Ηλιακό έγκαυμα: Τα 6 στάδια που προκαλούν καρκίνο και πώς θα τον αποφύγουμε

Από τα πρώτα κιόλας λεπτά του ηλιακού εγκαύματος στο δέρμα ξεκινά η διαδικασία πρόκλησης του επιθετικού καρκίνου του δέρματος, και ολοκληρώνεται σε 10 χρόνια.

Τι συμβαίνει ανά στάδιο και πώς μπορούμε να τον αποφύγουμε, απαντούν βρετανοί ειδικοί.

Τι συμβαίνει στο δέρμα μας 15 λεπτά μετά το έγκαυμα από τον ήλιο

Μπορεί να μην το νιώθετε ακόμα, αλλά η βλάβη έχει ήδη αρχίσει.

Μέσα σε μόλις 15 λεπτά από την έκθεση στον ήλιο χωρίς προστασία, η υπεριώδης ακτινοβολία αρχίζει να διεισδύει στα εξωτερικά στρώματα του δέρματος.

«Η ακτινοβολία UVB αρχίζει να βλάπτει το γενετικό μας υλικό (DNA)», εξηγεί η δρ Mary Sommerlad, δερματολόγος και πρόεδρος του Ιδρύματος Δερματολογίας της Βρετανίας.

«Το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού αναγνωρίζει αυτή τη βλάβη και ενεργοποιεί μια φλεγμονώδη αντίδραση. Τα αιμοφόρα αγγεία διαστέλλονται, γι’ αυτό και σε άτομα με ανοιχτόχρωμη επιδερμίδα, το δέρμα μπορεί να φαίνεται κόκκινο και να είναι ζεστό και ευαίσθητο. Αυτή η αντίδραση είναι ο οργανισμός σας που προσπαθεί να φέρει τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος στην περιοχή για να επιδιορθώσει τη βλάβη. Σε άτομα με σκουρόχρωμη επιδερμίδα, η ερυθρότητα μπορεί να είναι λιγότερο αισθητή, αλλά το δέρμα μπορεί να είναι ζεστό και ευαίσθητο», εξηγεί η ίδια.

Τι συμβαίνει στο δέρμα μας 2 ώρες μετά το έγκαυμα από τον ήλιο

Η αίσθηση καύσους, ευαισθησίας και πρήξιμο μπορεί να επιδεινωθεί καθώς το ανοσοποιητικό σας σύστημα συνεχίζει να αντιδρά.

«Σε πολύ ακραίες περιπτώσεις μπορεί να εμφανιστούν φουσκάλες, οι οποίες είναι ένα ανησυχητικό σημάδι νεκρών κυττάρων του δέρματος που έχουν χάσει την ικανότητά τους να παραμένουν συνεκτικά», συμπληρώνει η ειδικός.

Ο πόνος επιδεινώνεται καθώς τα νευρικά κύτταρα ενεργοποιούνται από τη φλεγμονή που προκαλεί η βλάβη από την υπεριώδη ακτινοβολία.

Επιπλέον, σε πολύ σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να εμφανιστούν συμπτώματα που μοιάζουν με γρίπη, όπως ρίγη, πόνοι και ναυτία, που προκαλούνται από την απελευθέρωση φλεγμονωδών χημικών ουσιών στην κυκλοφορία του αίματος λόγω της εκτεταμένης βλάβης από την υπεριώδη ακτινοβολία.

Τι συμβαίνει στο δέρμα μας 48 ώρες μετά το έγκαυμα από τον ήλιο

Η απολέπιση (ξεφλούδισμα) αρχίζει καθώς ο οργανισμός σας αποβάλλει τα κατεστραμμένα κύτταρα του δέρματος προσπαθώντας να απομακρύνει τα κύτταρα με ανεπανόρθωτη βλάβη στο DNA.

«Το δέρμα μπορεί να παραμείνει κόκκινο ή πιο σκούρο από το αρχικό χρώμα του. Εμφανίζεται κνησμός (φαγούρα) καθώς αρχίζει η επούλωση των πληγών στις περιοχές που έχουν υποστεί ηλιακό έγκαυμα», λέει η δρ Sommerlad.

Η διαδικασία επούλωσης του δέρματος μπορεί να απελευθερώσει χημικές ουσίες στο δέρμα που αυξάνουν την αίσθηση του κνησμού.

