ΒΗΤΑ – ΠΑΤΡΕΛΑΚΗΣ: ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΑΝ ΤΟ “NEAPOLY” ΩΣ ΑΝΤΙΔΟΤΟ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗΝ ΠΑΝΔΗΜΙΑ

Η αρχική τους ιδέα, κατά τη διάρκεια του πρώτου lockdown ήταν να ετοιμάσουν μία οnline συναυλία, ίσως με καινούργια κομμάτια, δεν ήξεραν και οι ίδιοι καλά καλά τι ήθελαν να κάνουν, απλώς μιλούσαν στο τηλέφωνο και προσπαθούσαν -όπως όλοι- να βρουν τον δικό τους, προσωπικό τρόπο για να διαχειριστούν το πρωτόγνωρο συλλογικό βίωμα της πανδημίας.

Έγραφε κάτι ο καθένας μόνος στο δικό του χώρο, το έστελνε στον άλλο, ξανά και ξανά και πάλι από την αρχή, έπρεπε όμως να βρεθούν από κοντά στο στούντιο το καλοκαίρι του 2020 για να ορίσουν αυτό που έκαναν, για να αποφασίσουν ότι αυτό που ετοίμαζαν ήταν όντως ένα κοινό τους άλμπουμ.

Δύο χρόνια εντατικής δουλειάς -από κοντά και από μακριά, στην πόλη και στην εξοχή- μετά, το οπτικοακουστικό εγχείρημα “Neapoly”, “με καινούρια ηλεκτρονική μουσική και πρωτότυπα βίντεο, μια βόλτα εξερεύνησης και πειραματισμού στην electronica και τους αμέτρητους ήχους και φόρμες της”, όπως το ορίζουν από κοινού ο Κωνσταντίνος Βήτα και ο Νίκος Πατρελάκης, έχει πια ολοκληρωθεί και οι συνδημιουργοί του ανυπομονούν να το παρουσιάσουν ζωντανά στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ (17, 18, 19 και 20 Μαρτίου) και εν ευθέτω χρόνω να το κυκλοφορήσουν μόνοι τους, ανεξάρτητα, στην αρχή ψηφιακά και στη συνέχεια σε φυσικά φορμά.

“Οταν υπάρχει αλληλοσεβασμός ανάμεσα σε δύο ανθρώπους, φιλία, κατανόηση, υπάρχει και συνεργασία. Το μόνο εμπόδιο στην πρόοδο είναι ο εγωισμός μας” λέει ο Κωνσταντίνος Βήτα στο Magazine και ο Νίκος Πατρελάκης συνεπικουρεί: “Η ευοίωνη συνύπαρξή μας με τον Κωνσταντίνο αυτά τα δύο χρόνια ήταν ένα ασφαλές τρένο που διασχίζει τη γη με εμάς από τα παράθυρα να βλέπουμε τη φύση να αλλάζει, τα σύννεφα να περνάνε, κρατώντας ένα ημερολόγιο από όλα αυτά για να μην ξεχαστούν. Και αυτό το ταξίδι συνεχίζεται με πρώτη μεγάλη στάση στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ”.

Νιώθετε σε κάποιο βαθμό ότι το “Neapoly” δημιουργήθηκε και εξαιτίας της πανδημίας; Ή παρά αυτή τη πολυεπίπεδα δύσκολη συνθήκη που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια;
Κωνσταντίνος Βήτα: Νομίζω πως ξεκίνησε μέσα από μια τηλεφωνική επικοινωνία που είχαμε με τον Νίκο και λέγαμε μήπως φτιάξουμε μια διαδικτυακή συναυλία με καινούργια κομμάτια. Έτσι ξεκίνησε, αρχίσαμε να γράφουμε μουσική και κάποια στιγμή το προηγούμενο καλοκαίρι που βάλαμε μπροστά τις μίξεις του ήχου είπαμε να προχωρήσουμε σε ένα βινύλιο ή compact disc. Όλο αυτό είχε ένα μουσικό κίνητρο και δεν ήταν τόσο η πανδημία. Οι περιστάσεις προσωπικά δεν με εμπνέουν να γράψω μια συγχορδία και γενικότερα να συνθέσω. Μπορεί να είχε αν έγραφα στίχους για κάποιο τραγούδι, αλλά το “Neapoly” είναι ένα ορχηστρικό έργο.

