Ιωάννινα: Η γοητεία μιας πόλης με βαθιές ρίζες και ζωντανό παρόν

Τα Ιωάννινα αποτελούν αγαπημένο προορισμό και συνδέονται στενά με τον Αλή πασά, ο οποίος διοικούσε την περιοχή στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Χτισμένη στις όχθες της Παμβώτιδας, η πόλη είναι σαγηνευτική και ζωντανή, με δυναμική φοιτητική παρουσία που προσθέτει σύγχρονο χαρακτήρα στα πολλά παραδοσιακά στοιχεία της. Ανάμεσα σε μνημεία και ιστορικά κτίρια που αφηγούνται το πολυπολιτισμικό παρελθόν της, θα συναντήσεις καφέ, εστιατόρια και καταστήματα.

Στα κορυφαία αξιοθέατα της πόλης ανήκει το περίφημο κάστρο, με δύο ξεχωριστές περιτειχισμένες ενότητες που φιλοξενούν μνημεία χριστιανικά, οθωμανικά, εβραϊκά και άλλα, καθένα με τη δική του ιστορική αξία. Επιπλέον, πινακοθήκες και μουσεία παρουσιάζουν την πλούσια ιστορία των Ιωαννίνων και την παράδοση της αργυροτεχνίας.

Πάνω απ’ όλα, μια βόλτα στην πόλη αποκαλύπτει τη μοναδική της ταυτότητα: τα αρχιτεκτονικά «διαμάντια», τις διαδρομές δίπλα στη λίμνη, τις πλατείες, τις στοές και τις ταβέρνες όπου μπορείς να δοκιμάσεις παραδοσιακούς τοπικούς μεζέδες, όπως χειροποίητες πίτες, γλυκά του κουταλιού και σιροπιαστά.

Το Κάστρο των Ιωαννίνων

Η εξερεύνηση του Κάστρου —της παλιάς πόλης— στις όχθες της Παμβώτιδας είναι από τα σημαντικότερα σημεία της επίσκεψής σου. Άμεσα συνδεδεμένο με τον Αλή πασά, αποτελεί το παλαιότερο βυζαντινό φρούριο στην Ελλάδα που κατοικείται αδιάλειπτα. Διακρίνεται σε δύο ενότητες στις οποίες μπορείς να αφιερώσεις πολλές ώρες.

Η βορειοανατολική ακρόπολη χρονολογείται από τη βυζαντινή εποχή, όταν ονομαζόταν Επάνω Γουλάς και διέθετε ανάκτορο και ναό του Αγίου Ιωάννη. Τον 17ο αιώνα αντικαταστάθηκαν από το οθωμανικό συγκρότημα του Τζαμιού του Ασλάν Πασά.

Στο κάστρο βρίσκεται και η εβραϊκή συνοικία των Ρωμανιωτών, μαζί με τη συναγωγή της κοινότητας.

Στη νοτιοανατολική ακρόπολη συναντάμε το Ιτς Καλέ, όπου ο Αλή πασάς είχε το παλάτι του. Ξεχωρίζουν το Φετιχιέ Τζαμί (1430) και ο τάφος του Αλή πασά, καθώς και δύο σημαντικά μουσεία: το Βυζαντινό Μουσείο και το Μουσείο Αργυροτεχνίας.

Πάρκο Λιθαρίτσια

Γύρω από το Πάρκο Λιθαρίτσια βρίσκονται πολλά από τα σημαντικότερα μνημεία της πόλης. Πριν ξεκινήσεις την περιήγησή σου, αξίζει να περπατήσεις στο πάρκο και να δεις τις προτομές σημαντικών προσωπικοτήτων και τον Προμαχώνα Λιθαρίτσια, οχυρωματικό έργο του Αλή πασά γύρω στο 1800.

Το 1805, ο Αλή πασάς έχτισε στην κορυφή του λόφου ένα σεράι, το οποίο είχε εντυπωσιακή θέα, όπως σημείωσε ο Άγγλος περιηγητής W. Leake. Σήμερα στο πάρκο λειτουργεί και εστιατόριο/μπαρ με θέα στην πόλη.

Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων

Στην κορυφή του πάρκου βρίσκεται το Αρχαιολογικό Μουσείο, που αφηγείται τη μακραίωνη ιστορία της Ηπείρου, από την Εποχή των Παγετώνων έως την ύστερη Ρωμαϊκή περίοδο. Οι επτά αίθουσες και τα περίπου 3.000 εκθέματα αναδεικνύουν τον ρόλο της περιοχής στον αρχαίο κόσμο. Ξεχωρίζουν τα ευρήματα από το Ιερό του Δία στη Δωδώνη, όπως αναθήματα και ορειχάλκινες πλάκες με ερωτήματα προς το μαντείο.

Πάρκο των Ηρώων

Αφιερωμένο στη μνήμη όσων έχασαν τη ζωή τους στους πολέμους για την ανεξαρτησία και την ελευθερία της Ελλάδας, το Πάρκο των Ηρώων είναι αγαπημένο σημείο για χαλάρωση.

