Τραγουδάτε στο μπάνιο; “Και πολύ καλά κάνετε”, λένε επιστήμονες

Οι επιστήμονες παροτρύνουν «αν υπάρχει ένα τραγούδι στην ψυχή ή στο μυαλό σας, τραγουδήστε το δυνατά, είτε στο αυτοκίνητο, είτε στο μπάνιο, είτε στο σπίτι μόνος ή με φίλους σας».

Κι αυτό διότι το να δημιουργείτε ή να αναπαράγεται μουσική —ακόμα και αν δεν είστε ιδιαίτερα καλοί σε αυτό— είναι καλό για πολλούς λόγους.

Η μουσική έχει τη δύναμη να ηρεμεί το μυαλό, να προάγει την υγεία του εγκεφάλου και να φέρνει τους ανθρώπους πιο κοντά, όπως έχουν δείξει με συνέπεια έρευνες.

Παρόλο, όμως, που η μουσική μπορεί να κολλήσει στο μυαλό μας ή να μας κάνει να θέλουμε να κινηθούμε και να χορέψουμε, μπορεί να μας είναι δύσκολο να βρούμε το θάρρος να τη δημιουργήσουμε ή να την αναπαράγουμε οι ίδιοι.

«Κανείς δεν λέει ότι δεν πρέπει να τρέχετε αν δεν είστε καλοί σε αυτό», αναφέρει ο Daniel Levitin, ομότιμος καθηγητής νευροεπιστημών στο Πανεπιστήμιο McGill και κοσμήτορας της Σχολής Τεχνών και Ανθρωπιστικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Minerva. «Δεν είναι η καλή απόδοση το ζητούμενό μας».

Η μουσικής ενισχύει την υγεία του εγκεφάλου και βελτιώνει την ψυχολογία

Η μουσική μπορεί να είναι ισχυρή και θεραπευτική. «Μπορεί να μας συγκινήσει συναισθηματικά, να μας συγκινήσει σωματικά, να μας συνδέσει με άλλους ανθρώπους», όλα σημαντικά στοιχεία της ψυχικής υγείας, αναφέρει από την πλευρά του ο Daniel Bowling, καθηγητής ψυχιατρικής και συμπεριφορικών επιστημών στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ, ο οποίος ερευνά θεραπείες για την ψυχική υγεία με βάση τη μουσική.

Μελέτες έχουν δείξει ότι το να ακούμε τη μουσική που μας αρέσει, τότε έχουμε καλύτερη ευεξία, λιγότερο στρες, και αντιμετωπίζουμε καλύτερα τα αρνητικά συναισθήματα. Παράλληλα, μειώνεται το άγχος και υπάρχει ανακούφιση από κάποια συμπτώματα της κατάθλιψης.

Δεδομένης της ευχάριστης φύσης της, δεν είναι ίσως έκπληξη το γεγονός ότι η μουσική απελευθερώνει δοπαμίνη και ενεργοποιεί το σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου.

Το να αναπαράγουμε τη μουσική με τη φωνή μας ή να την παίζουμε με κάποιο μουσικό όργανο προσθέτει μια άλλη διάσταση στην εμπειρία.

Αντί να ακούς παθητικά αυτό που παίζει, «αποκτάς κάποια δράση, αποκτάς κυριότητα πάνω σε αυτό που συμβαίνει και μπορείς να το ελέγξεις», λέει ο Bowling.

Όπως με κάθε άλλη δεξιότητα, «όσο περισσότερο επενδύεις, τόσο περισσότερο αναπτύσσεσαι και όσο περισσότερο εμβαθύνεις τη σύνδεση και εμπλέκεις περισσότερο τον εγκέφαλό σου, τόσο περισσότερο θα αποκομίσεις από αυτό», συμπληρώνει ο ίδιος.

Η μουσική μπορεί να προστατεύσει την υγεία του εγκεφάλου καθώς μεγαλώνουμε και επίσης να ενισχύσει το γνωσιακό απόθεμα μας, δηλαδή την ανθεκτικότητα του εγκεφάλου μας κατά τη γήρανση.

«Διευκολύνει τη νευροπλαστικότητα και τη δημιουργία νέων νευρικών συνδέσεων, ακόμα και αν δεν είστε καλοί σε αυτό», εξηγεί ο Levitin.

Μια μελέτη σε 132 ηλικιωμένους ανέφερε ότι έξι μήνες εξάσκησης στο πιάνο ή ενεργητικής ακρόασης μουσικής (μαθήματα μουσικής και δομημένος τρόπος ακρόασης) οδήγησαν σε αύξηση της φαιάς ουσίας στον εγκέφαλο και βελτίωση της ακουστικής μνήμης εργασίας, ή της βραχυπρόθεσμης μνήμης των ήχων.

