ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΟΥΒΕΝΙΡ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ

To 2012 o Σύνδεσμος Τουριστικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΕΤΕ) απέστειλε μία μελέτη στην ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού για το πώς θα μπορούσε να αναδιοργανωθεί η αξιοποίηση των τουριστικών χώρων, που αφορούσε την είσοδο στους αρχαιολογικούς χώρους,  τα πωλητήρια και τα εντευκτήρια τους. Την στιγμή που άλλες χώρες, οι οποίες δεν έχουν τον πολιτιστικό πλούτο της Ελλάδος καταφέρνουν να συγκεντρώσουν εκατομμύρια  ευρώ κάθε χρόνο, εμείς με το ζόρι φτάνουμε να παίρνουμε (συνολικά ) 6,1 ευρώ ανά επισκέπτη έναντι 19,7 ευρώ του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Δηλαδή μηδαμινά έσοδα, σε μια περίοδο που τα έχουμε περισσότερο ανάγκη από ποτέ.

Όποιος κάνει μια βόλτα σε ένα πωλητήριο δημόσιου μουσείου θα καταλάβει γιατί: οι οδηγοί (ιδίως οι ελληνικοί η η αγγλόφωνοι) έχουν συνήθως εξαντληθεί. Στα ράφια υπάρχουν αντικείμενα που μπορεί να είναι ανέμπνευστα και να απηχούν το γούστο περασμένων δεκαετιών. Το χειρότερο; Ακόμα και αν κάποιος θέλει να αγοράσει μια προτομή Ερμή που ζυγίζει καμιά εκατοστή κιλά, δεν υπάρχει η πρόβλεψη για αποστολή στο σπίτι του. Πρέπει να την φορτωθεί στην πλάτη και να την μεταφέρει μόνος του… Και όσο και αν βάλουν τα δυνατά τους οι υπάλληλοι – που συνήθως κατέληξαν εκεί συχνά από την παλιά Ολυμπιακή ή τον ΟΣΕ – δεν έχουν ούτε σακούλες ούτε τα κονδύλια να αλλάξουν τις καμένες λάμπες (για τις οποίες πρέπει να γίνει διαγωνισμός). Σύμφωνα με τα στοιχεία του 2011, ενώ στην Ελλάδα το μέσο έσοδο ανά επισκέπτη από τα πωλητήρια είναι μόλις 0,2 ευρώ, στη Γαλλία και στον αντίστοιχο δικό τους οργανισμό (RNM) φτάνει στα 6,5 ευρώ.

 

Ο ΣΕΤΕ εκτιμούσε με βάση την μελέτη ότι τα έσοδα από την αξιοποίηση της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς θα μπορούσαν να ξεπεράσουν τα 300 εκατ. ευρώ σε μία πενταετία, με αύξηση από τα εισιτήρια σε 130 εκατ. από 41 που είναι σήμερα, από τα προϊόντα σε 95 εκατ. από 1, από υπηρεσίες σε 50 εκατ. από 3, από συνδρομές σε 20 από μηδενικά σήμερα και χορηγίες ιδιωτών σε 20 εκατ. από 3 το 2011.

Ποιος έχει την ευθύνη της διαχείρισης όμως; Οι αρχαιολογικοί χώροι διοικούνται σήμερα από το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων (ΤΑΠ). Πρόκειται για έναν οργανισμό που ιδρύθηκε το 1977, με τα δεδομένα, βεβαίως, εκείνης της εποχής. Το ΤΑΠ, είναι ένα νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου που συγκεντρώνει όλες τις προσόδους των αρχαιολογικών μας μουσείων και χώρων – εισιτήρια, τέλη φωτογράφησης, εκμετάλλευση πωλητηρίων και αναψυκτηρίων κλπ. Και από εκεί γίνεται αναδιανομή, ανάλογα με τις προτεραιότητες της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Πολιτισμού. Οι διοικήσεις των επιμέρους μουσείων και χώρων, που είναι υπεύθυνες για την εν γένει λειτουργία τους, δεν έχουν αρμοδιότητα για τη διαχείριση των εσόδων και δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν άμεσα ούτε ένα ευρώ για να καλύψουν μια δαπάνη του φορέα που τα παράγει. Με απλά λόγια: ένας οργανισμός που παράγει αντικείμενα για πωλητήρια που δεν έχουν πέραση ενώ τα έσοδα δεν ξαναγυρίζουν στον αρχαιολογικό χώρο αλλά κλείνουν άλλες «τρύπες».