Νίκος Πατρελάκης: Το “Neapoly” δημιουργήθηκε ως αντίδοτο ενάντια στις συνθήκες που δημιούργησε η πανδημία. Ήταν το αποτέλεσμα της διάθεσης μας για επικοινωνία, δημιουργική εγγύτητα, συνύπαρξη. Ένας κοινός μας μικρόκοσμος, συναισθηματικά ασφαλής, που υπήρχε παράλληλα με όλο το παράλογο που συνέβαινε.

Ξεναγήστε μας στην όλη δημιουργική διαδικασία, τόσο ως προς τη μουσική που θα ακούσουμε όσο και ως προς το βίντεο που θα δούμε στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ.
Κ.Β.: Ξεκίνησα να γράφω στο υπόγειο του σπιτιού μου στο χωριό έχοντας μαζί μου το JD800, έναν υπολογιστή και κάποια άλλα μηχανήματα. Στη πορεία ανταλλάζαμε τα πρώτα demo μέσω mail. Έγραφα, έσβηνα και πάλι ξανά, ήταν μια διαδικασία που πήρε καιρό και όταν μαζέψαμε όλα τα κομμάτια βρεθήκαμε στην Αθήνα για να ξεκινήσουμε την παραγωγή του ήχου που είναι μια δύσκολη και πολύωρη διαδικασία. Οι μίξεις πήραν πολύ καιρό.

Ν.Π.: Η αρχική ιδέα ήταν για μια online συναυλία. Ξεκινήσαμε να συνθέτουμε με αλληλογραφία, ανταλλάζαμε μουσικά μέρη και ήχους, συζητούσαμε για τη βάση μας, τη μία ή την άλλη κατεύθυνση που θα κοιτάξουμε. Το καλοκαίρι που ακολούθησε δουλέψαμε λίγο στο στούντιο. Τότε ήταν που αποφασίσαμε πως αυτό που ετοιμάζαμε ήταν ένα κοινό μας άλμπουμ. Ύστερα ακολούθησε ο δεύτερος αποκλεισμός, ακόμη πιο δύσκολος από τον πρώτο, με εμάς αυτή τη φορά στη φύση, ο Κωνσταντίνος στην Κορινθία και εγώ στην Επίδαυρο. Εξοπλισμένοι και οι δύο με φορητά μηχανήματα, συνεχίσαμε την ανταλλαγή μουσικών ιδεών και θεμάτων, καταλήγοντας στην τελική λίστα των κομματιών που θα αποτελούσε το άλμπουμ. Ακολούθησαν μήνες στο στούντιο, αλλάζοντας, αναιρώντας, προσθέτοντας και αφαιρώντας.

Τα υλικά των βίντεο που συνοδεύουν τη συναυλία, ξεκίνησαν να δημιουργούνται το καλοκαίρι μετά τη λήξη του πρώτου αποκλεισμού. Ταξιδέψαμε στη Ελλάδα με τον συνεργάτη μου Κώστα Κατριό, στην Πελοπόννησο, την Αιτωλοακαρνανία, την Ήπειρο και τη δυτική Μακεδονία. Καινούργιες, για τους φακούς μας, εικόνες υπέροχης ελληνικής φύσης, με ελάχιστο ανθρώπινο στοιχείο λόγω απαγορεύσεων στον τουρισμό. Ορίζοντες από θάλασσες, κάμπους και βουνά, τα οποία στη συνέχεια απέκτησαν οργανικά στρώματα από ψηφιακούς κόσμους και αντικείμενα, σε μια εξπρεσιονιστική συζήτηση με τη φύση, πιστά στον ηλεκτρονικό ήχο του “Neapoly”. Ολοκληρώσαμε το άλμπουμ και τα βίντεο που συνοδεύουν τη συναυλιακή του εκδοχή στις αρχές του 2022.

Είναι στα σχέδιά σας η κυκλοφορία σε φυσικό φορμά;
Κ.Β.: Ναι κάποια στιγμή νομίζω μετά τις συναυλίες θα κυκλοφορήσει το άλμπουμ, πρώτα ψηφιακά και μετά ίσως σε compact disc ή βινύλιο.

