MAGA-ινφλουένσερς: Ποιοι είναι, γιατί τσακώνονται

Οι κάμερες, τα δελτία και τα social media «αγαπούν» τις ακρότητες των ακροδεξιών, γιατί τραβούν ευκολότερα την προσοχή του κοινού – κι οι ακροδεξιοί το ξέρουν. Επιδιώκοντας την προσοχή –όχι τη δέσμευση– των ανθρώπων, λένε και κάνουν ακρότητες. Τι κερδίζουν; Όσοι δεν θα τους ψήφιζαν ποτέ, απλώς αποξενώνονται περισσότερο. Αυτοί, όμως, είναι ούτως ή άλλως χαμένοι. Στους άλλους είναι που ποντάρουν οι ακροδεξιοί – και στους άλλους βγαίνουν κερδισμένοι διπλά.

Δεν είναι μόνο ότι με τις ακρότητες καταφέρνουν να βρίσκονται άκοπα στο επίκεντρο της προσοχής. Είναι και ότι, με τις υπερβολές τους καταφέρνουν να περνιούνται για «ανορθόδοξοι» και «αντισυστημικοί»: αντισυστημισμός, για κάποιους, είναι να μην τηρείς τους κανόνες της πολιτικής επικοινωνίας. Αυτή η «αντικανονικότητα» είναι που δίνει πόντους στη θεωρία του «τρελού» για τον Τραμπ. Αλλά ο Πρόεδρος των ΗΠΑ δεν είναι μόνος.

Στο σημερινό σημείωμα θα δούμε μερικούς ακόμα «ανορθόδοξους» που κερδίζουν, ωστόσο, την προσοχή εκατομμυρίων, είτε στην τηλεόραση είτε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Θα δούμε, όμως, και γιατί, από το καλοκαίρι του 2017 μέχρι σήμερα, δεν έχουν σταματήσει να τσακώνονται: για ποιους λόγους εμφανίζονται ρωγμές, πρώτα στο εσωτερικό της alt-right, και σήμερα και στο στρατόπεδο του τραμπισμού;

Ο Τραμπ ως μιντιακή περσόνα

Η επιτυχία του Τραμπ οφείλει πολλά στη σταδιοδρομία του στο χώρο του θεάματος: στα cameo «περάσματά» του σε ταινίες, που ξεκίνησαν το 1989, αλλά και στη σειρά ριάλιτι The Apprentice, που φιλοξενούσε το NBC και παρουσίαζε ο ίδιος, από το 2004 ως το 2015.

Όχι τυχαία, οι πιο γνωστοί υποστηρικτές του Τραμπ είναι άνθρωποι με επαγγελματική θητεία στα ΜΜΕ ή σοβαρή επένδυση χρόνου και χρήματος στο διαδίκτυο.

Ο τηλεοπτικός Τάκερ Κάρλσον

Ο Τάκερ Κάρλσον είναι μια τέτοια περίπτωση. Σχολιαστής στο CNN από το 2000 ως το 2005, ήταν για χρόνια ένας από τους δύο παρουσιαστές στη νυχτερινή εκπομπή Crossfire, που προσκαλούσε δύο σχολιαστές –έναν δεξιό και έναν αριστερό– προκειμένου να «εκπροσωπεί» τις βασικές απόψεις στην αμερικανική κοινωνία. Περνώντας μια τριετία στο MSNBC, το 2009 ο Κάρλσον εντασσόταν πια στο ανοιχτά δεξιό Fox News: το 2018, η εκπομπή του εκεί, το Tucker Carlson Tonight, ήταν η δεύτερη υψηλότερη σε τηλεθέαση στην prime time, με 3,2 εκατομμύρια τηλεθεατές κάθε βράδυ.

Από τη χρονιά αυτή, η εκπομπή άρχισε να μποϊκοτάρεται από τουλάχιστον 20 διαφημιστές. Ο Κάρλσον υποστήριζε ότι η μετανάστευση έκανε τη χώρα «φτωχότερη, πιο βρώμικη και πιο διχασμένη», διέδιδε θεωρίες συνωμοσίας και ψευδείς ειδήσεις για την πανδημία, την εισβολή ακροδεξιών στο Καπιτώλιο, τα «βιολογικά όπλα» στην Ουκρανία ή τη «μεγάλη αντικατάσταση», ενώ τα σεξιστικά του σχόλια αποξένωναν.

Την Άνοιξη του 2023, το Fox αναγκαζόταν να τον κόψει. Αλλά ο Κάρλσον δεν τα παράτησε. Σήμερα κατηγορεί τον Τραμπ ως προδότη, τσακώνεται δημόσια με τον ακροδεξιό Τεντ Κρουζ και προβάλλει τον αντιτραμπικό φιλοναζιστή ινφλουένσερ Νικ Φουέντες, επιβεβαιώνοντας το ρήγμα στις γραμμές του MAGA κινήματος.

