Υεμένη: Το ‘Βιετνάμ’ της Σαουδικής Αραβίας

Υεμένη: Το ‘Βιετνάμ’ της Σαουδικής Αραβίας

Πείνα, χολέρα, βομβαρδισμοί. Αυτή είναι η πραγματικότητα για τους ανθρώπους της Υεμένης που βρίσκονται αντιμέτωποι με έναν καταστροφικό πόλεμο και μια συγκλονιστική ανθρωπιστική κρίση

Ο πόλεμος αυτός συχνά χαρακτηρίζεται ως ο «άγνωστος» ή ο «ξεχασμένος» πόλεμος, καθώς τα μέσα ενημέρωσης παγκοσμίως ελάχιστα έχουν ασχοληθεί. Στην πραγματικότητα όμως, είναι μια μάχη διαγκωνισμού για τον έλεγχο μιας περιοχής με μεγάλη γεωστρατηγική σημασία. Παράλληλα – και με την διεθνή κοινότητα να μην αντιδρά – η κατάσταση στην Υεμένη μοιάζει αδιέξοδη και πόλεμος αυτός με ένα «Σαουδαραβικό Βιετνάμ».

Η τραγωδία είναι η μοίρα της Υεμένης, μετά από περισσότερα από τρία χρόνια αδυσώπητου πολέμου. Τουλάχιστον 10.000 άνθρωποι – οι μισοί από τους οποίους άμαχος πληθυσμός – έχουν χάσει τη ζωή τους από τους βομβαρδισμούς της Σαουδικής Αραβίας και των συμμάχων της με τη στρατιωτική βοήθεια των ΗΠΑ. Ο πόλεμος έφερε μια άνευ προηγουμένου επιδημία χολέρας που έχει χτυπήσει περίπου 900.000 ανθρώπους ενώ η ζωή 17.000.000 εξαρτάται αποκλειστικά από την ανθρωπιστική βοήθεια. Παράλληλα, η Σαουδική Αραβία επέβαλε αποκλεισμό από αέρος και από θαλάσσης κι έτσι η χώρα βρίσκεται αντιμέτωπη με έναν τεραστίων διαστάσεων λιμό που σκοτώνει χιλιάδες άμαχους και παιδιά.

Η πείνα ως όπλο

Η τιμή του σιταριού έχει φτάσει στα 7.300 ριάλ από 4.000 ριάλ. Ένα πακέτο ζάχαρη στα 14.000 ριάλ από τα 7.000 κι ένα σακουλάκι ρύζι στα 9.000 ριάλ από τα 6.000. Χωρίς καμία υπερβολή εκατομμύρια άνθρωποι ζουν με μία μπουκιά φαγητό την ημέρα. Περισσότεροι από 20.000.000 άνθρωποι – δηλαδή πάνω από το 70% του πληθυσμού χρειάζονται ανθρωπιστική βοήθεια που δεν λαμβάνουν. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ αν δεν ανασταλεί ο αποκλεισμός η Υεμένη θα αντιμετωπίσει τον «μεγαλύτερο λιμό που έχει δει ο κόσμος εδώ και πολλές δεκαετίες, με εκατομμύρια θύματα».

Η πείνα είναι έγκλημα κατά της ανθρωπότητας όταν ο περιορισμός των τροφίμων χρησιμοποιείται ως όπλο, είτε με την σκόπιμη παρεμπόδιση των ανθρώπων σε τρόφιμα, είτε με την παρεμπόδιση της επισιτιστικής βοήθειας, είτε μέσω της καταστροφής καλλιεργειών και μονάδων παραγωγής τροφίμων.

Δεν είναι φυσικά η πρώτη φορά που η πείνα χρησιμοποιείται ως όπλο. Σε ένα δοκίμιό του, με τίτλο «Το χρησιμοποίησαν οι ναζί, το χρησιμοποιούμε κι εμείς, ο συγγραφέας και ερευνητής, ειδικός σε ανθρωπιστικά ζητήματα, Άλεξ ντε Βαάλ, περιγράφει την πείνα ως «μέσο μαζικής δολοφονίας» που χρησιμοποιήθηκε στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η πείνα ήταν ένα από τα μέσα του Ολοκαυτώματος αλλά οι ναζί είχαν επινοήσει επίσης ένα «σχέδιο πείνας» εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης.

tvxs

tvxs

tvxs

tvxs

 

Φωτογραφίες από την κρίση στην Υεμένη/Guardian

Έλλειψη νερού και επιδημία χολέρας

Ο πόλεμος στην Υεμένη έχει καταστρέψει ολοσχερώς τον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης και τις υποδομές της χώρας. Αυτό άφησε εκατομμύρια ανθρώπους χωρίς καθαρό πόσιμο νερό. Αποτέλεσμα να ξεκινήσει η επιδημία χολέρας.