Ν.Π.: Το “Neapoly” είναι ένα άλμπουμ με 12 ηλεκτρονικά κομμάτια που θα παρουσιάσουμε για πρώτη φορά στη ΕΛΣ. Τους επόμενους μήνες θα το κυκλοφορήσουμε σε υλικές και άυλες φόρμες, αρχικά ψηφιακά και στη συνέχεια μάλλον σε λίγα αριθμημένα βινύλια και cd. Έχουμε αποφασίσει από την αρχή με τον Κωνσταντίνο πως θα παράγουμε το project μόνοι μας και θα το κυκλοφορήσουμε ανεξάρτητα, οπότε αυτό εξελίσσεται σταδιακά ώστε να μπορούμε να το υποστηρίξουμε τόσο οικονομικά όσο και ως διαδικασία.

Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο πορεύεστε ως καλλιτέχνες εδώ και δεκαετίες. Κατά πόσο η δημιουργικότητα σας επηρεάζεται από τις αλλαγές στον τρόπο κατανάλωσης της τέχνης που δημιουργείτε;
Ν.Π.: Κανονικά φαντάζομαι πως θα έπρεπε. Ο κόσμος καταναλώνει πια την τέχνη αποσπασματικά. Η τέχνη έχει αναχθεί σε meme και υπάρχει μόνο στιγμιαία. Ακούω από συνεργάτες μου πως χρειάζεται να κυκλοφορείς singles μόνο πια, πως κανείς δεν έχει χρόνο για μεγαλύτερης διάρκειας “περιεχόμενο”. Για μένα δεν συμβαίνει αυτό. Δημιουργώ σε ενότητες από τη στιγμή που ξεκίνησα. Φτιάχνω ιστορίες, τα τραγούδια και εικόνες είναι οι λέξεις και οι προτάσεις μου που αφηγούνται τις ιστορίες αυτές. Αυτό βέβαια αφορά την προσωπική μου δημιουργική διαδικασία. Οι άνθρωποι που ενδιαφέρονται μπορούν να ασχοληθούν με την τέχνη μου με όποιο τρόπο τους αρέσει στη συνέχεια. Μπορείς να διαβάσεις ολόκληρο το βιβλίο, μπορείς να διαβάσεις μόνο το τέλος ή τυχαίες σελίδες στο μέσον του αν θέλεις, προσωπικά όμως χρειάζομαι να γράφω “βιβλία”, όσο και αν αυτό δεν υποστηρίζεται από τις αλλαγές που συμβαίνουν και τις τάσεις της εποχής.

Είναι η τρίτη σας συνεργασία τα τελευταία χρόνια, μετά τη συναυλία των Στέρεο Νόβα το 2018 στο ΚΠΙΣΝ και την παράσταση “Ο κόσμος είναι ένας” το 2020. Ποια στοιχεία διαφοροποιούν την τρέχουσα από τις προηγούμενες;
Κ.Β.: Στον Ρίτσο είχαμε τα ποιήματα που ήταν η έμπνευση, η πηγή, και αυτό οριοθετούσε τον καμβά της σύνθεσης. Υπήρχε μια ιστορία σε κάθε ποίημα, ένα συγκεκριμένο γεγονός και αυτό ακολουθούσαμε. Υπήρχε το ποίημα, η προσωπικότητα του ποιητή. Η Neapoly είναι ένα ορχηστρικό έργο που περιέχει συνθέσεις και των δύο μας. Είναι κάτι που δημιουργήσαμε μεταξύ μας οπότε είναι μια διαφορετική συνθήκη.

Ν.Π.: Αυτό που διαφοροποιεί αυτό το εγχείρημα είναι ο ήχος του αποτελέσματος. Είναι το άθροισμά μας από την πολύμηνη συνύπαρξή μας στο στούντιο. Η μουσική του “Neapoly” περιλαμβάνει και τους δύο μας ως ψυχή και καρδιά.

Θυμάστε την πρώτη φορά που άκουσε ο ένας τον άλλο να παίζει με κάποιο τρόπο μουσική;
Κ.Β.: Έχω ακούσει τον Νίκο πολλές φορές σε dj set, τον έζησα και τώρα στο στούντιο που επεξεργαζόταν την μουσική, έχει πολλή αγάπη για τη μουσική, εγώ είμαι λίγο πιο άγαρμπος κάποιες φορές, ο Νίκος προσέχει την λεπτομέρεια, βάζει αγάπη στην μουσική, στην επεξεργασία του ήχου.