 

Το θετικό νέο είναι ότι ήδη από τις αρχές του 2015 (επί υπουργίας Νίκου Ξυδάκη) έχουν αλλάξει πολλά πράγματα στο ΤΑΠ με αποτέλεσμα να υπάρχουν ήδη ορισμένες αισιόδοξες ενδείξεις για το μέλλον. Η ηγεσία και το Δ.Σ. του άλλαξαν και στην θέση των κομματικών στελεχών και παλαιών πολιτευτών, μπήκαν γνώστες του αντικειμένου όπως ο αναγνωρισμένος ντιζάϊνερ Γιάννης Καρλόπουλος. Πρόσφατα ανακοινώθηκαν και τα αποτελέσματα ενός διαγωνισμού για νέους σχεδιαστές που υπογράφουν πολύ ενδιαφέρουσες προτάσεις για την ανανέωση των αντικειμένων στα πωλητήρια. Παλαιότερα, την ευθύνη για τον σχεδιασμό την είχαν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι στο ΤΑΠ, το οποίο αναλάμβανε και την παραγωγή. Τώρα μπήκε νέο αίμα και η πρώτη εντύπωση είναι πολύ ευχάριστη. Με μια μόνο ματιά καταλαβαίνει κανείς ότι έχουμε αλλάξει εποχή και ότι φύγαμε μακριά από την αισθητική των αντιγράφων που υπάρχουν ακόμα και σε κιτς καταστήματα κοντά στους αρχαιολογικούς χώρους.

 

Σύμφωνα με τον σχεδιασμό του ταμείου, τα νέα προϊόντα θα τα δούμε από τον Μάιο στα πωλητήρια. Οι αντίστοιχες εφαρμογές δεν θα περιορίζονται στις συνηθισμένες κούπες και μπρελόκ, αλλά θα επεκταθούν σε φλιτζάνια του εσπρέσο, θήκες κινητών τηλεφώνων και τάμπλετ, φωτιστικά, ακόμη και κουδουνίστρες. Οι νέοι ντιζάϊνερς έπρεπε να αντλήσουν έμπνευση από κλασικά θέματα όπως ο Παρθενώνας ή το δαχτυλίδι του Μίνωα αλλά να δώσουν μια φρέσκια προσέγγιση, που θα μπορούσε να σταθεί στις χώρες του εξωτερικού. Οι δέκα διακριθέντες υπέβαλλαν τρία σχέδια και ήδη η παραγωγή τους θα προχωρήσει αμέσως έτσι ώστε να εκμεταλλευτούμε την εφετινή τουριστική σεζόν όπου αναμένεται αυξημένη ροή.

Σε πρώτη φάση, τα νέα αυτά αντικείμενα θα είναι διαθέσιμα  στον αρχαιολογικό χώρο της Ακρόπολης, στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, στο Αρχαιολογικό και το Βυζαντινό Μουσείο της Θεσσαλονίκης, στο Μουσείο Ηρακλείου και στα πωλητήρια των αρχαιολογικών χώρων της Βεργίνας, των Δελφών, της Αρχαίας Ολυμπίας και της Κνωσού. Το πιο σημαντικό είναι ότι από εδώ και πέρα το ΤΑΠ θα προσπαθήσει να δημιουργήσει μια ενιαία «οπτική ταυτότητα» για όλα τα πωλητήρια.

