Η ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ “ΒΡΑΖΕΙ” ΚΑΙ ΑΥΤΟ ΘΑ ΑΛΛΑΞΕΙ ΜΙΑ ΓΙΑ ΠΑΝΤΑ ΤΙΣ ΖΩΕΣ ΜΑΣ

Θα ήθελα να φέρεις στο μυαλό σου τα απολαυστικά, πολυεπίπεδα, κέικ με τα πολλά στρώματα γευστικής πανδαισίας. Τη νιώθεις τη σιελόρροια; Μια στιγμή να στην ‘κόψω’.

Κατά το Wired η ταχεία θέρμανση της Ανατολικής Μεσογείου έχει κάνει το νερό να ‘δημιουργήσει’ στρώματα. Σαν το κέικ που λέγαμε. Αυτό οδηγεί στη δημιουργία κρυστάλλων. Που εκπέμπουν διοξείδιο του άνθρακα. Κάτι που δεν το λες καλό.

Προειδοποίηση για κινδύνους που θα προκαλέσουν μεγάλα κύματα

H Ανατολική Μεσόγειος και η Μέση Ανατολή θερμαίνονται σχεδόν δυο φορές πιο γρήγορα από το παγκόσμιο μέσο όρο. Οι προβλέψεις αναφέρουν πως οι θερμοκρασίες θα αυξηθούν έως και 5 βαθμούς Κελσίου, μέχρι το τέλος του αιώνα εάν δεν ληφθούν μέτρα.

Εξυπακούεται πως ο βρασμός των νερών δεν μπορεί να ‘χει θετικά αποτελέσματα.

Βάσει έρευνας που δημοσιεύτηκε στις 3/10 στο επιστημονικό περιοδικό Scientific Reports “υπό το φως της υπερθέρμανσης του πλανήτη, τα καιρικά φαινόμενα είναι πιθανό να γίνουν πιο σοβαρά και επικίνδυνα για τις παράκτιες και υπεράκτιες κατασκευές και τη θαλάσσια ναυσιπλοΐα.

Αυτό δεν σχετίζεται μόνο με τεράστιους ωκεανούς, αλλά και με μεγάλες λεκάνες όπως η Μαύρη Θάλασσα και η Μεσόγειος Θάλασσα.

Ειδικότερα, η Ανατολική Μεσόγειος αξίζει ιδιαίτερης προσοχής, καθώς στερείται μελετών για τα φυσικά χαρακτηριστικά των ακραίων θαλάσσιων καταστάσεων και των μεγάλων κυμάτων.

Η Ανατολική Μεσόγειος, μια περιοχή με hot spot κλιματολογίας και φυσικούς θησαυρούς, είναι μια λεκάνη αυξανόμενου ενδιαφέροντος, τόσο οικολογικά όσο και οικονομικά. Έτσι, η επιστημονική διερεύνηση και η πρόβλεψη των ακραίων κυμάτων είναι υψίστης σημασίας, ειδικά για τις προβλέψεις των απατεώνων κυμάτων και τη θαλάσσια πλοήγηση σε ακραίες καιρικές συνθήκες”.

Στη μελέτη υπήρχε και προειδοποίηση για πιθανούς κινδύνους που ενδέχεται να προκαλέσουν τα πολύ μεγάλα κύματα στη ναυσιπλοΐα “με την ανάλυση να δείχνει ότι τα μεγαλύτερα κύματα που παρατηρήθηκαν κατά τη διάρκεια των δύο μεγάλων καταιγίδων που καταγράφηκαν τα τελευταία πέντε χρόνια έχουν χαρακτηριστικά παρόμοια με εκείνα που εμφανίστηκαν από τα αδίστακτα κύματα El Faro, Andrea και Draupner”, που στοίχισαν ζωές.

Πάμε τώρα και στους κρυστάλλους.

‘Χάλασε’ ο απορροφητήρας

Ιστορικά, η θάλασσα λειτουργούσε ως ‘απορροφητήρας‘ των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (βλ. αέριο που μολύνει τον πλανήτη) στην ατμόσφαιρα. Από το 2009 άρχισε να ‘χαλάει’ το σύστημα, όπως είχε αποκαλύψει μελέτη.

