Στρεπτόκοκκος: Γιατί τα κρούσματα δεν ανησυχούν τους ειδικούς – Τι λένε για τα σχολεία

Ο θάνατος ενός 5χρονου παιδιού από στρεπτόκοκκο Α διεισδυτικής μορφής, αλλά και τα κρούσματα στρεπτόκοκκου που καταγράφονται τις τελευταίες ημέρες σε σχολεία  της χώρας, με πιο πρόσφατα παραδείγματα νηπιαγωγεία στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης και στην Κρήτη, έχουν αναστατώσει γονείς και εκπαιδευτικούς.

«Ο στρεπτόκοκκος είναι ένα αρκετά κοινό βακτήριο που κατά κανόνα δεν προκαλεί προβλήματα. Σε σπάνιες περιπτώσεις και για λόγους που παραμένουν άγνωστοι μπορεί να προκαλέσει διεισδυτική λοίμωξη, την οποία ουδείς μπορεί να προβλέψει», αναφέρει ο Γκίκας Μαγιορκίνης, καθηγητής Υγιεινής και Επιδημιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών.

«Ο β-αιμολυτικός στρεπτόκοκκος της ομάδας Α είναι ένα βακτήριο. Δεν είναι ιός όπως η COVID ή η γρίπη. Κάτι που σημαίνει ότι ο στρεπτόκοκκος  θεραπεύεται με αντιβιοτική αγωγή», εξηγεί.

Ο κ. Μαγιορκίνης προσθέτει ότι ο στρεπτόκοκκος είναι ένα αρκετά κοινό μικρόβιο. «Το 5-10% του πληθυσμού τον έχει στο λαιμό του χωρίς να του προκαλεί πρόβλημα. Ακόμα, όμως, και όταν προκαλέσει πρόβλημα, αυτό είναι η κλασσική αμυγδαλίτιδα που όλοι έχουμε περάσει. Ο λόγος για τον οποίο μας δίνει ο γιατρός αντιβίωση όταν έχουμε πονόλαιμο και πρησμένες αμυγδαλές είναι αυτός: για να σταματήσει τον στρεπτόκοκκο».

«Όχι» στις απολυμάνσεις από τον ΕΟΔΥ – Δεν υπάρχει έξαρση

Ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ, Χρήστος Χατζηχριστοδούλου, από την πλευρά του, ξεκαθαρίζει ότι «δεν υπάρχει έξαρση στρεπτόκκοκου στη χώρα» και ότι «η συνεχιζόμενη δημοσιοποίηση απλών περιστατικών στρεπτόκοκκου, ήπιας μορφής, προκαλεί αχρείαστο πανικό στους γονείς».

Παράλληλα, απευθύνει έκκληση να σταματήσουν οι περιττές απολυμάνσεις, τα προληπτικά κλεισίματα σχολείων, αλλά και η ευρεία δημοσιοποίηση κρουσμάτων που, όπως λέει, «δεν έχουν επιδημιολογική αξία».

«Δεν υπάρχει έξαρση. Κρούσματα στρεπτόκοκκου έχουμε κάθε μέρα, κάθε χρόνο, σε όλη την Ελλάδα. Είναι δύο μορφές στρεπτόκοκκου: η μία είναι η συνηθισμένη μορφή -η ελαφριάς μορφής φαρυγγοαμυγδαλίτιδα- και άλλο είναι η διεισδυτική μορφή, η επιθετική. Από την τελευταία, έχουμε περιορισμένα κρούσματα. Αν ρωτήσετε τους παιδίατρους θα σας πουν πως κάθε μέρα βλέπουνε φαρυγγοαμυγδαλίτιδες, στρεπτοκοκκικές. Απλώς τώρα δημοσιοποιούνται όλα», εξηγεί ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ, εξηγώντας πως τα περισσότερα περιστατικά δεν αφορούν τη διεισδυτική μορφή που οδήγησε πρόσφατα στον θάνατο ενός 5χρονου παιδιού.

Διεισδυτικός στρεπτόκοκκος: Μείωση των σοβαρών περιστατικών εντός του 2025

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του ΕΟΔΥ:

•     το 2023 καταγράφηκαν 90 περιστατικά διεισδυτικού στρεπτόκοκκου,
•    το 2024 μειώθηκαν στα 68
•     έως τις 22 Μαΐου του 2025 έχουν καταγραφεί μόλις 24 κρούσματα.

Οι παραπάνω αριθμοί αποδεικνύουν σαφή πτωτική πορεία του επικίνδυνου διεισδυτικού στρεπτόκοκκου, που παρουσιάζει 25% θνητότητα επισημαίνει ο Χρήστος Χατζηχριστοδούλου.

«Έχουμε περίπου 25% θνητότητα σε αυτήν την μορφή του σοβαρού διεισδυτικού στρεπτόκοκκου. Αλλά έχουμε και πτώση επί της ουσίας. Από τα υπόλοιπα κρούσματα στρεπτόκοκκου έχουμε συνέχεια και καθημερινά τέτοια. Και θα έχουμε, δεν είναι κάτι καινούργιο», εξηγεί.

Παράλληλα, τονίζει δε πως ο στρεπτόκοκκος –ακόμα και στη σοβαρή μορφή του– δεν μεταδίδεται με τον αέρα, αλλά με στενή επαφή και σταγονίδια. Επίσης, δεν επιβιώνει στις επιφάνειες, γεγονός το οποίο καθιστά περιττές τις απολυμάνσεις σχολείων.

