Ρετροσπεκτίβα: Η απίστευτη ιστορία του ονόματος του Subbuteo
Διαβάζεται σε 5'
Το SUBBUTEO δημιουργήθηκε από τον βετεράνο της RAF Peter Adolph το 1946 και η πρώτη εκδοχή του περιείχε τέρματα φτιαγμένα από σύρμα με χάρτινα δίχτυα.
- 02 Αυγούστου 2025 07:32
Το SUBBUTEO είναι το παιχνίδι των παιδικών χρόνων όσων δεν ανήκουν (τουλάχιστον) στην GenZ, αν και τελευταία έχει γνωρίσει νέα δημοτικότητα μαζί με πολλά άλλα arcade video και board games. Το διαχρονικό ρετρό άλλωστε “επιστρέφει”, επωφελούμενο της υπερπροσφροράς και της υπερπληροφόρησης.
Το SUBBUTEO δημιουργήθηκε από τον βετεράνο της RAF Peter Adolph το 1946 (είχε εμπνευστεί από το πρότερο, προπολεμικό NewFooty) και η πρώτη εκδοχή του περιείχε τέρματα φτιαγμένα από σύρμα με χάρτινα δίχτυα, μια μπάλα και χαρτονένιες φιγούρες παικτών σε βάσεις φτιαγμένες από κουμπιά που βασίζονταν σε μολύβδινες ροδέλες. Οι πρώτες φιγούρες ποδοσφαιριστών ήταν κατασκευασμένες από χαρτόνι, ενώ στο σετ υπήρχε και κιμωλία για να “ζωγραφιστούν” οι γραμμές του γηπέδου.
Αρχικά ο Adolph αποφάσισε να δοκιμάσει την αγορά πριν ξεκινήσει την παραγωγή. Δημοσίευσε μια αγγελία 2,5 λιρών (περίπου 250 λίρες με σημερινά χρήματα ) στην εφημερίδα The Boy’s Own Paper που απευθυνόταν σε εφήβους, έκανε αίτηση για δίπλωμα ευρεσιτεχνίας και έφυγε αμέσως για τη Νέα Υόρκη για δουλειά. Τη δεύτερη μέρα του στη Νέα Υόρκη, ο υπεύθυνος του ξενοδοχείου του παρέδωσε ένα τηλεγράφημα, το οποίο εκείνος πίστευε πως θα ήταν ακύρωση του αιτήματος ευρεσιτεχνίας. Αλλά ήταν ένα μήνυμα από τη μητέρα του, που ρωτούσε τι έπρεπε να κάνει με τις 7.500 λίρες σε ταχυδρομικές επιταγές από 20.000 απαντήσεις στην αγγελία του, για ένα παιχνίδι που δεν υπήρχε ακόμα.
Το 1961, ο Peter Adolph παρουσίασε μια τρισδιάστατη, χειροποίητη, πλαστική φιγούρα και μετά από αρκετές τροποποιήσεις στο σχεδιασμό, η φιγούρα αυτή εξελίχθηκε στον κλασικό παίκτη – έμβλημα του παιχνιδιού. Το 1980 παρουσιάστηκε η νέα, πιο ελαφριά φιγούρα. Η Hasbro εξασφάλισε τα δικαιώματα του SUBBUTEO στα μέσα της δεκαετίας του 1990. Το SUBBUTEO έχει πλέον άδεια χρήσης από την Longshore, έναν από τους κορυφαίους προμηθευτές επιτραπέζιων παιχνιδιών στον πλανήτη με έδρα το Χονγκ Κονγκ.