Παρεμπιπτόντως πόσες φορές στη ζωή σας μέχρι σήμερα έχετε μετανιώσει που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο ζείτε ως μουσικοί και δεν ζείτε μία “κανονική” ζωή;
Κ.Β.: Αυτό μου θυμίζει κάποια προϊόντα που γράφουν “χωρίς ζάχαρη” και όταν τα τρως είναι πιο γλυκά από το κανονικό προϊόν…

Ν.Π.: Βασικά πιστεύω πως ζω μια “κανονική” ζωή – αυτό που θέλω να ονομάζω “κανονικότητα”, δουλεύω ώρες καθημερινά, μαθαίνω και εξερευνώ, αφιερώνομαι ολοκληρωτικά στη δημιουργία μου, ξεχνώντας κάθε τόσο την προσωπική μου ζωή. Απλά ως καλλιτέχνης στη χώρα που ζω, βρίσκομαι συνήθως στο περιθώριο της κοινωνικής έγνοιας, με ελάχιστη ή καθόλου υποστήριξη από τους θεσμούς. Και δεν αναφέρομαι στα δύο τελευταία χρόνια της υποχρεωτικής ανεργίας μας μόνο, αλλά στον τρόπο που οι κυβερνήσεις αγνοούν τη δημιουργία της τέχνης και τους καλλιτέχνες που την παράγουν στην Ελλάδα, αυτό για όσο θυμάμαι. Δεν έχω όμως μετανιώσει που οδηγήθηκα στη τέχνη, με την αποδοχή πια όλων των δυσκολιών που βρήκα σε αυτό το δρόμο. Είναι αυτές οι δυσκολίες που με βοήθησαν και με βοηθούν να εξελιχθώ συνειδησιακά, παρέα με τις υπόλοιπες δυσκολίες που ακολούθησαν όλες οι άλλες επιγνώσεις ή επιλογές μου μέχρι τώρα.

Με το “Neapoly” στρέφετε, όπως λέτε, το βλέμμα σας στις δεκαετίες του ’70 και του ’80, αναζητώντας τις αρχικές μουσικές και αισθητικές αναφορές της electronica. Ποιες είναι λοιπόν αυτές που σας οριοθέτησαν κάποτε; Ποιες ξεπεράσατε με τα χρόνια και ποιες συνεχίζουν να σας δείχνουν το δρόμο;
Κ.Β.: Όταν ξεκινήσαμε να φτιάχνουμε το “Neapoly” είχαμε βάλει σαν βάση να κινηθούμε πάνω σε arpeggiator. Tα κυκλώματα arpeggiator εμφανίστηκαν σε κάποια αναλογικά συνθεσάιζερ τέλη δεκαετίας του 60 και ελάχιστα γκρουπ της εποχής άρχισαν να τα χρησιμοποιούν για να αποκτήσουν μουσικές ακολουθίες που ήταν αδύνατο να παιχτούν με το χέρι. Είναι ένας μουσικός δρόμος που δεν ξεπεράστηκε ποτέ στην ηλεκτρονική μουσική, παραμένει πάντα έμπνευση.

Ν.Π.: Το ταξίδι στις καταβολές της electronica, ήταν περιήγησης αλλά και εξερεύνησης. Θυμηθήκαμε με τον Κωνσταντίνο αυτά που μας ενώνουν μουσικά, εντοπίσαμε και ορίσαμε τους μουσικούς μας αταβισμούς, χαραγμένους στο DNA μας από τον Eno, τους Kraftwerk, από τα νιάτα μας ακόμη, τους βάλαμε σε μία άκρη να φωτίζουν για να δώσουμε χώρο στο μουσικό μας παρόν που έχει έτσι κι αλλιώς το μεγαλύτερο σώμα και τη μεγαλύτερη ανάγκη να εκφραστεί. Έμεινε στο “Neapoly” το προσφιλές και το γνώριμο από αυτή τη βόλτα στην ιστορία του ήχου μας.

