Τι μας λένε για τη μετανάστευση, γιατί δεν είναι έτσι

Μετά την 11η Σεπτεμβρίου του 2001, η Ακροδεξιά έβαλε ένα στοίχημα που φαίνεται σήμερα να το έχει κερδίσει: σχεδόν 25 χρόνια πριν, ήταν η μόνη πολιτική δύναμη που έβλεπε τη μετανάστευση ως μαζική «εισβολή», που δημιουργεί αποσταθεροποίηση, ανασφάλεια και φόβο.

Σήμερα, σε διαφορετικές χώρες σε όλο τον κόσμο, οι κύριες πολιτικές δυνάμεις βλέπουν τη μετανάστευση με τα γυαλιά της Ακροδεξιάς: ο «εισβολέας» μετανάστης είναι το φάντασμα που στοιχειώνει την κυβέρνηση Στάρμερ στη Βρετανία, τον Τραμπ στις ΗΠΑ, τον Γερμανό καγκελάριο Μερτς, και βεβαίως τον Μάκη Βορίδη. Παρά τις διαφορές τους, όλοι συμφωνούν, ή τουλάχιστον συγκλίνουν, σε τέσσερις βασικές θέσεις:

• οι μετανάστες είναι πιο πολλοί από ποτέ
• η μεγαλύτερη πολιτική πρόκληση είναι σήμερα η αντιμετώπιση της παράνομης μετανάστευσης τα συστήματα ασύλου πιέζονται από τα
• αιτήματα ανθρώπων που δεν είναι αληθινοί πρόσφυγες
• η μαζική μετανάστευση δημιουργεί τόσο μεγάλη πολιτισμική ποικιλομορφία, που τελικά απειλεί την κοινωνική συνοχή: με τόσο διαφορετικές γλώσσες και πολιτισμικές αξίες, κινδυνεύει ο «δυτικός» (ή ο «ευρωπαϊκός») τρόπος ζωής».

Το βιβλίο του Ολλανδού κοινωνιολόγου Χάιν ντε Χάας «Μετανάστευση – 22 μύθοι και τι κρύβεται πίσω από αυτούς» (μτφρ.: Γ. Μαραγκός, εκδ. Μεταίχμιο), ήρθε ακριβώς πάνω στην ώρα, και επιχειρηματολογεί με τεκμήρια: αν και μοιάζουν αυτονόητες, οι τέσσερις αυτές θέσεις είναι ο ορισμός του fake.

Πιο πολλοί από ποτέ; FAKE

Αν συμφωνήσουμε ότι «διεθνής μετανάστης» είναι όποιος ζει τουλάχιστον για έξι μήνες σε άλλη χώρα από εκείνη που γεννήθηκε, το 1960 υπήρχαν περίπου 93 εκ. διεθνείς μετανάστες, ενώ το 2017 υπήρχαν 247 εκ. Με μια πρώτη ματιά φαίνεται αύξηση 154 εκ. Δεν είναι! Παράλληλα με τον μεταναστευτικό πληθυσμό, εξηγεί το ντε Χάας, αυξήθηκε επίσης ο παγκόσμιος: από 3 δισ. το 1960, έφτασε σε 7,6 δισ. το 2017! Ως ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού, λοιπόν, για 65 σχεδόν χρόνια, ο μεταναστευτικός πληθυσμός παρέμεινε σταθερός κοντά στο 3% του παγκόσμιου πληθυσμού. Δεν είναι πιο πολλοί από ποτέ!

Από τον 19ο αιώνα μέχρι και τους δύο παγκοσμίους πολέμους, η διεθνής μετανάστευση ήταν μεγαλύτερη από τη σημερινή: το δουλεμπόριο, η αποικιοκρατία, η εργατική μετανάστευση από τη Δυτική Ευρώπη στις ΗΠΑ, τον Καναδά, την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία, και βεβαίως η προσφυγική κίνηση, σήμαιναν μετακινήσεις. Η διαφορά είναι ότι, από τη δεκαετία του ’60,η Δυτική Ευρώπη έγινε, από «προμηθεύτρια» μεταναστών, τόπος προορισμού. Αν συνέβη αυτό, ήταν λόγω της οικονομικής ανάπτυξης και του κοινωνικού κράτους: αυτά κράτησαν τους Ευρωπαίους στις χώρες τους. Παλιότερα ήταν περισσότεροι οι μετανάστες!

Όλοι παράνομοι: FAKE

Έχετε αναρωτηθεί ποτέ γιατί η Ακροδεξιά είναι τόσο σίγουρη πως οι μετανάστες που έρχονται στην Ευρώπη είναι «παράνομοι»; Από πού αντλούν στοιχεία; Ο ντε Χάας εξηγεί ότι:

• Από το 1997 (τότε ξεκίνησαν οι συστηματικές μετρήσεις) ως το 2020, έφταναν από τη Β. Αφρική στην Ιταλία, την Ισπανία και τη Μάλτα κατά μέσο όρο 64.600 μετανάστες χωρίς έγγραφα το χρόνο (47.300 στην Ιταλία, 16.200 στην Ισπανία και 1.100 στη Μάλτα). Αυτοί ήταν μόλις το 3-3,5% των 2 εκ. μεταναστών που έφταναν νόμιμα στην ΕΕ κάθε χρόνο από άλλες χώρες (σ. 59).
• Οι περισσότεροι από τους «παράνομους» ήρθαν με νόμιμα έγγραφα, που έληξαν, χωρίς δική τους ευθύνη: την ευθύνη για την «παρανομία» είχαν τα κράτη υποδοχής, καθυστερώντας τις διαδικασίες ανανέωσης και κρατώντας τους μετανάστες σε κατάσταση ανασφάλειας.
• Σε κατάσταση ανασφάλειας, οι μετανάστες ήταν διατεθειμένοι να κάνουν οποιαδήποτε δουλειά, όσο κακοπληρωμένη κι αν ήταν. Όσο και να φλυαρούν για τους «παράνομους», οι κυβερνήσεις τους χρειάστηκαν ως εργατικά χέρια.

