ΚΑΤΑΛΟΝΙΑ. Η ΧΩΡΑ ΤΗΣ ΜΠΑΡΤΣΑ ΚΑΙ ΤΗΣ AΝΤΙΣΤΑΣΗΣ. ΓΙΑ ΤΗ ΓΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

Μία αυτοδιοικούμενη "χώρα" μέσα στην Ισπανία, με ιστορία βαμμένη με αίμα. Ο αγώνας ενάντια στη δικτατορία του Φράνκο, το δημοψήφισμα και μια "εθνική ημέρα ανεξαρτησίας" που γίνεται γιορτή κάθε χρόνο. Μέχρι την οριστική ανεξαρτησία

Η 11η Σεπτεμβρίου, δεν είναι μόνο η “μαύρη” επέτειος των δίδυμων πύργων, αλλά και η μέρα της Καταλονίας. Την Παρασκευή 11 Σεπτεμβρίου, πάνω από ένα εκατομμύριο Καταλανοί βρέθηκαν στους δρόμους της Βαρκελώνης, ζητώντας την ανεξαρτησία τους από την Ισπανία. Ήταν η πιο μεγαλειώδης πορεία ανεξαρτησίας που έχει γίνει μέχρι σήμερα μέσα στην “Ενωμένη Ευρώπη των λαών”.

Ενωμένη Ευρώπη είπαμε; Ποια ενωμένη Ευρώπη των λαών; Ποιών λαών; Την ώρα που μέσα στα ίδια τα κράτη υπάρχουν αποσχιστικές τάσεις, την ώρα που η Σκωτία έφτασε ένα βήμα πριν την ανεξαρτησία της, την ώρα που η Βρετανία οδεύει προς το Brexit της και η Κριμαία παίρνει τον δρόμο του Πούτιν, το όραμα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης μοιάζει με ανέκδοτο, με πρόσφατο παράδειγμα προς επιβεβαίωση των υπέρμαχων της αποδόμησης, τη στάση των εταίρων απέναντι στην Ελλάδα και ένα πιθανό Grexit.

Η κρίση οδηγεί σε σταδιακό πολυτεμαχισμό της Ευρώπης και πλήττει περισσότερο τα κράτη του Νότου. Ένα από αυτά, και η Ισπανία που έζησε τη λιτότητα και τις εξώσεις, λίγο πριν από εμάς.

Τον Σεπτέμβριο του 2014, το δημοψήφισμα της Σκωτίας άνοιξε τον ασκό του Αιόλου, με τους Καταλανούς να ζητούν κι αυτοί δικαίωμα για ανάλογη δράση. Σε αντίθεση με τη βρετανική κυβέρνηση, που είχε δώσει το “πράσινο φως” για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος στη Σκωτία, η Μαδρίτη αρνήθηκε πεισματικά κάθε τέτοια πιθανότητα επικαλούμενη το “αραχνιασμένο” ισπανικό Σύνταγμα που για προφανείς λόγους δεν έχει αναθεωρεί.

Το δημοψήφισμα έγινε τον Νοέμβριο της περασμένης χρονιάς, το αποτέλεσμα ήταν συντριπτικά υπέρ της ανεξαρτησίας, ωστόσο η κυβέρνηση της Μαδρίτης έκρινε παράνομη τη διαδικασία προφασιζόμενη πως ποσοστό κάτω του 40% βρέθηκε στις κάλπες για να αποφασίσει για το μέλλον της περιοχής.

Κάπως έτσι, η ανεξαρτησία αναβλήθηκε για την ώρα. Για την ώρα όμως. Γιατί η Καταλονία είναι διαφορετική. Μιλάει τη δική της γλώσσα, οι τοίχοι των χωριών και των αστικών περιοχών της ζητούν την ανεξαρτησία, έχει τη δική της σημαία, τα δικά της χρώματα και τη δική της ιστορία.

Τώρα, απομένουν δύο εβδομάδες πριν από μια εκλογική αναμέτρηση με επίκεντρο το θέμα της απόσχισης.

Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις που είδαν το φως της δημοσιότητας δύο εβδομάδες πριν από τις περιφερειακές εκλογές που έχουν μετατραπεί σε δημοψήφισμα υπέρ ή κατά της ανεξαρτησίας, οι δύο παρατάξεις υπέρ της ανεξαρτησίας, Junts pel si (Μαζί για το Ναι) και Cup (αριστερή παράταξη), συγκεντρώνουν την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών στο κοινοβούλιο της Καταλονίας (68 από τις 74). Ένα αποτέλεσμα το οποίο κρίνει επαρκές ο πρόεδρος της Καταλονίας Αρτούρ Μας προκειμένου να ξεκινήσει τη διαδικασία που αναμένεται να οδηγήσει την περιοχή προς την ανεξαρτησία το 2017 ή αργότερα.

Πάμε όμως να κάνουμε μια αναδρομή στο αιματοβαμμένο παρελθόν της περιοχής.

Η ταυτότητα:

Είναι μία από τις 17 αυτόνομες περιοχές (ισπ. Comunidades Autσnomas) που απαρτίζουν το Βασίλειο της Ισπανίας. Η Καταλονία έχει πληθυσμό 7 εκατομμυρίων κατοίκων. Η μεγαλύτερη πόλη και πρωτεύουσά της είναι η Βαρκελώνη.

Το έδαφος της Καταλoνίας καλύπτει 32.114 τ.χ. στο βoρειοανατολικό άκρο της Ισπανίας και συνορεύει βόρεια με τη Γαλλία. Στα εδάφη αυτά κατοικούν ιστορικά, κατά συντριπτική πλειονότητα, Καταλανοί, οι οποίοι είχαν κάποτε συστήσει και το Πριγκηπάτο της Καταλoνίας.

Η Αυτόνομη Περιοχή της Καταλoνίας απολαμβάνει εκτεταμένης αυτονομίας από το ισπανικό κράτος, έχει δική της Κυβέρνηση, Κοινοβούλιο, δικαιώματα συλλογής φόρων. Επίσημες γλώσσες είναι τα καταλανικά και τα ισπανικά. Οι Καταλανοί έχουν μακριά ιστορία καταλανικής εθνικής υπόστασης έως τον 18ο αιώνα που καταλύθηκε οριστικά το καταλανικό κράτος (Generalitat, Ζενεραλιτατ).

Από το 1900 περίπου και μετά οι Καταλανοί θεωρούν τους εαυτούς τους όλο και περισσότερο χωριστό έθνος σε σχέση με τους Ισπανούς.

Οι Καταλανοί, έχοντας μια μεγάλη ιστορική διαδρομή στην Ιβηρική χερσόνησο, εξακολουθούν να θεωρούν στη μεγάλη τους πλειονότητα ότι αποτελούν διακριτό έθνος και πολιτισμό, που κάποια ημέρα θα πρέπει να διαχωριστεί πολιτειακά και γεωγραφικά από την Ισπανία.

Ενώ θα περίμενε κανείς ότι στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής ενοποίησης τα αιτήματα για εθνική αυτονομία και αυτοτέλεια να υποχωρήσουν σταδιακά, οι Καταλανοί θέτουν επί τάπητος μια σειρά από αιτήματα προς την ισπανική κυβέρνηση, τα οποία αποσκοπούν στην ακόμη υψηλότερη αυτονόμηση και αυτοδιοίκηση, ενώ κάθε άλλο παρά απουσιάζουν οι κινητοποιήσεις υπέρ μιας ανεξάρτητης Καταλονίας, προοπτική που προφανώς δεν ενθουσιάζει καθόλου την κεντρική διοίκηση της χώρας. Μία από τις κύριες αιτίες είναι και η πολιτική λιτότητας που ακολουθεί τα τελευταία χρόνια ο Ραχόι, πιστός στο μνημονιακό δόγμα.

 

Η απαρχή της ιστορίας της Καταλονίας εντοπίζεται στα βάθη του χρόνου.

Οι Ρωμαίοι έφθασαν στην περιοχή το 230 π.Χ. και παρέμειναν μέχρι τον 5ο αιώνα μ.Χ. Ακολούθησαν οι Βησιγότθοι που επικράτησαν μέχρι το 713, όταν εμφανίστηκαν οι Μαυριτανοί.

