JAMA 2025: Οι 9 μελέτες που αλλάζουν το τοπίο στην υγεία και την ιατρική

Εννέα μελέτες και κλινικές δοκιμές που εκτείνονται σε ένα ευρύ φάσμα θεμάτων υγείας, από τα καρδιαγγειακά νοσήματα και τον καρκίνο έως την άνοια και τις εφαρμογές της τεχνητής νοημοσύνης, ανέδειξε το επιστημονικό περιοδικό JAMA ως τις πλέον αξιοσημείωτες για το 2025.

Αγωνιστές GLP-1: Μείωση άνω του 40% σε νοσηλείες και θνησιμότητα στην HFpEF

Η καρδιακή ανεπάρκεια με διατηρημένο κλάσμα εξώθησης (HFpEF) αποτελεί πλέον τον συχνότερο τύπο καρδιακής ανεπάρκειας, εν μέρει λόγω της αύξησης της παχυσαρκίας και του διαβήτη τύπου 2. Ανάλυση δεδομένων από περίπου 58.000 ασθενείς στις ΗΠΑ δείχνει ότι όσοι έλαβαν αγωνιστές GLP-1 (σεμαγλουτίδη ή τιρζεπατίδη) παρουσίασαν πάνω από 40% χαμηλότερο κίνδυνο νοσηλείας ή θανάτου, σε σύγκριση με ασθενείς που έλαβαν σιταγλιπτίνη.

GUARDIAN: Γονιδιωματικός έλεγχος με περισσότερες έγκαιρες διαγνώσεις σε νεογνά

Περίπου ένα στα 300 νεογνά στις ΗΠΑ διαγιγνώσκεται με πάθηση μέσω του τυπικού νεογνικού ελέγχου. Η μελέτη GUARDIAN δείχνει ότι η στοχευμένη αλληλούχιση γονιδιώματος μπορεί να εντοπίσει πολύ περισσότερες, θεραπεύσιμες γενετικές παθήσεις που δεν ανιχνεύονται με τις συμβατικές εξετάσεις. Τα πρώτα δεδομένα από 4.000 βρέφη υποδηλώνουν έγκαιρη διάγνωση παθήσεων πριν την εμφάνιση συμπτωμάτων, με στόχο τη μελέτη 100.000 νεογνών.

Εμβόλιο έρπητα ζωστήρα: Χαμηλότερος κίνδυνος άνοιας

Μελέτη σε περισσότερα από 100.000 άτομα στην Αυστραλία έδειξε ότι περίπου επτά χρόνια μετά τη διάθεση του εμβολίου για τον έρπητα ζωστήρα, τα άτομα που ήταν επιλέξιμα για εμβολιασμό είχαν σχεδόν δύο ποσοστιαίες μονάδες μικρότερη πιθανότητα νέας διάγνωσης άνοιας.

FINGER και POINTER: Άσκηση, κοινωνική ζωή και διατροφή φρενάρουν την άνοια

Δύο μεγάλες κλινικές δοκιμές, η FINGER στη Φινλανδία και η POINTER στις ΗΠΑ, επιβεβαιώνουν τα οφέλη των παρεμβάσεων στον τρόπο ζωής. Η δοκιμή POINTER, με περίπου 2.100 συμμετέχοντες, έδειξε ότι η δομημένη παρέμβαση με άσκηση, γνωστική ενδυνάμωση, κοινωνική δραστηριοποίηση, έλεγχο καρδιαγγειακών παραγόντων και υγιεινή διατροφή προσφέρει μεγαλύτερο όφελος.

Bee-HIVe: Νέο εμβόλιο για την ηπατίτιδα Β σε άτομα με HIV

Η κλινική δοκιμή Bee-HIVe, με σχεδόν 600 ενήλικες σε δέκα χώρες, έδειξε βελτιωμένη ανοσολογική απόκριση σε άτομα με HIV που δεν είχαν ανταποκριθεί στο συμβατικό εμβόλιο κατά της ηπατίτιδας Β και λάμβαναν αντιρετροϊκή θεραπεία.

Τεχνητή νοημοσύνη στην υγεία: Πολλές μελέτες, λίγα αξιόπιστα δεδομένα

Ανασκόπηση περισσότερων από 500 μελετών για εφαρμογές μεγάλων γλωσσικών μοντέλων (LLM) στην υγειονομική περίθαλψη δείχνει ότι, παρά την εκρηκτική αύξηση του ενδιαφέροντος, οι περισσότερες έρευνες είναι κατακερματισμένες και ανεπαρκείς. Μόλις το 5% βασίστηκε σε πραγματικά δεδομένα ασθενών, ενώ περιορισμένη είναι η εστίαση σε διοικητικές εφαρμογές που θα μπορούσαν να μειώσουν την επαγγελματική εξουθένωση των γιατρών.

TRAIN: Καλύτερα νευρολογικά αποτελέσματα με πιο γενναιόδωρη μετάγγιση αίματος

Σε ασθενείς με οξεία εγκεφαλική βλάβη, η τυχαιοποιημένη δοκιμή TRAIN έδειξε ότι η έναρξη μετάγγισης σε επίπεδο αιμοσφαιρίνης 9 g/dL – αντί για 7 g/dL – συνδέεται με καλύτερα νευρολογικά αποτελέσματα, παρά τους γνωστούς κινδύνους των μεταγγίσεων.

COMET: Παρακολούθηση αντί χειρουργείου σε επιλεγμένες περιπτώσεις καρκίνου μαστού

Η δοκιμή COMET, με σχεδόν 1.000 γυναίκες άνω των 40 ετών με πορογενές καρκίνωμα in situ, δείχνει ότι η ενεργή παρακολούθηση με τακτικούς ελέγχους και χειρουργική επέμβαση μόνο όταν χρειάζεται μπορεί να αποτελεί ασφαλή επιλογή για ορισμένες ασθενείς.

Lorundrostat: Στη μάχη κατά της ανθεκτικής υπέρτασης

Τέλος, κλινική δοκιμή φάσης 3 με περισσότερους από 1.000 ενήλικες δείχνει ότι η λορουνδροστάτη μειώνει σημαντικά την αρτηριακή πίεση όταν προστίθεται στη θεραπεία ασθενών με ανεξέλεγκτη υπέρταση, ανοίγοντας τον δρόμο για νέα θεραπευτική επιλογή.