Την ίδια στιγμή, οι δυο εμπόλεμες πλευρές στοχεύουν σκόπιμα τα νοσοκομεία. Ο άμαχος πληθυσμός εκτοπισμένος αρχίζει να συνωστίζεται και να ζει σε ανθυγιεινές συνθήκες. Ο αποκλεισμός σε τρόφιμα, φάρμακα και νερό επιδεινώνει φυσικά την κατάσταση.

Ο πόλεμος της Υεμένης – Τα πως και τα γιατί

Ο πόλεμος που συγκλονίζει τη χώρα διεξάγεται μεταξύ των δυνάμεων που είναι πιστές στη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση του προέδρου Αμπντ αλ-Ραμπ Μανσούρ αλ-Χαντί και των δυνάμεων που συνασπίστηκαν με τους σιίτες αντάρτες Χούτι.

Η σύγκρουση έχει τις ρίζες της στην αποτυχία της πολιτικής μετάβασης που υποτίθεται ότι θα οδηγούσε την Υεμένη στην σταθερότητα, μετά την εξέγερση («Άνοιξη της Υεμένης») που ανάγκασε τον – επί τρεις δεκαετίες – πρόεδρο της χώρας Αλί Αμπντουλάχ Σαλέχ να παραδώσει την εξουσία στον αναπληρωτή του αλ Χαντί, το 2011.

Οι αντάρτες Χούτι και υποστηρικτές του πρώην προέδρου Αλί Αμπντουλάχ Σαλέχ εκμεταλλεύτηκαν την αδυναμία του νέου προέδρου και κατάφεραν να αναλάβουν τον έλεγχο της επαρχίας Σααντά και των γειτονικών της περιοχών. Απογοητευμένοι από την διακυβέρνηση του αλ Χαντί, πολλοί καθημερινοί άνθρωποι στην Υεμένη, υποστήριξαν τους Χούτι και τον Σεπτέμβριο του 2014, μπήκαν στην πρωτεύουσα Σαναά, κατασκηνώνοντας στους δρόμους και στήνοντας οδοφράγματα. Το 2015 οι Χούτι κατέφεραν να την θέσουν υπό έλεγχο και να τρέψουν σε φυγή τον αλ Χαντί, στην προσπάθειά τους να πάρουν την εξουσία σε ολόκληρη τη χώρα. 

Ανησυχώντας για την άνοδο των Χούτι που υποστηρίζονται στρατιωτικά από τους Σιίτες του Ιράν, η Σαουδική Αραβία και οκτώ ακόμη κυρίως σουνιτικά αραβικά κράτη σχημάτισαν ένα συνασπισμό και ξεκίνησαν να βομβαρδίζουν τη χώρα με στόχο την αποκατάσταση της κυβέρνησης του αλ Χαντί. Ο σουνίτικος αυτός συνασπισμός συνεπικουρείται εντός της Υεμένης από τοπικές παραστρατιωτικές ομάδες Σαλαφιστών. Στο εξωτερικό υποστηρίζεται από τις ΗΠΑ, τη Βρετανία και τη Γαλλία.

Και πάλι το πετρέλαιο

Η Υεμένη έχει τεράστια στρατηγική σημασία καθώς βρίσκεται πάνω στο στενό Μπαμπ αλ Μάνταμπ. Πρόκειται για μια θαλάσσια οδό που συνδέει την Ερυθρά Θάλασσα με τον κόλπο του Άντεν, μέσω της οποίας γίνονται πάρα πολλές από τις παγκόσμιες μεταφορές πετρελαίου. Επίσης η γεωπολιτική σημασία της χώρας επιβεβαιώνεται και ιστορικά. Η θέση της τόσο εμπορικά όσο και στρατιωτικά είναι ιδιαίτερα σημαντική γι’ αυτό και παραδοσιακά αποτελούσε πεδίο συγκρούσεων.

Αυτό που στην ουσία θέλει η Σαουδική Αραβία είναι να αποτρέψει με κάθε τρόπο την άνοδο της επιρροής του – μεγάλου εχθρού – Ιράν στην περιοχή. Έτσι κι αλλιώς ο ανταγωνισμός της Σαουδικής Αραβίας και του Ιράν εκφράζεται με μια σειρά πολέμων «μεσολάβησης» στην Μέση Ανατολή. Η Σαουδική Αραβία βρήκε δε κι έναν μεγάλο σύμμαχο στο πρόσωπο του Ντόναλντ Τραμπ, καθώς βλέπει σε αυτόν, κάποιον με τις ίδιες επιφυλάξεις για το Ιράν και τους ίδιους στόχους για τον περιορισμό του.