Κάντας Όουενς: «το πιο επικίνδυνο μυαλό του διαδικτύου»

Ο τραμπισμός, ωστόσο, τα κατάφερε εξαιρετικά και στα νέα Μέσα, αναδεικνύοντας νεότερους influencers και δεσμεύοντας την προσοχή νεανικών κοινών. Μια τέτοια περίπτωση είναι η Κάντας Όουενς: στις αρχές του μήνα, ο βρετανικός Independent τη χαρακτήριζε «το πιο επικίνδυνο μυαλό στο ίντερνετ αυτή τη στιγμή». Αλλά από πού ήρθε;

Διευθύντρια εταιρείας συμβουλευτικής υποστήριξης για επιχειρήσεις μέχρι το 2015, η Όουενς κατακεραύνωνε τότε τις «τρελές γελοιότητες του Κινήματος του Τσαγιού» και χλεύαζε δημόσια τη σεξουαλική ικανότητα του Τραμπ. Τα πράγματα άλλαξαν την επόμενη χρονιά: ήταν όταν η Όουενς έφτιαχνε την ιστοσελίδα Social Autopsy.

Για να αντιμετωπίσει, υποτίθεται, φαινόμενα εκφοβισμού στο διαδίκτυο (cyberbulling), η ιστοσελίδα δημοσίευε στοιχεία από προφίλ χρηστών, εξοργίζοντας αρκετούς, που την κατηγόρησαν για κακόβουλη αναζήτηση και δημοσίευση προσωπικών δεδομένων (doxing). Για να την εκδικηθούν, κάποιοι έβγαλαν και δικά της στοιχεία στο ίντερνετ. Η ίδια κατηγόρησε γι’ αυτό τους Δημοκρατικούς και την Αριστερά, κερδίζοντας έτσι τη στήριξη ακροδεξιών ινφλουένσερ, όπως ο ανοιχτά ρατσιστής και αντιφεμινιστής Μίλο Γιαννόπουλος (βλ. παρακάτω).

Στα επόμενα χρόνια η (μαύρη) Όουενς επιτέθηκε στο κίνημα Black Lives Matter, απαξιώνοντάς το οποίο ως ενασχόληση των Δημοκρατικών ανά τετραετία για να κερδίζουν τις εκλογές. Συνεργάστηκε με τους ακροδεξιούς Τσάρλι Κερκ και Μπεν Σαπίρο (βλ. παρακάτω) και διακίνησε θεωρίες συνωμοσίας για την πανδημία. Έφτασε να ισχυρίζεται ότι η Μπριζίτ Μακρόν …είναι άνδρας. Κάπως έτσι, αναγνωρίστηκε ως «το πρόσωπο του μαύρου συντηρητισμού». Η επιτυχία, ωστόσο, την έκανε απρόσεκτη.

Αυτές τις μέρες, η χήρα του δολοφονημένου Κερκ απαιτεί από την Όουενς να σταματήσει τις θεωρίες συνωμοσίας, σύμφωνα με τις οποίες ο Κερκ πυροβολήθηκε από κάποιον ανάμεσα στο κοινό του, που μάλιστα διέφυγε από τούνελ. Σε άλλη εκδοχή, η Όουενς συνδέει τη δολοφονία του Κερκ με το Ισραήλ, πράγμα που την φέρνει σε σύγκρουση και με τον ακροδεξιό σιωνιστή Μπεν Σαπίρο.

Η περίπτωση Σαπίρο

Ο Σαπίρο ήταν συντάκτης της επιδραστικής ιστοσελίδας Breitbart (2012-2016), που διηύθυνε ο Στιβ Μπάνον. Αρθρογράφος σε μέινστριμ περιοδικά, όπως το Newsweek, τo το 2015 ίδρυσε την εταιρεία ΜΜΕ Daily Wire: έκτοτε παρουσιάζει το καθημερινό δημοφιλές πόντκαστ (και ζωντανό ραδιοφωνικό) The Ben Shapiro Show.

O Σαπίρο δεν στρέφεται μόνο κατά των Παλαιστινίων, του «Obamacare», του ελέγχου όπλων ή του γάμου ομοφύλων και των αμβλώσεων. Μετά την παραίτηση από το Breibart, κι αφού μπήκε στο στόχαστρο ινφλουένσερ από την alt-right σκηνή, το 2017 ο ίδιος αποκάλεσε την alt-right «κίνημα σκουπιδιών που αποτελείται από ιδέες σκουπιδιών», δηλώνοντας ότι «δεν έχει καμία σχέση με τον συνταγματικό συντηρητισμό». Για να διαφοροποιηθεί, μάλιστα, από την alt-right, το 2019 απαίτησε από το περιοδικό Economist να ανακαλέσει την ταύτισή του μαζί της.