Είχε διαπιστωθεί ότι η ικανότητα απορρόφησης ήταν μεν, στο μέγιστο σημείο, εν τούτοις δεσμευόταν μικρότερο ποσοστό της ποσότητας που προερχόταν από τον άνθρωπο συγκριτικά με παλαιότερα.

Δηλαδή, η θάλασσα είχε αρχίσει να χάνει την αποτελεσματικότητα της “καθώς υπάρχουν φυσικά όρια, στο ρυθμό με τον οποίον μπορεί να απορροφήσει το διοξείδιο του άνθρακα η θάλασσα”.

Δεκατρία χρόνια αργότερα προφανώς και η κατάσταση είναι χειρότερη -δεδομένων και των όσων επιπλέον έχουμε κάνει στον πλανήτη.

Διαδικασία που ονομάζεται ‘διαστρωμάτωση‘ φαίνεται να αναστατώνει τον τρόπο με τον οποίο η θάλασσα επεξεργάζεται το διοξείδιο του άνθρακα.

Τι είναι αυτό;

Το έντονο ηλιακό φως θερμαίνει το ανώτερο στρώμα νερού που έχει από κάτω ψυχρότερα και πιο βαθιά στρώματα.

Στον ανοιχτό ωκεανό, όπου οι θερμοκρασίες του νερού είναι χαμηλότερες, το διοξείδιο του άνθρακα διαλύεται στο αλμυρό νερό. Συνθήκη που επιτρέπει στις θάλασσες της Γης να απορροφούν συλλογικά το 1/4 των εκπομπών άνθρακα ‘πετάμε’ οι οι άνθρωποι στην ατμόσφαιρα (βλ. 2.3 δισεκατομμύρια τόνοι).

Καθώς η ανατολική Μεσόγειος Θάλασσα θερμαίνεται το καλοκαίρι, δεν μπορεί πλέον να κάνει την απορρόφηση. Αντ’ αυτής, αρχίζει να απελευθερώνει τις ποσότητες CO2 που δεν δύναται να συγκρατήσει στο νερό.

Ιδού πώς έθεσε πιο κατατοπιστικά το θέμα ο γεωεπιστήμονας του γερμανικού University of Münster, Or Bialik.

“Σκεφτείτε ένα μπουκάλι αναψυκτικού που είναι ανθρακούχο με διοξείδιο του άνθρακα. Όταν το κρατάμε κρύο, τα διαλυμένα αέρια παραμένουν διαλυμένα. Αν όμως, αφήσουμε το μπουκάλι στο αυτοκίνητο μας για λίγο και μετά προσπαθήσουμε να το ανοίξουμε, όλα τα αέρια θα βγουν με φόρα μαζί στην επιφάνεια -γιατί θα έχει ζεσταθεί το αναψυκτικό και έτσι θα έχει μειωθεί η ικανότητα του να συγκρατήσει το διοξείδιο του άνθρακα”.

Μια στιγμή, υπάρχει και συνέχεια

Γεωεπιστήμονες ανακάλυψαν ότι αυτά τα θερμαινόμενα, στρωματοποιητικά νερά γεμίζουν με ένα δεύτερο πρόβλημα που αφορά τον άνθρακα: πρόκειται για κρυστάλλους αραγωνίτη (βλ. πολυμορφικό ορυκτό του ασβεστίου και χημικά ανθρακικό ασβέστιο) σε ιζήματα (θες να πούμε κατακάθια;).

Πλάσματα που ζουν στους ωκεανούς χρησιμοποιούν τον αραγωνίτη για να ‘χτίσουν’ το κέλυφος τους.

Μόνο που αυτός που βρέθηκε στην καυτή Ανατολική Μεσόγειο σχηματίζεται αβιοτικά. Και αυτό είναι ένα ακόμα στοιχείο που αποδεικνύει πως το νερό γίνεται τόσο ζεστό, που απελευθερώνει το φορτίο του διοξειδίου του άνθρακα.