Δυόμισι χρόνια μετά, καμία από τις δυο πλευρές δεν δείχνει να κερδίζει και ο άμαχος πληθυσμός της Υεμένης υποφέρει. Η κυβέρνηση αλ Χαντί προσωρινά εδρεύει στο Άντεν, το οποίο κατάφερε να κρατήσει από τους αντάρτες Χούτι μετά από μια άγρια μάχη τεσσάρων ημερών που άφησε πίσω εκατοντάδες νεκρούς. Παρά τους βομβαρδισμούς και τους αποκλεισμούς οι δυνάμεις του αλ Χαντί δεν έχουν καταφέρει να κερδίσουν τα εδάφη που έχουν καταλάβει οι Χούτι.

Στο μεταξύ, οι σουνίτες τζιχαντιστές που συνδέονται με την Αλ Κάιντα στην Αραβική Χερσόνησο (AQAP) καθώς και ομάδες του Ισλαμικού Κράτους, εκμεταλλεύτηκαν το χάος που επικρατεί στη χώρα, κατακτώντας εδάφη στο νότο και διαπράττοντας θανατηφόρες επιθέσεις. Κάποιες τζιχαντιστικές ομάδες εξοπλίζονται στρατιωτικά και συμμετέχουν στα πεδία των μαχών εναντίον των Χούτι. Αυτή η ανεξέλεγκτη δράση των τζιχαντιστών είναι ιδιαιτέρως επικίνδυνη. Με την κατάσταση που επικρατεί, σήμερα, στην Υεμένη πολλοί εκτιμούν ότι η χώρα θα μπορούσε να μετατραπεί στη νέα βάση του παγκόσμιου τζιχαντισμού.

Το Σαουδαραβικό «Βιετνάμ»

Ο ΟΗΕ έχει διοργανώσει τρεις γύρους ειρηνευτικών συνομιλιών, ωστόσο, όλοι κατέρρευσαν καθώς η κυβέρνηση αλ Χαντί υποστηρίζει ότι η πολιτική διαδικασία μπορεί να προχωρήσει μόνο εάν εφαρμοστεί πλήρως το ψήφισμα 2216 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, το οποίο καλεί τους αντάρτες να αποσυρθούν από όλες τις περιοχές που ελέγχουν και να παραδώσουν τα όπλα τους.

Ωστόσο, οι κινήσεις αλ Χαντί έγιναν εν πολλοίς εκτός του πλαισίου του διεθνούς δικαίου ειδικά όταν απευθύνθηκε στη Σαουδική Αραβία για βοήθεια. Το νομικό πλαίσιο της επέμβασης είναι στον αέρα καθώς ο αλ Χαντί είχε ήδη ολοκληρώσει τη θητεία του και οι πολεμικές επιχειρήσεις στηρίζονται σε μια περίπλοκη ερμηνεία του δικαίου. Επιπλέον η παρουσία διεθνών παρατηρητών στη χώρα πέρασε από χίλια κύματα για να εγκριθεί και ακόμη το έργο τους είναι σχεδόν αδύνατο καθώς παρεμποδίζονται από κάθε πρόσβαση.

Την ίδια στιγμή η διεθνής κοινότητα μοιάζει να αδιαφορεί θεωρώντας ασήμαντα τα όσα συμβαίνουν στην Υεμένη. Όμως δεν είναι. Πρόκειται για έναν πόλεμο που κοστίζει περίπου 15 δισεκατομμύρια το χρόνο και ο φόρος αίματος του άμαχου πληθυσμού είναι ανυπολόγιστος. Ταυτόχρονα η υποστήριξη στον αλ Χαντί από τον σουνιτικό συνασπισμό της Σαουδικής Αραβίας μοιάζει εντελώς αδιέξοδη καθώς έχει περιορισμένη λαϊκή υποστήριξη. Ο πόλεμος αυτός μοιάζει με ένα Σαουδαραβικό Βιετνάμ.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ ΣΤΟ TVXS:

Ποιες είναι οι πιο εύκολες γλώσσες στον κόσμο; [ΧΑΡΤΗΣ]
Ένα καφέ βγαλμένο από ταινία του Γουές Άντερσον [ΦΩΤΟ]

Ροή Ειδήσεων

Περισσότερα