Τι συμβαίνει στο δέρμα μας 72 ώρες μετά το έγκαυμα από τον ήλιο

Η υπερβολική ανομοιόμορφη χρώση εμφανίζεται καθώς ο αρχικός πόνος και το πρήξιμο υποχωρούν.

Αυτό οφείλεται στην υπερπαραγωγή ευμελανίνης, ενός τύπου μελανίνης, ως αντίδραση στην υπερβολική έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία. Αυτό εκδηλώνεται με φακίδες, γνωστές ως ηλιακές κηλίδες.

«Αυτές οι κηλίδες είναι συχνά μόνιμες, αλλά μπορεί να εξασθενήσουν τους λιγότερο ηλιόλουστους μήνες και να επανεμφανιστούν σε πιο ηλιόλουστες περιόδους. Άλλες δεν ξεθωριάζουν ακόμη και τους χειμερινούς μήνες», εξηγεί η δρ Sommerlad.

«Είναι σημαντικό να παρακολουθείτε τακτικά το δέρμα σας για τυχόν αλλαγές, ιδιαίτερα τις ελιές», συμφωνεί η Clare O’Connor, επιστημονική σύμβουλος για την αντηλιακή προστασία.

«Εάν παρατηρήσετε κάτι ασυνήθιστο, πρέπει να επισκεφθείτε τον προσωπικό σας γιατρό ή ένα δερματολόγο», λέει η ίδια.

Τι συμβαίνει στο δέρμα μας ένα χρόνο μετά το έγκαυμα από τον ήλιο

Το δέρμα σας θυμάται τα ηλιακά εγκαύματα πολύ καιρό μετά την εξασθένιση του μαυρίσματος.

Οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις περιλαμβάνουν υπερχρωματισμό που εκδηλώνεται ως κηλίδες χρώματος, φακίδες και ηλιακές κηλίδες, κηλίδες ή κηλίδες γήρατος, λέει η δρ Sommerlad.

Μπορούν επίσης να παρατηρηθούν λεπτές γραμμές και απώλεια σφριγηλότατας.

Αυτές οι αλλαγές περιγράφονται γενικά ως φωτογήρανση και προκαλούν στο δέρμα μια πρόωρη γήρανση.

Η βλάβη των ματιών από την υπεριώδη ακτινοβολία μπορεί να οδηγήσει σε πρόωρη δημιουργία καταρράκτη και εξεργασίες στην επιφάνεια του ματιού, όπως πτερύγιο, που μπορεί να επηρεάσει την όρασή σας. Ο

Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) εκτιμά ότι έως και το 20% των καταρρακτών παγκοσμίως είναι αποτέλεσμα της υπερβολικής έκθεσης στην υπεριώδη ακτινοβολία.

Τι συμβαίνει στο δέρμα μας 10 χρόνια μετά το έγκαυμα από τον ήλιο

Η συσσωρευμένη βλάβη στο DNA από επαναλαμβανόμενα ηλιακά εγκαύματα μπορεί τελικά να κατακλύσει τους μηχανισμούς επιδιόρθωσης του δέρματος, οδηγώντας σε μεταλλάξεις στα γονίδια που ελέγχουν τα κύτταρα του δέρματος, με πιθανό αποτέλεσμα την εμφάνιση προκαρκινικών και καρκινικών αλλαγών στο δέρμα, εξηγεί η δρ Sommerlad.

Γνωρίζουμε ότι τα μελανώματα προκύπτουν από μια περίπλοκη αλληλεπίδραση μεταξύ των μελανοκυττάρων –των κυττάρων που δίνουν χρώμα– που αναπτύσσουν ανεξέλεγκτη ανάπτυξη και πολλαπλασιασμό.

«Είναι δύσκολο να προσδιοριστεί με ακρίβεια πότε και γιατί σχηματίζονται τα μελανώματα. Γνωρίζουμε ότι ορισμένοι άνθρωποι είναι πολύ πιο επιρρεπείς σε αυτά», εξηγεί η γιατρός.

Τα άτομα με πολλές ασυνήθιστες ελιές, ιστορικό ηλιακών εγκαυμάτων και χρήση σολάριουμ, καθώς και εκείνα που καίγονται πολύ εύκολα ή έχουν οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του δέρματος, διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο.