Έπειτα από μερικές δεκαετίες ακολούθησε ο Γάλλος βασιλιάς Καρλομάγνος το 801, ο οποίος παραχώρησε στην περιοχή το προνόμιο της αυτόνομης διακυβέρνησης της Καταλονίας. Ακολούθησαν ένδοξες ημέρες εμπορικής και ναυτιλιακής ανάπτυξης και η χρυσή εποχή της Καταλονίας κράτησε μέχρι το 1479, όταν τα δύο ισπανικά βασίλεια της Αραγονίας και της Καστίλης ενώθηκαν στο βασίλειο της Ισπανίας.

Το 19ο και τον 20ό αιώνα αναπτύχθηκε και γιγαντώθηκε το ρεύμα του καταλανικού τοπικισμού. Ταυτοχρόνως, η Καταλονία έγινε η κοιτίδα του ισπανικού αναρχισμού και κατά τη διάρκεια του ισπανικού εμφυλίου (1936-1939), πολεμώντας φυσικά στο πλάι των αντιπάλων του Φράνκο.

Η “Confederaciσn Nacional del Trabajo”

Τον Οκτώβριο του 1868 επισκέφθηκε την Ισπανία ο αναρχικός θεωρητικός, Γκιουσέπε Φαννέλι. Οι ιδέες της αναρχίας έγιναν σχετικά γρήγορα αποδεκτές από μεγάλο μέρος του λαού της Καταλονίας αλλά και γειτονικών αγροτικών περιοχών, όπως η Αραγονία. Στην Βαρκελώνη ιδρύθηκε επίσης την εποχή του Φανέλλι το “Ateneo de la Clase Obrera”, όπου έδινε την ευκαιρία σε μικρές ομάδες να συζητούν τις ιδέες του Φουριέ (Charles Fourier) και του Προυντόν (Pierre Josef Prοudhon) και τις δυνατότητες που υπήρχαν για την οργάνωση της κοινωνίας με βάση τη συνεργασία.

Η “Confederaciσn Nacional del Trabajo” (Εθνική Συνομοσπονδία Εργασίας), ή αλλιώς CNT, ιδρύθηκε το 1910.

Ήταν η πιο ισχυρή και πιο σημαντική οργάνωση στην Ισπανία. Η ψυχή όλων των δύσκολων εργατικών αγώνων στην Ισπανία κι αργότερα η σπονδυλική στήλη της αντίστασης ενάντια στον Φράνκο και της σοσιαλιστικής αναδιοργάνωσης της χώρας.

Έλεγχε 36 καθημερινές εφημερίδες, ανάμεσα στις οποίες ήταν και η “Solidaridad Obrera” στη Βαρκελώνη, η μεγαλύτερη εφημερίδα της Ισπανίας με κυκλοφορία 240.000 φύλλα κι η “Castilla Libre”, που ήταν η πιο δημοφιλής εφημερίδα στη Μαδρίτη.

Η CNT είχε εκδώσει χιλιάδες βιβλία και μπροσούρες κι η συνεισφορά της απέναντι στην εκπαίδευση των μαζών υπήρξε μεγαλύτερη απ’ τη συνεισφορά οποιαδήποτε άλλου κινήματος στην Ισπανία. Σε αυτή εντάχθηκαν οι αναρχικοί Μπουεναβεντούρα Ντουρρούτι, Πεστάνια, μεταξύ άλλων.

Η CNT έπρεπε να αμυνθεί, για αυτό δημιουργήθηκαν επιπρόσθετες ομάδες αποκαλούμενες “solidarios” (αλληλέγγυοι) για να αναλάβουν αυτόν τον αγώνα. Έτσι τον Ιούλη του 1927, σε μια μυστική συνάντηση στη Βαλένθια, αναρχικοί αντιπρόσωποι από ολόκληρη την Ισπανία, συνενώθηκαν για να ιδρύσουν την Αναρχική Ομοσπονδία Ιβηρικής (F.A.I.) που συνεργάστηκε στην αντίσταση με τη CNT και το P.O.U.M. (Εργατικό Κόμμα Μαρξιστικής Ενοποίησης-τροτσκιστές).