*Στο διαγωνισμό Design που διακύρηξε το ΤΑΠ υπήρξαν συνολικά πάνω από 200 συμμετοχές. Bραβεύτηκαν οι 18 παρακάτω προτάσεις (10 νικητές | 5 επιλαχόντες | 3 φοιτητές), τις οποίες μπορείτε να δείτε όπως δημοσιεύθηκαν στην ιστοσελίδα της Ένωσης Γραφιστών Ελλάδος.

ΒΑΣΙΛΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ | Α. Θεά των Όφεων, Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου

ΒΑΣΙΛΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ | Β. Χάλκινος σταυρός/σταυροθήκη Θεοτόκου, Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, Αθήνα

ΒΑΣΙΛΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ | Γ. Μινωϊκές οικίες, Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου

ΤΖΑΒΑΡΑΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ | Α. Παλάτι της Κνωσσού, κάτοψη

ΤΖΑΒΑΡΑΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ | Β. Πτηνό που ραμφίζει φυτό, Μουσείο Βυζαντινού πολιτισμού Θεσσαλονίκης

ΤΖΑΒΑΡΑΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ | Γ. Γραφικά μοτίβα, αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες, δάπεδα

ΝΕΑΡΧΟΣ ΝΤΑΣΚΑΣ | Α. Θεά των Όφεων, Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου

ΝΕΑΡΧΟΣ ΝΤΑΣΚΑΣ | Β. Η Παριζιάνα, Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου

ΝΕΑΡΧΟΣ ΝΤΑΣΚΑΣ | Γ. Γραφικά μοτίβα, αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες, δάπεδα

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΑΡΙΝΟΓΛΟΥ | Α. Αψίδα Γαλέριου (Καμάρα), Θεσσαλονίκη

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΑΡΙΝΟΓΛΟΥ | Β. Χρυσή λάρνακα Φιλίππου Β’, Αρχαιολογικό Μουσείο Βεργίνας

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΑΡΙΝΟΓΛΟΥ | Γ. Γραφικά μοτίβα, αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες, δάπεδα

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΟΥΡΚΟΥΤΗΣ | Α. Ροτόντα, Θεσσαλονίκη

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΟΥΡΚΟΥΤΗΣ | Β. Ταφικό αγγείο, Μουσείο Κεραμεικού

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΟΥΡΚΟΥΤΗΣ | Γ. Μεμονωμένο γραφικό, απεικονίσεις νομισμάτων, Γλαυξ (κουκουβάγια), αργυρό τετράδραχμο των Αθηνών του 5ου αι. π.Χ.

ΣΟΥΡΑΠΑΣ & ΣΙΑ ΟΕ | Α. Αντίνοος, Αρχαιολογικό Μουσείο Δελφών

ΣΟΥΡΑΠΑΣ & ΣΙΑ ΟΕ | Β. Πτηνό που ραμφίζει φυτό, Μουσείο Βυζαντινού πολιτισμού Θεσσαλονίκης

ΣΟΥΡΑΠΑΣ & ΣΙΑ ΟΕ | Γ. Γραφικά μοτίβα, αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες, δάπεδα

ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΜΠΕΝΕΤΟΣ | Α. Θεά των Όφεων, Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου

ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΜΠΕΝΕΤΟΣ | Β. Πτηνό που ραμφίζει φυτό, Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκης

ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΜΠΕΝΕΤΟΣ | Γ. Γραφικά μοτίβα, αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες, κιονόκρανα

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΠΕΤΣΙΟΥ |Β. Η Παριζιάνα, Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΠΕΤΣΙΟΥ |Α. Καστροπολιτεία Μυστρά

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΠΕΤΣΙΟΥ | Γ. Γραφικά μοτίβα, αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες, κιονόκρανα

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΟΛΙΑΔΗΜΑΣ / Semiotik Design Agency | Α. Θεά των Όφεων, Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΟΛΙΑΔΗΜΑΣ / Semiotik Design Agency | Β. Ταφικό αγγείο, πυξίδα γεωμετρικής περιόδου, Μουσείο Κεραμεικού

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΟΛΙΑΔΗΜΑΣ / Semiotik Design Agency | Γ. Αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες, δάπεδα