Σύμφωνα με τη δρ Sommerlad, το δέρμα που έχει υποστεί φωτογήρανση φαίνεται πιο χαλαρό, με περισσότερες ρυτίδες και ρυτίδες, με εκτεταμένη ανομοιόμορφη χρώση που δίνει στο δέρμα μια πρόωρη γήρανση.

Μπορούμε να αντιστρέψετε τη βλάβη από τον ήλιο; Αν ναι, πώς;

Αν και δεν μπορείτε να αντιστρέψετε τη βλάβη που προκαλεί η έκθεση στον ήλιο, μπορείτε να περιποιηθείτε το δέρμα μετά με προϊόντα για μετά τον ήλιο, τα οποία το δροσίζουν και το διατηρούν ενυδατωμένο.

«Οι λοσιόν με αλόη βέρα μπορούν να έχουν δροσιστική δράση στο δέρμα», εξηγεί η O’Connor. «Είναι επίσης σημαντικό να πίνετε άφθονο νερό για να διατηρείτε τον οργανισμό σας δροσερό και να αποφεύγετε την αφυδάτωση».

Αν και η πρόληψη είναι καλύτερη από τη θεραπεία, ορισμένα συστατικά περιποίησης του δέρματος μπορούν να βοηθήσουν στη βελτίωση της υφής και της σφριγηλότητας, όπως τα ρετινοειδή και τα πεπτίδια, προσθέτει η Δρ Sommerlad, ενώ τα ρετινοειδή μπορούν επίσης να βοηθήσουν στην εξασθένιση των σκούρων κηλίδων. «Η νιασιναμίδη και τα αντιοξειδωτικά όπως η βιταμίνη C μπορούν επίσης να βοηθήσουν στην υπερχρωματισμό», λέει.

«Σε κλινικές θεραπείες όπως η εντατική παλμική φωτιστική θεραπεία (IPL), η ανανέωση με λέιζερ, τα peelings και η μικροβελόνωση μπορούν επίσης να στοχεύσουν την υπερχρωματισμό και τη χαλάρωση του δέρματος, αλλά μπορεί να μην είναι κατάλληλες για όλους και να είναι ακριβές, καθώς μπορεί να χρειαστούν αρκετές θεραπείες».

Πώς μπορώ να προστατευθώ στο μέλλον;

Η δρ Sommerlad συνιστά να παραμένετε όσο περισσότερο μπορείτε σε σημεία με σκιά όταν περνάτε χρόνο έξω και να αποφεύγετε τις υπαίθριες δραστηριότητες όταν ο ήλιος είναι στο ζενίθ του, δηλαδή μεταξύ 13 μ.μ. και 7 μ.μ.

«Φοράτε ρούχα που αναπνέουν, σας κρατούν δροσερούς αλλά σας προστατεύουν από τα ηλιακά εγκαύματα, όπως μακριά μανίκια, και καλύπτετε την πλάτη και τα κάτω άκρα», συμβουλεύει, προσθέτοντας ότι όλοι πρέπει να επενδύσουμε σε ένα καπέλο με φαρδύ γείσο και γυαλιά ηλίου με προστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία.

Για τα μέρη του σώματος που δεν καλύπτονται εύκολα, όπως το πρόσωπο και ο λαιμός, τα χέρια και τα αυτιά, προτείνει τη χρήση αντηλιακού ευρέος φάσματος (SPF 30+ ή 50 με υψηλή προστασία από την UVA ακτινοβολία).

«Επαναλάβετε την εφαρμογή κάθε δύο ώρες και αμέσως μετά το κολύμπι ή την εφίδρωση. Μην βασίζεστε ποτέ μόνο στην αντηλιακή κρέμα, καθώς η εφαρμογή της εξαρτάται από τον χρήστη και την επαναχρησιμοποίησή της. Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται στην αναζήτηση σκιάς και στην αποφυγή της ηλιοθεραπείας, καθώς και στην προστατευτική ενδυμασία», λέει.

Εάν παρατηρήσετε οποιαδήποτε σημάδια ηλιακού εγκαύματος, πρέπει να αναζητήσετε σκιά και να καλύψετε το δέρμα σας με ρούχα για να αποτρέψετε περαιτέρω βλάβη.

Το να βάλετε περισσότερη αντηλιακή κρέμα δεν σημαίνει ότι μπορείτε να μείνετε περισσότερο στον ήλιο, καταλήγει η ίδια.