«Ο στρεπτόκοκκος δεν επιβιώνει στις επιφάνειες. Δεν χρειάζεται απολύμανση, ούτε κλείσιμο του σχολείου. Ακόμα και οι απολυμάνσεις μπορεί να κάνουν κακό στα παιδιά από την υπερβολική χρήση απολυμαντικών», προειδοποιεί ο κ. Χατζηχριστοδούλου.

Όχι στα strep τεστ από μη ειδικούς

«Τα τεστ για τον στρεπτόκοκκο γίνονται μόνο από επαγγελματίες, διότι ο μη ειδικός δεν μπορεί να τα αξιολογήσει. Μπορεί να έχουν ψευδώς θετικά ή ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα. Δεν υπάρχει strep τεστ που να είναι αυτοδιαγνωστικό. Επομένως δεν πρέπει να τα αγοράζει κανείς μόνος του από το φαρμακείο. Πρέπει να γίνεται μόνο από μικροβιολόγο, παθολόγο ή, στην περίπτωση των παιδιών, από παιδίατρο», λέει ο κ. Μαγιορκίνης.

Τα συμπτώματα του στρεπτόκοκκου

Αυτό που πρέπει να έχουν κατά νου οι γονείς είναι τα συμπτώματα του παιδιού, τόνισε. Η κλασική εικόνα μιας στρεπτοκοκκικής λοίμωξης είναι ένας πονόλαιμος με πρησμένη αμυγδαλή χωρίς συνάχι, αλλά με πυρετό. Σε τέτοια περίπτωση η ένδειξη είναι να πάρει το παιδί αντιβιοτικό, την πιο απλή πενικιλίνη που υπάρχει.

Ο στρεπτόκοκκος μπορεί να προκαλέσει επίσης οστρακιά, η οποία εκδηλώνεται με δερματικό εξάνθημα.

Τρόπος πρόβλεψης της διεισδυτικής λοίμωξης, όμως, δεν υπάρχει. Ούτε υπάρχει λόγος να ελέγχονται όλοι για να εντοπιστούν οι ασυμπτωματικοί φορείς του βακτηρίου. «Επειδή όλοι περνάμε στρεπτόκοκκο, και μπορεί να τον έχουμε και 2 και 3 φορές τον χρόνο χωρίς να μας προκαλεί πρόβλημα, δεν υπάρχει λόγος όλους τους ασυμπτωματικούς φορείς να τους ελέγχουμε και να τους αναφέρουμε ως κρούσματα, γιατί δεν είναι κρούσματα», λέει ο κ. Μαγιορκίνης.

Ποια είναι τα μέτρα για τα κρούσματα στρεπτόκοκκου σε σχολεία

Σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΕΟΔΥ, τα μόνα  μέτρα που απαιτείται να λαμβάνονται στα σχολεία, στα οποία έχουν εντοπιστεί κρούσματα στρεπτόκοκκου, είναι:

• Απομόνωση του παιδιού που νοσεί για τουλάχιστον 24 ώρες μετά την έναρξη αντιβίωσης
• Ενίσχυση της ατομικής υγιεινής (τα παιδιά να μην μοιράζονται μπουκάλια νερού, να υπάρχει καλός αερισμός και επαρκής καθαριότητα)
• Έγκαιρη αναγνώριση των συμπτωμάτων από γονείς και παιδίατρους

«Ούτε στην απλή μορφή, ούτε στην σοβαρή χρειάζονται περισσότερα. Η αντιμετώπιση είναι ίδια. Το παιδί που νοσεί να μείνει στο σπίτι, να μην πάει σχολείο περίπου 24-48 ώρες, δηλαδή τουλάχιστον 24 ώρες, αφού πάει αντιβίωση για να σταματήσει να μεταδίδει. Και μάλιστα με τις απολυμάνσεις που κάνουν μπορεί να κάνουν και κακό στα παιδιά. Δεν χρειάζεται τόσο μεγάλη χρήση απολυμαντικών. Δεν είναι καλό.  Μια γερή καθαριότητα χρειάζεται στο τμήμα που έχει εντοπιστεί κρούσμα ή κρούσματα. Δηλαδή, όπως καθαρίζουν οι καθαρίστριες, απλά να είναι πιο σχολαστικές στην καθαριότητα», τονίζει ο κ. Χατζηχριστοδούλου.

Τι να προσέξουν οι γονείς

Ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ επισημαίνει ότι η διεισδυτική μορφή του στρεπτόκοκκου εκδηλώνεται με πολύ πιο βαριά συμπτώματα.

«Πέρα από τον πονόλαιμο και τον πυρετό, είναι πάρα πολύ πεσμένο το παιδί, ή και τα μεγαλύτερα άτομα ακόμα. Παρουσιάζουν κόπωση και πάρα πολύ βαριά κλινική εικόνα και γι’ αυτό πρέπει να πηγαίνουν άμεσα στο γιατρό, για να κάνει το παιδί strep test.  Στον διεισδυτικό στρεπτόκοκκο το παιδί είναι εμφανώς εξουθενωμένο», σημειώνει.

Με απόλυτο τρόπο, ο Χρήστος Χατζηχριστοδούλου επαναλαμβάνει ότι δεν συντρέχει λόγος ανησυχίας. «Να μην ανησυχούν οι γονείς. Δεν ενδείκνυται σε καμία περίπτωση το κλείσιμο σχολείων, ούτε οι απολυμάνσεις. Ούτε τα μέσα ενημέρωσης πρέπει να δημοσιοποιούν κάθε ήπιο περιστατικό. Προκαλείται σύγχυση και φόβος χωρίς λόγο» καταλήγει.