Εκεί βρίσκονται αγάλματα, μνημεία για τους ήρωες των Βαλκανικών Πολέμων, του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, καθώς και το Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη.

Εδώ βρίσκεται και το Ρολόι των Ιωαννίνων, έργο του 1905, που μεταφέρθηκε στο σημείο το 1918 και αποτελεί σημείο αναφοράς για τους κατοίκους.

Τζαμί και μεντρεσές του Βελή πασά

Στη νοτιοανατολική πλευρά του Πάρκου Λιθαρίτσια βρίσκεται το συγκρότημα που χτίστηκε για τον γιο του Αλή πασά, Βελή πασά. Το Τσιεκούρ Τζαμί, χτισμένο στη θέση παλαιότερου τεμένους, ξεχωρίζει για την τετράγωνη θολοσκέπαστη αίθουσα και το προστώο με τους τρεις τρουλίσκους. Σώζεται μόνο η βάση του μιναρέ. Ο μεντρεσές αποτελείται από πέντε αίθουσες, ενώ τα μαγειρεία έχουν χαρακτηριστικές καμινάδες. Σήμερα το συγκρότημα στεγάζει τη Σχολή Χορού του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου.

Βόλτα στα μαγαζιά και τις στοές

Ακολουθώντας την οδό Αβέρωφ προς το κέντρο, συναντάς την οδό 28ης Οκτωβρίου, όλο ζωή, με καταστήματα, καφέ και ταβέρνες. Η οδός Ανεξαρτησίας και τα γύρω δρομάκια είναι επίσης γεμάτα με ταβέρνες και τσιπουράδικα.

Σε αυτή την περιοχή αξίζει να δεις τις ζωντανές στοές —Λούλη, Λιάμπεη και Αλιέως— που χτίστηκαν μετά την πυρκαγιά του 1869 και σήμερα φιλοξενούν μοντέρνα μαγαζιά και ταβερνάκια.

Προτείνεται και μια στάση στην πλατεία Μαβίλη με θέα στη λίμνη και το Μιτσικέλι, αφιερωμένη στον ποιητή Λορέντζο Μαβίλη.

Δημοτική Πινακοθήκη Ιωαννίνων

Στη συμβολή των οδών 28ης Οκτωβρίου και Αδαμάντιου Κοραή βρίσκεται η Δημοτική Πινακοθήκη, στεγασμένη στο νεοκλασικό Αρχοντικό Πυρσινέλλα. Η συλλογή της περιλαμβάνει πίνακες, γλυπτά και χαρακτικά Ελλήνων καλλιτεχνών του 19ου και 20ού αιώνα, με πάνω από 1.000 εκθέματα.

Το Νησί των Ιωαννίνων

Καραβάκια αναχωρούν όλη την ημέρα για το Νησί της Παμβώτιδας, αναπόσπαστο κομμάτι της ταυτότητας της πόλης. Εκεί θα βρεις κοινότητα ψαράδων και ψαροταβέρνες με φρέσκο ψάρι, καθώς και καφέ και καταστήματα με αναμνηστικά.

Ο παραδοσιακός οικισμός φιλοξενεί ηπειρώτικα σπίτια και μοναστήρια, όπως τη Μονή Αγίου Παντελεήμονα, όπου σκοτώθηκε ο Αλή πασάς το 1822, και τη Μονή Αγίου Νικολάου των Φιλανθρωπηνών, γνωστή για τις τοιχογραφίες της (1291).

Λαογραφικό Μουσείο «Κώστας Φρόντζος»

Το μουσείο στεγάζεται σε ανακαινισμένο οθωμανικό αρχοντικό του 19ου αιώνα και παρουσιάζει συλλογή αντικειμένων που ζωντανεύουν τις λαϊκές παραδόσεις της Ηπείρου: στολές, κοσμήματα, οικιακά αντικείμενα και αναπαράσταση σαλονιού της αστικής κοινωνίας. Ιδρύθηκε από την Εταιρεία Ηπειρωτικών Μελετών και πήρε το όνομα του συλλέκτη Κώστα Φρόντζου.

Κέντρο Παραδοσιακής Βιοτεχνίας Ιωαννίνων

Η μακραίωνη παράδοση της αργυροτεχνίας παρουσιάζεται στο Κέντρο Παραδοσιακής Βιοτεχνίας, όπου λειτουργούν εργαστήρια, μουσείο και κατάστημα με χειροποίητα ασημένια αντικείμενα φτιαγμένα από τοπικούς τεχνίτες.

Αρχιτεκτονικά κοσμήματα της πόλης

Καθώς περιηγείσαι, αξίζει να παρατηρήσεις κτίρια του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα, όπως η Οικία Λεβή στην εβραϊκή συνοικία, το Αρχοντικό Τζαβέλλα, το Αρχοντικό Μίσιου, η Παπαζόγλειος Υφαντική Σχολή, η Καπλάνειος Σχολή, το κτίριο του Ταχυδρομείου (1905) και το Δημαρχείο (1928), όλα χαρακτηριστικά δείγματα της αρχιτεκτονικής και της ιστορίας της πόλης.