Απαγορεύεται να σε λένε Τζόρντι

Το 1931 οι Καταλανοί κατάφεραν να αποκτήσουν ευρεία αυτονομία, κάτι όμως που τους στέρησε ο δικτάτορας Φράνκο όταν ανέλαβε την εξουσία στην Ισπανία, το 1939.

Προηγήθηκε η εσωτερική σύγκρουση των δημοκρατικών δυνάμεων, με τους κομμουνιστές να παίρνουν τον έλεγχο της πόλης από τους αναρχικούς και τους τροτσκιστές. Επιχείρησαν να συνθηκολογήσουν με τον Φράνκο, όμως εκείνος δεν δέχθηκε καμία διαπραγμάτευση.

Για να τιμωρήσει τους “ανυπάκουους” Καταλανούς απαγόρευσε τη χρήση της καταλανικής γλώσσας, εξόρισε περίπου 200.000 ντόπιους, ενώ δεν δίστασε να διατάξει την εκτέλεση του τότε Προέδρου της Λουίς Κομπανί.

Απαγορεύτηκε ακόμη και ο προστάτης άγιος της Βαρκελώνης, ο Σαν Τζόρντι (Γεώργιος). Έτσι, όταν το 1974 ο Γιόχαν Κρόιφ απέκτησε γιο και αποφάσισε να τον ονομάσει Τζόρντι, στο ληξιαρχείο τού ανακοίνωσαν ότι το όνομα απαγορεύεται. Τελικά, έκανε την εγγραφή στο Ολλανδικό προξενείο.

Μετά τον θάνατο του Φράνκο (1975), η μετάβαση της Ισπανίας στην δημοκρατία, και η υιοθέτηση ενός δημοκρατικού συντάγματος από την χώρα (1978), βοήθησαν την Καταλονία στο να ανακτήσει την πολιτισμική και την πολιτική της αυτονομία.


Συνοπτικά: Ημερομηνίες-σταθμοί μέχρι την 11η Σεπτεμβρίου του 2015

11 Σεπτεμβρίου 1714: Η λήξη της πολιορκίας της Βαρκελώνης σήμανε το τέλος του πολέμου της ισπανικής διαδοχής. Η Καταλονία τάχθηκε στο πλευρό των ηττημένων Αψβούργων και κατακτήθηκε από τη Μαδρίτη. Η 11 Σεπτεμβρίου αποτελεί εθνική εορτή για την Καταλονία στη μνήμη των νεκρών του 1714.

15 Σεπτεμβρίου 1932: Κατά τη διάρκεια της Δεύτερης Ισπανικής Δημοκρατίας (1931-1939) το κοινοβούλιο χορήγησε για πρώτη φορά καθεστώς αυτονομίας στην Καταλονία.

1939 – 1975: Επί δικτατορίας Φράνκο η Καταλονία χάνει κάθε αυτονομία και τα καταλανικά απαγορεύονται.

6 Δεκεμβρίου 1978: Ο ισπανικό λαός επικυρώνει με δημοψήφισμα το νέο σύνταγμα, που προβλέπει καθεστώς αυτονομίας για τις περιφέρειες της χώρας.

25 Οκτωβρίου 1979: Διενέργεια δημοψηφίσματος με το 88,1% των Καταλανών να τάσσεται υπέρ της αυτονομίας. Το ισπανικό κοινοβούλιο αναγνωρίζει το αποτέλεσμα. Υιοθετείται η καταλανική ως επίσημη γλώσσα μαζί με την ισπανική.

18 Ιουνίου 2006: Η Καταλονία λαμβάνει καθεστώς διευρυμένης αυτονομίας με δημοψήφισμα.

11 Σεπτεμβρίου 2012: Πάνω από ενάμιση εκατομμύριο πολίτες διαδήλωσαν στη Βαρκελώνη, ζητώντας την ανεξαρτησία της Καταλονίας.

17 Δεκεμβρίου 2012: Οι αυτονομιστές κερδίζουν τις τοπικές εκλογές.

18η Δεκεμβρίου 2012: Ο ηγέτης της Καταλονίας Αρτούρ Μας, ανακοινώνει την ύπαρξη συμφωνίας για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος ανεξαρτησίας.