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΑΣΦΗ | Β. Αμφορέας του διπύλου, Εθνικό Αρχαιολογικό μουσείο, Αθήνα

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΑΣΦΗ | Γ. Απόδοση γραφικών και γραφικών μοτίβων, αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες, τύποι (βυζαντινών) ναών

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΑΣΦΗ | Α. Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου

ΣΠΑΓΑΔΩΡΟΥ ΖΑΦΕΙΡΙΑ (Επιλαχούσα) | Β. Πτηνό που ραμφίζει φυτό, Μουσείο Βυζαντινού πολιτισμού Θεσσαλονίκης

ΣΠΑΓΑΔΩΡΟΥ ΖΑΦΕΙΡΙΑ (Επιλαχούσα) | Γ. Μεμονωμένο γραφικό θέμα, Σφίγγα

ΣΠΑΓΑΔΩΡΟΥ ΖΑΦΕΙΡΙΑ (Επιλαχούσα) | Α. Καστροπολιτεία Μυστρά

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΜΗΤΡΟΥΣΗΣ (Επιλαχών) | Α. Καστροπολιτεία Μυστρά

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΜΗΤΡΟΥΣΗΣ (Επιλαχών) | Β. Λευκή Λήκυθος, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Αθήνα

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΜΗΤΡΟΥΣΗΣ (Επιλαχών) | Γ. Γραφικό μοτίβο, ναυτικό θέμα

ΑΘΗΝΑ ΚΩΝΣΤΙΑΝΤΟΥ (Επιλαχούσα) | Α. Αντίνοος, Αρχαιολογικό Μουσείο Δελφών

ΑΘΗΝΑ ΚΩΝΣΤΙΑΝΤΟΥ (Επιλαχούσα) | Β. Χρυσό δαχτυλιόσχημο περίαπτο (κολιέ) νεολιθικής περιόδου, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

ΑΘΗΝΑ ΚΩΝΣΤΙΑΝΤΟΥ (Επιλαχούσα) | Γ. Γραφικά μοτίβα, αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες, δάπεδα

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΧΑΝΔΡΙΝΟΣ (Επιλαχών) | Α. Ρυτό σε μορφή ταύρου, Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΧΑΝΔΡΙΝΟΣ (Επιλαχών) | Β. Διόνυσος πάνω σε πάνθηρα, Πέλλα

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΧΑΝΔΡΙΝΟΣ (Επιλαχών) | Γ. Μεμονωμένο γραφικό, Κουκουβάγια

ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΑΔΑΜΟΠΟΥΛΟΥ (Επιλαχούσα) | Α. Παρθενώνας

ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΑΔΑΜΟΠΟΥΛΟΥ (Επιλαχούσα) | Β. Σταυρός-εγκόλπιο, Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκης

ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΑΔΑΜΟΠΟΥΛΟΥ (Επιλαχούσα) | Γ. Γραφικά μοτίβα, αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες, κιονόκρανο

ΕΥΓΕΝΙΑ ΑΝΤΩΝΙΟΥ (φοιτήτρια) | Επιγραφές και εν γένει γράμματα. “Αρχαίες Ελληνικές γραμμές” που εκτείνονται απο το Δυτικό Σημιτικό αλφάβητο έως το Ελληνικό, με τις διαλέκτους του, απο όπου στοιχεία και σύμβολα ανασυντάσσονται και ανασυντίθενται σε σχήματα και σήματα που δεν μπορεί παρά να είναι οικεία και γνώριμα.

ΠΑΡΙΣ ΞΥΝΤΑΡΙΑΝΟΣ ΤΣΙΡΟΠΙΝΑΣ (φοιτητής) | Μεμονωμένο γραφικό, Κουκουβάγια

ΑΓΓΕΛΟΣ ΕΥΘΥΜΙΟΣ ΧΑΤΖΑΤΟΓΛΟΥ (φοιτητής) | Γ. Μοτίβα από αγγεία Γεωμετρικής περιόδου