Τι προκαλεί ένας σύντομος μεσημεριανός ύπνος στον οργανισμό μας;

Έχει αποδειχθεί ότι ο ύπνος βελτιώνει τη γνωστική και συναισθηματική υγεία, ενώ πολλοί ειδικοί στον ύπνο αναφέρουν ότι όσον αφορά τον σύντομο και κυρίως μεσημεριανό ύπνο, το ιδανικό είναι να κοιμάσαι μέχρι 20 λεπτά.

Ακόμη και η Ρεάλ Μαδρίτης έχει υιοθετήσει αυτή την πρακτική. Στο πλαίσιο του προπονητικού προγράμματος της ομάδας, οι παίκτες παίρνουν ένα μεσημεριανό ύπνο για να βελτιστοποιήσουν την απόδοσή τους και να ανακτήσουν γρήγορα τις δυνάμεις τους.

Στη συνέχεια, υπάρχουν η Google και η Nike, οι οποίες διαθέτουν «κάψουλες ύπνου» και «ήσυχα» δωμάτια για ύπνο και διαλογισμό στα γραφεία τους, προκειμένου να διευκολύνουν τους πιο κουρασμένους υπαλλήλους τους.

Μήπως, τελικά, θα έπρεπε όλοι να παίρνουμε ένα σύντομο ύπνο για να βελτιώσουμε την υγεία μας;

Ποια είναι τα οφέλη για την υγεία ενός σύντομου μεσημεριανού ύπνου;

Ο Δρ Guy Meadows, ψυχολόγος ύπνου, συγγραφέας και ιδρυτής του The Sleep School, πιστεύει ότι υπάρχουν πολλά οφέλη για την υγεία από έναν σύντομο ύπνο κατά τη διάρκεια της ημέρας.

«Όταν κοιμόμαστε, το σώμα και ο εγκέφαλος εισέρχονται σε ελαφρύ ύπνο, βοηθώντας στην αποκατάσταση της ενέργειας, στη βελτίωση της μνήμης, στη μείωση του στρες και στην υποστήριξη της καρδιακής και γνωστικής υγείας. Ο ύπνος μπορεί να προσφέρει καρδιαγγειακά οφέλη, ειδικά για άτομα που στερούνται ύπνου ή βρίσκονται υπό στρες. Ορισμένες μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι οι σύντομοι ύπνοι μπορούν να μειώσουν την αρτηριακή πίεση και να μειώσουν την μεταβλητότητα του καρδιακού ρυθμού, που είναι σημαντικός προάγοντας την υγεία της καρδιάς. Οι ύπνοι ενισχύουν την εδραίωση της μνήμης, τη ρύθμιση των συναισθημάτων και την επίλυση προβλημάτων».

Ο Δρ Meadows πιστεύει επίσης ότι οι ύπνοι μπορεί να βοηθήσουν έμμεσα στη «ρύθμιση του βάρους μειώνοντας το τσιμπολόγημα που προκαλεί η κόπωση».

Μια μελέτη ερευνητών του Πανεπιστημιακού Κολλεγίου του Λονδίνου (UCL) επικεντρώθηκε σε συμμετέχοντες ηλικίας 40 έως 69 ετών και διαπίστωσε ότι όσοι είχαν τη συνήθεια να κοιμούνται το μεσημέρι, είχαν μεγαλύτερο όγκο εγκεφάλου, κάτι που αποτελεί ένδειξη ότι ο τακτικός σύντομος ύπνος συμβάλλει στην καλύτερη συνολική υγεία του εγκεφάλου, επιβραδύνοντας τον ρυθμό με τον οποίο ο εγκέφαλος συρρικνώνεται με την ηλικία, συμβάλλοντας ενδεχομένως στη μείωση του κινδύνου άνοιας και άλλων ασθενειών.

Επιπλέον, σε όσους στερούνται ύπνου, τα υψηλά επίπεδα της ορμόνης του στρες, της κορτιζόλης, μπορούν να επιδεινωθούν, οπότε το να κλείνετε τα μάτια σας, έστω και για περιορισμένο χρονικό διάστημα, μπορεί να ανακουφίσει την αίσθηση της υπερβολικής καταπόνησης.

Ποια είναι η σωστή διάρκεια του σύντομου ύπνου;

Οι ειδικοί λένε ότι το ιδανικό είναι 10-20 λεπτά. Οτιδήποτε περισσότερο μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις.

Η Δρ Maja Schaedel, συνιδρύτρια της The Good Sleep Clinic, προσθέτει ότι «γνωρίζουμε ότι ένας υπνάκος μόλις 15 λεπτών μπορεί να βοηθήσει το σώμα μας να περάσει από μια διαδικασία βελτίωσης, καθώς οι ιστοί μας επιδιορθώνονται, οι μύες αναπτύσσονται και το ανοσοποιητικό μας σύστημα ενισχύεται. Ο υπνάκος είναι εξαιρετικά ωφέλιμος όταν μαθαίνουμε νέες δεξιότητες και είναι ζωτικής σημασίας για τα βρέφη».

Ποια είναι τα αρνητικά του μεσημεριανού ύπνου;

Ο ύπνος μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις αν διαρκεί πολύ ή γίνεται πολύ συχνά.

Ο Δρ David Lee, κλινικός διευθυντής στο Sleep Unlimited και συγγραφέας του βιβλίου «Teaching the World to Sleep», είναι κάπως επιφυλακτικός.

«Σε έναν υγιή άνθρωπο, που κοιμάται αρκετά και καλά τη νύχτα, ο μικρός, μεσημεριανός ύπνος δεν είναι γενικά απαραίτητος», εξηγεί.