25 Μαρτίου 2014: Το Συνταγματικό Δικαστήριο κρίνει παράνομη το δημοψήφισμα.

19 Σεπτεμβρίου 2014: Ο νόμος που επιτρέπει τη διεξαγωγή μιας “διαβούλευσης” για την ανεξαρτησία της περιοχής από την Ισπανία, περνά από το Κοινοβούλιο της Καταλονίας

29 Σεπτεμβρίου 2014: Το συνταγματικό δικαστήριο αναστέλλει τη “διαβούλευση”, μετά από προσφυγή της κυβέρνησης του Μαριάνο Ραχόι.

30 Σεπτεμβρίου 2014: Μαζική διαδήλωση των Καταλανών υπέρ της διεξαγωγής του δημοψηφίσματος.

Σήμερα, η Καταλονία μπορεί να σταθεί ανεξάρτητη οικονομικά από το κέντρο, τη Μαδρίτη. Το ΑΕΠ της Καταλονίας αντιστοιχεί περίπου στο 1/4 του ΑΕΠ όλης της Ισπανίας.

Η Βαρκελώνη αποτελεί μακράν τον πρώτο τουριστικό προορισμό σε ολόκληρη τη χώρα και έναν από τους κορυφαίους σε όλο τον κόσμο, με τα έσοδα καθαρά από την άφιξη και διαμονή τουριστών να φτάνουν σε δυσθεώρητα ύψη.

Παράλληλα, τόσο στον εμπορικό όσο και στον βιομηχανικό τομέα, η Βαρκελώνη αποτελεί ίσως τον βασικότερο πυλώνα της ισπανικής οικονομίας.

Κοιτίδα έκφρασης του αιτήματος για ανεξαρτησία είναι άλλωστε το Καμπ Νου της Μπαρτσελόνα. Και η ίδια η ομάδα, είναι ίσως το πιο μαζικό, εμπορικό και παγκόσμιο εξαγώγιμο “προϊόν” της περιοχής.

 

Τον περασμένο Μάιο άλλωστε, λίγη ώρα πριν ολοκληρωθεί ο τελικός του Τσάμπιονς Λιγκ, τα περίπου 400 εκατομμύρια των τηλεθεατών που παρακολούθησαν ζωντανά τον αγώνα σε ολόκληρο τον κόσμο, είδαν τις κερκίδες του “Olympiastadion” περίπου 10.000 καταλανικές “Senyeres” να κυματίζουν στην εξέδρα των “Μπλαουγκράνα”, ενώ δυναμικό παρόν έδωσαν και οι “Estelades”, οι σημαίες δηλαδή της ανεξάρτητης Καταλονίας.

Αν πάντως η Καταλονία κατορθώσει όντως να γίνει ανεξάρτητο κράτος, το μέλλον της Ισπανίας ως κράτους θα είναι άκρως αβέβαιο. Πολύ δύσκολα θα μπορέσει να συγκρατήσει μέσα στους κόλπους της τη Χώρα των Βάσκων και τη Γαλικία, ενώ καθόλου βέβαιη δεν μπορεί να θεωρηθεί η παραμονή των νησιωτικών συμπλεγμάτων των Καναρίων, αλλά και των Βαλεαρίδων νήσων. Καταλαβαίνει λοιπόν κανείς πως πολύ δύσκολα το όνειρα μιας ανεξάρτητης χώρας με πρωτεύουσα της τη Βαρκελώνη, μπορεί να γίνει πραγματικότητα.

Αλλά είπαμε, οι Καταλανοί είναι αντιστασιακοί άνθρωποι, άρα και ρομαντικοί. Και ο ρομαντισμός απαιτεί ουτοπίες για να μπορέσει να προχωρήσει και να αντέξει στον χρόνο.

Ένα ντοκιμαντέρ-φόρος τιμής για την Καταλονία:

Διαβάστε: “Ο ισπανικός εμφύλιος πόλεμος”, Gabriele Ranzato, εκδ. Κέδρος.

Δείτε: “Land and freedom” του Ken Loach, 1995.

Ακολουθήστε το News24/7 στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Ροή Ειδήσεων

Περισσότερα