Δεν είναι παράνομοι, οι κυβερνήσεις μας τους κάνουν παράνομους για να τους εκμεταλλευόμαστε πιο εύκολα!

Προσφυγική κρίση; FAKE

Παρά τις εικόνες «κρίσης» και εξαθλίωσης που μας δείχνει η Ακροδεξιά, οι πρόσφυγες, μας λέει ο ντε Χάας, ήταν πάντα μεταξύ 0,1 και 0,35% του συνολικού παγκόσμιου πληθυσμού:

• Μεταξύ 1985 και 2021, εκπροσωπούσαν μόλις το 7-12% όλων των μεταναστών.
• Ενώ οι εισβολές των ΗΠΑ σε Αφγανιστάν και Ιράκ, ο πόλεμος στη Συρία και η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία έδιωξαν εκατομμύρια ανθρώπους από τις χώρες τους, το 2021 οι πρόσφυγες ήταν μόλις το 0,25% του παγκόσμιου πληθυσμού. Για τις συγκρίσεις, το 1992 ήταν περισσότεροι (0,33%).

Ο ντε Χάας εξηγεί ότι, αν κάπου υπάρχει όντως «προσφυγική κρίση», είναι σε περιοχές της Ασίας και της Αφρικής: οι πρόσφυγες και οι εσωτερικά εκτοπισμένοι είναι εκεί πολύ μεγαλύτεροι πληθυσμοί – και μάλιστα ζουν σε χώρες πολύ φτωχότερες. Στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη, αντίθετα, υπάρχει πολιτική κρίση: απροθυμία των κυβερνήσεων να χρηματοδοτήσουν και να οργανώσουν την υποδοχή των προσφύγων.

Ψευτοπρόσφυγες; FAKE

Αλήθεια, πώς ξέρουν οι ακροδεξιοί ότι όσοι ζητούν άσυλο στην Ευρώπη είναι «ψευτοπρόσφυγες»; Τα δεδομένα το διαψεύδουν:

• Στην ΕΕ των 448 εκ. κατοίκων, το 2020 ζήτησαν άσυλο 512.000 άτομα (το 0,12% του ευρωπαϊκού πληθυσμού, αν βγάλουμε έξω τις τέσσερις χώρες του Ηνωμένου Βασιλείου).
• Από τα αιτήματα αυτά, το 40,7% είχαν αρχικά θετικές αποφάσεις. Από αυτές, οι μισές περίπου κατέληξαν σε χορήγηση ασύλου.
• Οι αριθμοί αυτοί παραμένουν σταθεροί για χρόνια. Αν, λοιπόν, η Ακροδεξιά θεωρεί ότι κατακλυζόμαστε από fake πρόσφυγες, ο ισχυρισμός αποδεικνύεται με δεδομένα τεράστιο fake.

Μαζική μετανάστευση σημαίνει διαφορετικότητα, δηλαδή απειλή στον τρόπο ζωής μας: FAKE

Τελευταία ακούγεται πολύ – και όχι μόνο από ακροδεξιούς: πώς θα συμβιώσουμε με τόσο διαφορετικούς ανθρώπους; Δεν θα θέλουν κάποια στιγμή να μας επιβάλουν τις αξίες τους; Κι αφού έρχονται από χώρες με αυταρχικές κυβερνήσεις, δεν κινδυνεύουν οι ελευθερίες μας και η κοινωνική συνοχή; Ο ντε Χάας εξηγεί γιατί δεν είναι έτσι με δύο απλά επιχειρήματα:

• Οι ευρωπαϊκές κοινωνίες είχαν παλιότερα ακόμα μεγαλύτερη ποικιλομορφία: ήταν κοινωνίες πολυεθνικές – Εβραίοι, Ρομά, μουσουλμάνοι, χριστιανοί διαφορετικών δογμάτων. Για τους Δυτικοευρωπαίους, όσοι έρχονται από την Ανατολική Ευρώπη ήταν «διαφορετικοί», όπως και για τους Βορειοευρωπαίους ήταν «διαφορετικοί» οι Νότιοι. Αυτές οι αντιλήψεις άλλαξαν μέσα στο χρόνο.
• Οι σημερινές κοινωνίες έχουν μικρότερη ποικιλομορφία. Αρκεί να δει κανείς πόσες γλώσσες μιλιούνται σήμερα. Από το 1920 ως το 2010, 230 γλώσσες εξαφανίστηκαν, σύμφωνα με την UNESCO.Με τα δικά της στοιχεία, από τις 7.100 περίπου γλώσσες που υπάρχουν σήμερα, το 1/3 μιλιούνται από λιγότερους από 1000 ανθρώπους (σ. 108). Η κυρίαρχη τάση, δηλαδή, είναι η (γλωσσική) ομοιομορφία.

Μήπως όμως το πρόβλημα με τον «ευρωπαϊκό τρόπο ζωής» έχει να κάνει με τις θρησκείες των «άλλων»; Για να το απαντήσει κανείς, χρειάζεται να σκεφτεί: είναι άραγε όλοι οι χριστιανοί ή όλοι οι εβραίοι φανατικοί και ανορθολογικοί, πολέμιοι των αμβλώσεων και αντιεμβολιαστές, εχθροί των μεταναστών και των ΛΟΑΤΚΙ; Γιατί τότε να είναι όλοι οι μουσουλμάνοι;