Μίλο Γιαννόπουλος, Gamergate και alt-lite

Μετά την αιματηρή φασιστική διαδήλωση του Σαρλότσβιλ, τον Αύγουστο του 2017, ο Τραμπ πήρε δημόσια αποστάσεις από το alt-right κίνημα και τον νεοναζιστή Ρίτσαρντ Σπένσερ, κεντρική φιγούρα της κινητοποίησης και ιδρυτή της ιστοσελίδας Altright, λίγους μήνες νωρίτερα. Το ίδιο έκαναν πολλοί υποστηρικτές της λευκής υπεροχής, όπως ο Μίλο Γιαννόπουλος. Στο εξής θα δημιουργούνταν μια πιο «ποπ» εκδοχή της alt-right, γνωστή σήμερα ως alt-lite: οι ιδέες της λευκής υπεροχής δεν θα άλλαζαν – το θέμα ήταν το περιτύλιγμα για να μην τρομάζει ο κόσμος. Βασικοί, στη νέα «εποχή», είναι η ποντκάστερ Μπρίτανι Πέτιμποουν (Brittany Pettibone), ο ραδιοφωνικός παραγωγός Μάικ Τσερνόβιτς και ο Μίλο Γιαννόπουλος, που μετά το Σαρλότσβιλ «άδειαζε» τον Σπένσερ. Γιαννόπουλος και Τσερνόβιτς έγιναν γνωστοί από το «κίνημα» Gamergate. Τι ήταν αυτό;

Από το 2014, μια ομάδα ακροδεξιών κινήθηκε εναντίον των φεμινιστριών που θέλησαν να αλλάξουν την κουλτούρα στα video games, ώστε, αντί για τη βία, να ευαισθητοποιούν για ζητήματα όπως η κατάθλιψη και η παρενόχληση γυναικών. Για τους ακροδεξιούς, «αυτά» ήταν υπερβολές της «πολιτικής ορθότητας» που αλλοίωναν τα βιντεοπαιχνίδια. Στο στόχαστρο του Gamergate μπήκε η φεμινίστρια κριτικός των ΜΜΕ Ανίτα Σαρκεσιάν, αλλά και προγραμματίστριες βιντεοπαιχνιδιών, όπως οι Ζόε Κουίν και Μπριάνα Γου. Όσο για τον Γιαννόπουλο, η μετριοπάθεια δεν ήταν το φόρτε του: το 2018, για παράδειγμα, δήλωνε πως ανυπομονεί για τη στιγμή που πολιτοφύλακες θα άρχισαν να πυροβολούν δημοσιογράφους.

Νικ Φουέντες

Από την «παρέα» δεν θα μπορούσε να λείπει ο μόλις 27χρονος Νικ Φουέντες, θεωρούμενος αρχηγός των Groypers. Πρόκειται για ένα αντιμεταναστευτικό, μισογυνικό και αντισημιτικό κίνημα, δραστήριο στο ίντερνετ, και ταυτισμένο με το γνωστό καρτούν «Πέπε ο Βάτραχος». Το 2017 ο Φουέντες πήρε μέρος στη νεοναζιστική διαδήλωση του Σαρλότσβιλ, ενώ στα τέλη του 2019 μίλησε σε φιλοτραμπικές εκδηλώσεις που προετοίμασαν την εισβολή στο Καπιτώλιο. Λίγο αργότερα το TikTok κατέβασε το λογαριασμό του. Οι σχέσεις με τον Τραμπ ήταν θερμές: το 2022 ο Φουέντες ζητούσε μια «εξέγερση λευκών», προκειμένου ο Τραμπ να επιστρέψει στην εξουσία και «οι ΗΠΑ να σταματήσουν να κάνουν εκλογές». Τότε ακόμα αυτοπροσδιοριζόταν ως «δεξιά πτέρυγα των Ρεπουμπλικάνων».

Ενώ το 2016 ένας διαδικτυακός πόλεμος με μιμίδια (memes) ενίσχυε την καμπάνια του Τραμπ, τo καλοκαίρι του 2024 οι Groypers κήρυσσαν έναν ιντερνετικό πόλεμο αυτή τη φορά εναντίον του. Λίγο μετά την επανεκλογή, ο Φουέντες ανακάλυπτε ότι η δεύτερη θητεία ήταν «απογοήτευση»: ο Τραμπ κατηγορούνταν ότι, με την πολιτική στο Παλαιστινιακό, αθετούσε τη δέσμευση «Πρώτα η Αμερική», όπως παρεμπιπτόντως λέγεται η σατιρική εκπομπή του που προβάλλεται σε livestream στο διαδίκτυο. Νωρίτερα, ο Φουέντες είχε στραφεί εναντίον του φιλοτραμπικού Τσάρλι Κερκ, τροφοδοτώντας συνωμοσιολόγους που ισχυρίζονταν ότι ο Φουέντες ή οι Groypers είχαν δολοφονήσει τον Κερκ.

Έχοντας παρακολουθήσει ποια Μέσα, ποιες πλατφόρμες και ποιοι ινφλουένσερς αποτελούν το ιδεολογικό σύμπαν του τραμπισμού και της «Εναλλακτικής Δεξιάς», στο επόμενο –και τελευταίο– σημείωμα της σειράς Fascism Made in USA θα δούμε ποιοι είναι οι διανοούμενοι και οι δεξαμενές σκέψης που εργάζονται για την ιδεολογική ηγεμονία της αμερικανικής Ακροδεξιάς.