Όσα πλαστικά έχουμε πετάξει επιδεινώνουν την κατάσταση

Σύμφωνα με έρευνα του 2020 η Μεσόγειος Θάλασσα είναι ένα από τα πιο μολυσμένα υδάτινα σώματα στον κόσμο από μικροπλαστικά. Επιστήμονες είχαν βρει 2.000.000 σωματίδια σε ένα μόνο τετραγωνικό μέτρο ιζήματος -πάχους μόλις 5 εκατοστών.

Για να διαπιστωθεί αν οι κρύσταλλοι αραγονίτη σχηματίζονται γύρω από μικροπλαστικά χρειάζεται (ναι) περισσότερη έρευνα.

Το βέβαιο είναι πως απελευθερώνουν διοξείδιο του άνθρακα, που αντιστοιχεί στο 15% του αερίου που εκπέμπει η Μεσόγειος Θάλασσα στην ατμόσφαιρα.

Το χειρότερο είναι αυτό που μένει μέσα.

Καθώς οι άνθρωποι προκαλούμε περισσότερες εκπομπές CO2 στην ατμόσφαιρα, οι ωκεανοί απορροφούν περισσότερο και η επακόλουθη χημική αντίδραση αυξάνει την οξύτητα.

Η οξύτητα καθιστά πιο δύσκολη τη διαδικασία δημιουργίας κελύφους ή εξωσκελετού από ανθρακικό ασβέστιο, σε οργανισμούς όπως τα κοράλλια και τα σαλιγκάρια (τα οποία είναι γνωστά συλλογικά ως ασβεστοποιητές).

Καθώς η Μεσόγειος θερμαίνεται και στέλνει πίσω στην ατμόσφαιρα τον απορροφημένο άνθρακα, αντιστρέφεται η οξίνιση.

Θα υποθέτεις πως αυτό κάνει καλό στους ασβεστοποιητές.

Δεν κάνει, καθώς μπορούν να ‘φτιάξουν’ τα κελύφη σε συγκεκριμένο εύρος θερμοκρασιών -όχι στο πολύ κρύο ή το πολύ ζεστό νερό. Η καυτή λοιπόν, θάλασσα κάνει με άλλο τρόπο κακό στους οργανισμούς αυτούς που έχουν να διαχειριστούν και τους τόνους των μικροπλαστικών, όπως προσπαθούν να επιβιώσουν.

Θα γίνουμε Μπαχάμες (μάλλον)

Οι επιστήμονες γνωρίζουν ήδη για τα whiting events, φαινόμενο που υπάρχει στις Μπαχάμες και στον Περσικό Κόλπο, όπου το ανθρακικό ασβέστιο ‘δίνει’ στα νερά ένα πιο γαλακτώδες χρώμα -όπως προκαλεί την ιζηματοποίηση.

Μέχρι τώρα δεν έχει διαπιστωθεί κάτι ανάλογο στην Ανατολική Μεσόγειο “περιοχή κάπως μοναδική, με ποικιλία συνθηκών που ενδεχομένως δεν επιτρέπουν το φαινόμενο”.

Επειδή όμως, αυτό που συμβαίνει στα μέρη μας δεν παρατηρείται κάπου αλλού, οι καθ’ ύλην αρμόδιοι επισημαίνουν πως θα μπορούσε να προκαλέσει κλιματικό πρόβλημα.

Συγκεκριμένα “ο σχηματισμός κρυστάλλων αραγωνίτη μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στην ικανότητα του νερού να απορροφά το ατμοσφαιρικό CO2, παρεμποδίζοντας έτσι τον τρόπο με τον οποίο ο ωκεανός μειώνει τα επίπεδα του αερίου που θερμαίνει τον πλανήτη”.

Οι ερευνητές δεν έχουν καταφέρει ακόμα να καταλάβουν πλήρως αυτό που συμβαίνει -πότε ενεργοποιείται ο μηχανισμός και πότε ‘κλείνει’- αφού δεν πίστευαν πως αυτή η διαδικασία μπορεί να συμβεί στην κλίμακα που διαπιστώνεται, σε ανοιχτά νερά και κανονικές θαλάσσιες συνθήκες.

Οπότε ανοίγει ένα νέο πεδίο έρευνας.

Και ευχαριστούν την ανθρωπότητα για τη συνέπεια της στην καταστροφή του πλανήτη.