Το 1970 έγινε το πρώτο διεθνές πρωτάθλημα Subbuteo σε ξενοδοχείο του Λονδίνου, στο οποίο συμμετείχαν παίκτες από Βέλγιο, Ιρλανδία, Γιβραλτάρ, Ολλανδία, Ισραήλ, Βόρεια Ιρλανδία, Σκωτία, Ελβετία, ΗΠΑ, Ουαλία και Δυτική Γερμανία που τελικά κατέκτησε το τρόπαιο. Εκείνη τη χρονιά ο Peter Adolph που δεν μπορούσε πλέον να ανταποκριθεί στην παγκόσμια ζήτηση πούλησε το Subbuteo στην εταιρεία Waddington’s Games Inc για 250 χιλιάδες λίρες, ποσό τεράστιο για την εποχή.
Σημειώστε εδώ ότι πιθανότατα λέτε λάθος το παιχνίδι, ακόμα κι αν το λέτε σωστά. Ο Adolph το πρόφερε “Sub-byew-teo” αντί για “Sub-boo-teo”, με τους μελετητές της λατινικής γλώσσας πάντως να προκρίνουν το δεύτερο.
Αρχικά, το παιχνίδι θα ονομαζόταν Hobby, ωστόσο δεν μπόρεσε να κατοχυρώσει το όνομα για λόγους πνευματικών δικαιωμάτων.
Έτσι, διάλεξε το όνομα Subbuteo που παραπέμπει στο αρπακτικό Falco subbuteo, γνωστό και ως Eurasian hobby, όντας θαυμαστής του. Μάλιστα, το Falco subbuteo καλείται και σκέτο “hobby”. Να σημειωθεί πως ο Peter Adolph ήταν φανατικός ορνιθολόγος και συνήθιζε να ασχολείται με αυγά σπάνιων πτηνών.
Στα ελληνικά το είδος καλείται Δεντρογέρακο. Το είδος εξαπλώνεται σε μία ζώνη του Βορείου Ημισφαιρίου, η οποία περιλαμβάνει όλη σχεδόν την Ευρώπη και εκτείνεται ανατολικά, δια μέσου της Ρωσίας μέχρι την Ιαπωνία, όπου έρχεται το καλοκαίρι και αναπαράγεται. Μετά το φθινόπωρο περνάει στην Αφρική ή στη νότιο Ασία, όπου και ξεχειμωνιάζει. Για τον ελλαδικό χώρο, το δεντρογέρακο αποτελεί αποδημητικό είδος. Έρχεται δηλαδή τα καλοκαίρια για να αναπαραχθεί και φεύγει νωρίς το φθινόπωρο για την Αφρική, όπου και περνάει το χειμώνα.
Το δεντρογέρακο είναι ένα μικρό, κομψό γεράκι που, το πέταγμά του θυμίζει εκείνο του χελιδονιού, με το μήκος του σώματός του να φτάνει τα 39 εκατοστά και το άνοιγμα των φτερών του τα 84. Ενώ, γενικά, ο ευρωπαϊκός πληθυσμός βρίσκεται σε σχετικά καλή κατάσταση, η κατάσταση του ελληνικού πληθυσμού εμπνέει ανησυχία, κάτι για το οποίο ενημερώθηκε το NEWS 24/7 κατά το οδοιπορικό μας στη Δαδιά, όπου και απαντάται.
Το πτηνό απειλείται από την καταστροφή των βιοτόπων του, τη χρήση εντομοκτόνων φαρμάκων και στη λαθροθηρία.
Δείτε πού απαντάται το Subbuteo στη χώρα μας:
Η δημοτικότητα του παιχνιδιού εκτοξεύτηκε τόσο στα 80s και στα 90s που ενσωματώθηκε και στην pop κουλτούρα, ενώ η διαχρονικότητά του οφείλεται στο κλίμα συλλογικότητας που εμπνέει:
Το Subbuteo έχει επίσης εδώ και πολλά χρόνια ένα ανταγωνιστικό πρωτάθλημα με διοικούσα αρχή τη FISTF και ένα Παγκόσμιο Πρωτάθλημα κάθε χρόνο.
Δείτε σχετικό ρεπορτάζ του Oneman για το Subbuteo στη χώρα μας