«Αν κάποιος ερχόταν και μου έλεγε ότι κοιμάται πολύ, θα ήθελα να εξετάσω τα συνολικά μοτίβα ύπνου του. Το πρόβλημα είναι ότι, αν κοιμάστε κατά τη διάρκεια της ημέρας, μειώνετε μέρος της πίεσης ύπνου (η ανάγκη για ύπνο που αυξάνεται όσο περισσότερο είστε ξύπνιοι και ρυθμίζεται κυρίως από την αδενοσίνη, μια χημική ουσία που συσσωρεύεται στον εγκέφαλο κατά τη διάρκεια της ημέρας) και αυτό μπορεί να σημαίνει μεγαλύτερη δυσκολία να αποκοιμηθείτε το βράδυ ή να κοιμηθείτε όλη τη νύχτα».

Έτσι, αν και η αίσθηση της κούρασης μπορεί να φαίνεται ενοχλητική, είναι ένα ουσιαστικό μέρος του βιολογικού μας ρολογιού.

Ιδανικά, θέλουμε η ανάγκη για ύπνο να συσσωρεύεται, ώστε όταν φτάνουμε στο τέλος της ημέρας.

Ο Δρ Schaedel επισημαίνει ότι «ο ύπνος κατά τη διάρκεια της ημέρας μπορεί να διαταράξει τον νυχτερινό ύπνο, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε έναν φαύλο κύκλο. Όσο περισσότερες φορές ξυπνάμε τη νύχτα, τόσο πιο κουρασμένοι νιώθουμε την επόμενη μέρα και τόσο περισσότερο θα έχουμε την τάση να ξανακοιμηθούμε».

Είναι καλός για όλους ο μεσημεριανός ύπνος;

Όπως οι περισσότερες συνήθειες, έτσι και ο μεσημεριανός σύντομος ύπνος δεν είναι κατάλληλος για όλους.

Μερικοί άνθρωποι μπορούν να κοιμηθούν για ώρες κατά τη διάρκεια της ημέρας και να κοιμηθούν καλά και τη νύχτα.

Άλλοι μπορεί να διαπιστώσουν ότι ο ύπνος κατά τη διάρκεια της ημέρας επηρεάζει την πίεση ύπνου και το κιρκαδικό τους σύστημα (το εσωτερικό ρολόι που ρυθμίζει τους κύκλους ύπνου-αφύπνισης), αναγκάζοντάς τους να κοιτάζουν άγρια το ταβάνι μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες.

Δεν είναι έκπληξη ότι όποιος υποφέρει από αϋπνία πρέπει να αποφεύγει τον ύπνο κατά τη διάρκεια της ημέρας.

«Υπάρχουν ορισμένες ομάδες που μπορούν να επωφεληθούν», λέει ο Δρ Lee. «Οι πολύ ηλικιωμένοι, τα άτομα με εγκεφαλική βλάβη, όσοι έχουν υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο ή οι ασθενείς με άνοια μπορεί να διαπιστώσουν ότι ο ύπνος προστατεύει τον εγκέφαλο. Ωστόσο, θα συνιστούσα να είναι σύντομος, όχι περισσότερο από δύο ώρες».

Πρέπει όλοι να κοιμόμαστε περισσότερο καθώς μεγαλώνουμε;

Μελέτες δείχνουν ότι περίπου το 25% των ατόμων άνω των 60 ετών κοιμούνται κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Ωστόσο, ενώ μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της εγρήγορσης, ο συχνός ύπνος κατά τη διάρκεια της ημέρας μπορεί να υποδηλώνει υποκείμενα προβλήματα υγείας.

Οι ηλικιωμένοι γενικά χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να κοιμηθούν, έχουν πιο διακεκομμένο ύπνο και κοιμούνται λιγότερο τη νύχτα.

Όλα αυτά οδηγούν σε αυξημένη πιθανότητα να κάνουν υπνάκους κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Ωστόσο, αυτό δεν αποτελεί πρόβλημα, εκτός αν επηρεάζει την ικανότητά τους να λειτουργούν κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Μπορώ να κοιμηθώ για περισσότερο από 20 λεπτά αν το χρειάζομαι;

Εάν παραμείνετε εντός του ορίου των 10-20 λεπτών, ένας σύντομος ύπνος δεν θα διακόψει τη νυχτερινή σας ρουτίνα. Συνεχίστε να κοιμάστε και η πίεση του ύπνου σας θα μειωθεί.

Πόσο κοντά στην ώρα του ύπνου πρέπει να κοιμηθώ;

Ο Δρ Meadows απαντά ότι «ένας σύντομος ύπνος πριν από τις 3 μ.μ. δεν θα βλάψει τη φυσιολογική σας ρουτίνα και μπορεί ακόμη και να σας βοηθήσει να αναπληρώσετε τον χαμένο ύπνο».

Πώς μπορώ να βεβαιωθώ ότι δεν θα κοιμηθώ πάρα πολύ;

Βάλτε ξυπνητήρι (καλό είναι να επιλέξετε ήπια μουσική), κοιμηθείτε σε ένα δροσερό και ημισκότεινο δωμάτιο.

Σε ποια ηλικία πρέπει να σταματήσω να κοιμάμαι το μεσημέρι;

Δεν έχει να κάνει με την ηλικία. Αν σας κάνει καλό, ακόμα και σε πολύ μεγαλύτερα άτομα, συνεχίστε. Λόγοι για να σταματήσετε είναι περισσότερο η διαταραχή του ύπνου τη νύχτα ή αν ο ύπνος σας κάνει να νιώθετε ζαλισμένοι και να διατρέχετε κίνδυνο όταν εκτελείτε εργασίες όπως οδήγηση, χρήση σκαλοπατιών ή συγκεκριμένων συσκευών και μηχανημάτων.