Η εξάσκηση στο πιάνο για ένα χρόνο συνδέεται με βελτιωμένη γνωστική ευελιξία, σύμφωνα με μια μελέτη του 2025 σε 153 ηλικιωμένους.

Η μουσική μας συγχρονίζει με άλλους ανθρώπους

Το να συμμετέχουμε στη μουσική με άλλους —σε μια χορωδία, σε μια τζαζ μπάντα ή σε ένα καραόκε μπαρ— ενισχύει ακόμα περισσότερο τα οφέλη της, διότι η συμπεριφορά μας συγχρονίζεται με τον ρυθμό και μεταξύ μας.

Ακόμη και κάτι τόσο απλό όπως το να χτυπάμε το χέρι μας στο ίδιο ρυθμό με κάποιον άλλο μας κάνει να αισθανόμαστε πιο κοντά του από ό,τι αν χτυπάμε εκτός ρυθμού, σύμφωνα με έρευνα.

Η μουσική συγχρονίζει επίσης τον εγκέφαλό μας, και μάλιστα περισσότερο όταν την κάνουμε μαζί παρά όταν απλώς την ακούμε.

Η νευρική δραστηριότητα γίνεται πιο παρόμοια στους εγκεφάλους των ανθρώπων που ασχολούνται με την ίδια μουσική, όπως έχουν δείξει μελέτες απεικόνισης.

Το τραγούδι σε ομάδες μπορεί να μειώσει την κορτιζόλη, δηλαδή την ορμόνη του στρες, και να αυξήσει την έκκριση της οξυτοκίνης, ενός νευροπεπτιδίου και ορμόνης που είναι σημαντική για τους κοινωνικούς δεσμούς και την αγάπη.

Η έκκριση οξυτοκίνης μπορεί να ενισχύσει περαιτέρω το σύστημα ανταμοιβής, οπότε αν «έχετε μια πολύ θετική κοινωνική εμπειρία, αυτό μπορεί να είναι ακόμη πιο βοηθητικό», σύμφωνα με τον Bowling.

Μια μελέτη του 2015 διαπίστωσε ότι το τραγούδι μπορεί να χρησιμεύσει ως αποτελεσματικό μέσο για να σπάσει ο πάγος και να επιταχύνει τους κοινωνικούς δεσμούς και τα συναισθήματα εγγύτητας.

Πώς να αρχίσεις να τραγουδάς και να δημιουργείς μουσική

Στο μεγαλύτερο μέρος της ανθρώπινης Ιστορίας, δεν υπάρχει φυσικά ηχογραφημένη μουσική, επισήμανε ο Bowling.

Έπρεπε να δημιουργούμε μουσική και να το κάνουμε με άλλους για να το βιώσουμε. Επομένως, είναι ενσωματωμένο σε αυτό το κοινωνικό πλαίσιο για το μεγαλύτερο μέρος της εξέλιξης και της ανθρώπινης ανάπτυξης.

«Η συμβουλή που έχω για το να παίζεις ένα όργανο και να τραγουδάς είναι ότι ποτέ δεν είναι αργά για να ξεκινήσεις», είπε ο Levitin.

Ξεκινήστε σιγά-σιγά. Ακόμα και το να ακούτε μουσική μπορεί να είναι ωφέλιμο και αποτελεί το πιο εύκολο βήμα για να ξεκινήσετε μια μουσική εμπειρία.

Στη συνέχεια, μπορείτε να χτυπάτε το ρυθμό των αγαπημένων σας τραγουδιών και, αν θέλετε, να τραγουδάτε ή να παίζετε μαζί με ένα όργανο, είπε ο Bowling.

Από την άλλη πλευρά, τα συναισθήματα της τελειότητας και της αυτοπεποίθησης έρχονται με τον καιρό και την εξάσκηση, αλλά αυτά είναι περισσότερο «πρόσθετα» οφέλη. Κάτι που σημαίνει ότι όσο καλή ή κακή και αν είναι η φωνή σας, είναι σημαντικό να τραγουδάτε.

Τα πραγματικά οφέλη της μουσικής —η ικανοποίηση, οι κοινωνικοί δεσμοί και τα συναισθήματα— είναι αρκετά προσιτά εύκολο να τα αποκομίσουμε, αφού έρχονται ακόμα και αν απλώς τραγουδάμε στο μπάνιο μας, καταλήγουν οι επιστήμονες.