους στο Κέντρο Απεξάρτησης Τοξικομανών Κρατούμενων της Θήβας. Ήταν μια μαγική εμπειρία, μια μαγική συνάντηση, ηθοποιοί και θεατές κάναμε ένα κοινό ταξίδι σε έναν άλλο χωροχρόνο. Ενταχθήκαμε σε έναν κοινό κόσμο, έστω και λίγο. Συναισθανθήκαμε ελεύθεροι έστω και για μιάμιση ώρα”.

Πιστεύετε ότι το θέατρο μπορεί να λειτουργήσει ως χώρος απελευθέρωσης από τις δικές μας «φυλακές»;
“Το θέατρο είναι ένας ασφαλής χώρος. Οι ήρωες των έργων επιτρέπεται να μιλήσουν για όλα: για τις σκοτεινές τους σκέψεις, για τις αδυναμίες, τις επιθυμίες, τις απογοητεύσεις, τις πληγές, τα όνειρά τους, δίνοντας σου την ευκαιρία να βρεις κομμάτια του εαυτού σου μέσα τους και έτσι να συνδεθείς μαζί τους· μετατρέπονται από απόμακροι ήρωες ενός κειμένου σε συνοδοιπόροι και σύντροφοί σου. Η δική τους λύτρωση, η δική τους κάθαρση μπορεί να γίνει και δική σου”.

Ταυτότητα Παράστασης

Κείμενο Alexis Michalik
Μετάφραση Αντώνης Γαλέος
Σκηνοθεσία Παντελής Δεντάκης
Μουσική Σταύρος Γασπαράτος
Σκηνογράφος – Ενδυματολόγος Ηλένια Δουλαδίρη
Σχεδιασμός φωτισμών – Βίντεο Αποστόλης Κουτσιανικούλης
Φωτογραφίες Ελίνα Γιουνανλή
Βοηθός σκηνοθέτη Κατερίνα Λούβαρη Φασόη
Παίζουν Αλεξάνδρα Αϊδίνη, Κωνσταντίνος Ασπιώτης, Νικόλας Δροσόπουλος, Αμαλία Νίνου, Γιώργος Συμεωνίδης