Ο ρόλος της απεικόνισης στον Καρκίνο του Μαστού

Ο καρκίνος τού μαστού είναι η πρώτη αιτία θανάτου σε γυναίκες 40-45 ετών. Στην Ελλάδα διαγιγνώσκονται τεσσερισήμισι χιλιάδες καρκίνοι τού μαστού το χρόνο και πεθαίνουν χίλιες πεντακόσιες γυναίκες ετησίως. Στατιστικά μία στις οκτώ γυναίκες θα αναπτύξει καρκίνο τού μαστού κατά τη διάρκεια της ζωής της. Ωστόσο, η θνησιμότητα από τη νόσο θα μπορούσε να μειωθεί έως 30% αν όλες οι γυναίκες μεγαλύτερες των σαράντα ετών κάνουν τακτικό μαστογραφικό έλεγχο. Με άλλα λόγια, όλες οι γυναίκες άνω των σαράντα ετών, θα πρέπει καταρχάς να βάλουν στο πρόγραμμά τους την ετήσια μαστογραφία. Τι είναι όμως η μαστογραφία; Πώς πραγματοποιείται και τι αποκαλύπτει για την υγεία μας;

Η Ψηφιακή Μαστογραφία είναι μια ακτινολογική εξέταση που επιτρέπει την απεικόνιση τής μορφολογίας και της δομής των ανατομικών στοιχείων τού μαστού. Απεικονίζει παθολογικές ή μη αλλοιώσεις στον μαστό και είναι η καταλληλότερη εξέταση για την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού.

Η μαστογραφία μπορεί να είναι Προληπτική ή Διαγνωστική. Η προληπτική μαστογραφία είναι αυτή που γίνεται μια φορά το χρόνο προληπτικά. Η διαγνωστική μαστογραφία γίνεται όταν η γυναίκα παρουσιάζει κάποιο κλινικό σύμπτωμα/εύρημα που πρέπει να διερευνηθεί.

Η πρώτη μαστογραφία γίνεται μεταξύ 35-40 ετών και είναι η μαστογραφία αναφοράς. Η γυναίκα πρέπει να την έχει μαζί της όταν αρχίσει τον ετήσιο μαστογραφικό έλεγχο από τα 40 έτη και μετά. Ηλικία διακοπής για την μαστογραφία δεν έχει οριστεί. Όσο μεγαλώνει μια γυναίκα αυξάνεται η πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου του μαστού αλλά μειώνεται η επιθετικότητα της νόσου. Προτείνεται μετά τα 72 έτη οι γυναίκες να εξετάζονται ανά διετία. Ο στόχος τηςμαστογραφίας είναι η ανάδειξη μη ψηλαφητών αλλοιώσεων.

Πώς γίνεται μια μαστογραφία;

Για τη διενέργεια της μαστογραφίας ο μαστός τοποθετείται στην ειδική θέση του μηχανήματος και συμπιέζεται ελαφρά. Η απεικόνιση του μαστού γίνεται σε φιλμ. Η εξέταση είναι καλό να γίνεται τις σωστές ημέρες του κύκλου (5^η-12^η ημέρα κύκλου) για να αντέχει η γυναίκα την ενδεδειγμένη πίεση στον μαστό εκτός και αν υπάρχει ύποπτο ψηλαφητό εύρημα το οποίο διερευνάται άμεσα.

Γίνονται τέσσερις μαστογραφικές λήψεις, δυο σε κάθε μαστό, και ακολουθεί η μελέτη των λήψεων και η σύγκριση τους με τις προηγούμενες εξετάσεις που έχουμε στη διάθεσή μας . Αυτή ακριβώς η σύγκριση με προηγούμενες μαστογραφίες μπορεί να αναδείξει ήπιες μεταβολές που πρέπει να διερευνηθούν.

Υπέρηχος Μαστού

Συμπληρωματικά στη μαστογραφία λειτουργεί το υπερηχογράφημα,το οποίο είναι ιδιαίτερα χρήσιμο στους πυκνούς μαστούς. Δεν μπορεί να υποκαταστήσει τη Μαστογραφία γιατί δεν μπορεί να αναδείξει και να αξιολογήσει τις αποτιτανώσεις στο μαστό, τις οποίες τις απεικονίζουμε πιο αξιόπιστα με την Ψηφιακή Μαστογραφία.

Το υπερηχογράφημα εξαρτάται απόλυτα από τον εξεταστή και την ποιότητα τού μηχανήματος και χρειάζεται καθοδήγηση από την προσκομισθείσα μαστογραφία για να μην χαθούν ευρήματα.

Το υπερηχογράφημα δίνει τη δυνατότητα στον ακτινολόγο να διαχωρίσει τα συμπαγή από τα κυστικά μορφώματα, να αξιολογήσει τα μορφολογικά χαρακτηριστικά των αλλοιώσεων και να κατευθύνει πιθανή βιοψία αν αυτή κριθεί απαραίτητη.

Μαγνητική μαστογραφία

Η μαγνητική μαστογραφία δεν αποτελεί μέθοδο Screening για τογενικό πληθυσμό. Συμπληρώνει την μαστογραφία και το υπερηχογράφημα και έχει το μειονέκτημα ότι δεν απεικονίζει τις αποτιτανώσεις. Βασίζεται στην ενδοφλέβια χορήγηση μιας παραμαγνητικής σκιαγραφικής ουσίας η οποία προσλαμβάνεται από τον μαστό και τις αλλοιώσεις στον μαστό. Μελετούμε τον τρόπο πρόσληψης και την μορφολογία των αλλοιώσεων και τις αξιολογούμε. Αν χρειαστεί, τις παρακολουθούμε ή τις κάνουμε βιοψία. Πρέπει να γίνεται τις σωστές ημέρες του κύκλου (7-15^η) για να μειώνονται τα ψευδώς θετικά ευρήματα. Έχει υψηλή διαγνωστική αξία για καρκίνους του μαστού μικρότερους του ενός εκατοστού. Κάποιες από τις βασικές ενδείξεις είναι τα αμφίβολα μαστογραφικά και υπερηχογραφικά ευρήματα, η διευκρίνηση ενός δύσκολου περιστατικού, το βαρύ οικογενειακό, το ατομικό ιστορικό και η παρακολούθηση ασθενών υψηλού κινδύνου.

Σε μη ψηλαφητές αλλοιώσεις που χρειάζονται εξαίρεση, τοποθετούνται συρμάτινοι οδηγοί με τη βοήθεια του μαστογράφου, του υπερήχου ή της μαγνητικής μαστογραφίας. Είναι ειδικές βελόνες που όταν βρίσκονται στον στόχο τις ανοίγουμε και αγγιστρώνουν στην περιοχή καθοδηγόντας το χειρουργό. Έχουν σκοπό την εξαίρεση του μη ψηλαφητού ευρήματος, την διαφύλαξη του υπόλοιπου υγειούς παρεγχύματος, τη μείωση του χρόνου της επέμβασης και το καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα.

Της Ηρώς Μουχτούρη

Ακτινολόγου, Υπεύθυνης Τμήματος Μαστού Εργαστηρίου Ιατρικών Απεικονίσεων Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center