O Brian Eno λίγο πριν εμφανιστεί στο Ηρώδειο παρομοίασε τη σημερινή πανσπερμία στη μουσική με την εποχή που η Kodak έβγαλε τις μηχανές μιας χρήσεως και ξαφνικά ο καθένας μπορούσε να γίνει φωτογράφος, οπότε έβλεπες παντού φωτογραφίες, πολλές κακές αλλά και πολλές καλές. Πώς το αντιλαμβάνεστε εσείς όλο αυτό; Κατά πόσο σας απασχολεί να είστε ενημερωμένοι ως προς νέες τάσεις και άλλα τινά;
Κ.Β.: Πολλές φορές συνδυάζω και το παλιό και το καινούργιο, κάνω συχνά updates γιατί τα μουσικά συστήματα που δουλεύω το χρειάζονται. Έχω μια αίσθηση πως είναι η μουσική μου όταν την φτιάχνω αλλά δεν έχω άποψη για το πώς την νιώθουν και τι σκέφτονται αυτοί που ακούνε τη μουσική μου. Αν ο Βαν Γκογκ για παράδειγμα σκεφτόταν τις τάσεις στο Παρίσι δεν θα είχε δημιουργήσει το έργο που έκανε, το ίδιο ισχύει και για τον Πόλοκ, τον Γουόρχολ, τον Γκογκέν, νομίζω όλα είναι εσωτερικοί συνδυασμοί που συμβαίνουν μέσα στον καλλιτέχνη, είναι ο τρόπος που συνδέεσαι με την πραγματικότητα, ο τρόπος που συνδέεσαι με τον εαυτό σου, με αυτό που πιστεύεις, αυτό νομίζω είναι που σε κατευθύνει. Θα έλεγα πως δεν μου αρέσει να γενικεύω τα πράγματα.

Ν.Π.: Ο εκδημοκρατισμός των δημιουργικών μέσων στην τέχνη είναι σπουδαίο επίτευγμα της τεχνολογίας. Χρειάζεται όλοι οι άνθρωποι να μπορούν να έχουν έστω και την ελάχιστη απασχόληση με τη δημιουργία. Ηρεμεί την ψυχή η τέχνη με ένα βαθύ και μοναδικό τρόπο, η κατανάλωσή της στα σίγουρα, αλλά ακόμη περισσότερο η δημιουργία της. Σίγουρα με ενδιαφέρει το απολύτως σύγχρονο και άγνωστο το οποίο και αναζητώ, όχι μόνο στην τέχνη. Θεωρώ τον εαυτό μου ως συνείδηση σε εξέλιξη, και ποτέ δεν υπήρξε εξέλιξη σε ασφαλή και γνώριμα περιβάλλοντα. Αυτό ως προσωπική προδιάθεση για την καθημερινότητά μου. Καλλιτεχνικά δεν με ενδιαφέρει τόσο να είμαι ενημερωμένος, όσο με ενδιαφέρει να είμαι γνήσιος και αληθινός σε σχέση με εμένα και να κατέχω το λεξιλόγιο της κάθε εποχής για να εκφραστώ.

Τι έμαθε λοιπόν ο καθένας για τον εαυτό του και για τον άλλο όταν ολοκληρώσατε το “Neapoly” και δεν το γνώριζε στην αρχή της διαδικασίας;
Κ.Β.: Νομίζω πως όταν υπάρχει αλληλοσεβασμός ανάμεσα σε δύο ανθρώπους, φιλία, κατανόηση, υπάρχει και συνεργασία. Το μόνο εμπόδιο στην πρόοδο είναι ο εγωισμός μας.

Ν.Π.: Το “Neapoly” ήταν μια διαδικασία κάθαρσης για μένα, αναπροσαρμογής στα σίγουρα και αρκετής ενδοσκόπησης. Η ευοίωνη συνύπαρξή μας με τον Κωνσταντίνο αυτά τα δύο χρόνια, ήταν ένα ασφαλές τρένο που διασχίζει τη γη με εμάς από τα παράθυρα να βλέπουμε τη φύση να αλλάζει, τα σύννεφα να περνάνε, κρατώντας ένα ημερολόγιο από όλα αυτά για να μην ξεχαστούν. Και αυτό το ταξίδι συνεχίζεται με πρώτη μεγάλη στάση στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ.

Πείτε μου τώρα την αλήθεια: Τί μουσική ακούγατε την τελευταία φορά που σας έκαναν παρατήρηση οι γείτονες για να χαμηλώσετε την ένταση;
Κ.Β.: Νομίζω τελευταία φορά που το έκανα ήταν όταν ήμουν 16 χρονών…

Ν.Π.: Συνήθως ακούω μουσική στο στούντιο όπου περνώ και το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας μου. Ήσυχα κι ωραία, δεν ενοχλώ, δεν με ενοχλούν.

Neapoly 17, 18, 19, 20 Μαρτίου 2022 Ώρα έναρξης: 20.30 (Κυριακή: 19.30) Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ)