Αυτές είναι οι χώρες που απειλούνται περισσότερο από την πειρατεία

Ενώ θα πιστεύαμε ότι στη σύγχρονη εποχή η πειρατεία στις θάλασσες έχει εξαλειφθεί και αφορά μόνο το διαδίκτυο, τον κινηματογράφο και τη μουσική, η αλήθεια είναι πως η πειρατεία συνεχίζει να υπάρχει και να εξαπλώνεται σε αρκετές χώρες του κόσμου.

Μάλιστα, σε ορισμένες από αυτές αποτελεί τόσο συνηθισμένο φαινόμενο, ώστε τα εμπορικά πλοία, και όχι μόνο, να πραγματοποιούν “ελιγμούς” για να αποφύγουν τα επικίνδυνα περάσματα.

Μέχρι πριν από λίγα χρόνια, το φαινόμενο είχε αρχίσει να εξασθενεί, ωστόσο η εμφάνιση των Σομαλών πειρατών, που αποτελούν και τις πιο επικίνδυνες “ομάδες” πειρατών που δραστηριοποιούνται στα ανοικτά της Αφρικής έφερε και πάλι στο προσκήνιο το πρόβλημα, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου στις χώρες που βασίζουν την οικονομία τους στο εμπόριο και αποδεικνύοντας ότι αποτελούν μια πραγματική απειλή.

Οι σύγχρονοι πειρατές επιτίθενται κυρίως σε φορτηγά πλοία και αλιευτικά σκάφη, ενώ πολύ σπάνια χτυπούν κρουαζιερόπλοια. Οι πειρατικές συμμορίες στοχεύουν στην αφαίρεση μετρητών ή την απαγωγή μελών του πληρώματος για να καταφέρουν να αποσπάσουν λύτρα.

Σε συζήτηση που είχαμε με τον Κώστα Βούλγαρη, Finacial Lines Head της AIG για την Ελλάδα, την Κύπρο και τη Μάλτα και υπεύθυνο για το πρόγραμμα Ασφάλισης Πειρατείας, σχολίασε σχετικά: Η πειρατεία είναι ένας από τους μεγαλύτερους κινδύνους που αντιμετωπίζει η ναυτιλία σήμερα, απειλώντας ανθρώπινες ζωές και δημιουργώντας σημαντικές οικονομικές απώλειες για τις πλοιοκτήτριες εταιρίες. Παρόλο που τα φαινόμενα έχουν μειωθεί σε παραδοσιακά επικίνδυνες περιοχές όπως ο Κόλπος του Άντεν, δε μπορούμε να ισχυριστούμε το ίδιο για τις περιοχές της νοτιοανατολικής Ασίας και Δυτικής Αφρικής, όπου παρουσιάζεται σημαντική αύξηση. Χαρακτηριστικά θα αναφέρω ότι, για την περσινή χρονιά 182 μέλη πληρωμάτων απήχθησαν και μεταφέρθηκαν σε πλοία πειρατών στην περιοχή της νοτιοανατολικής Ασίας, ενώ σημειώθηκαν 20 δολοφονίες στελεχών πληρωμάτων στη Δυτική Αφρική.

Η Παγκόσμια δράση κατά της πειρατείας

Μέχρι το 2010, η κατάσταση έμοιαζε να έχει βγει εκτός ελέγχου με τις περιπτώσεις πειρατικών επιθέσεων να φθάνουν σε αριθμό ρεκόρ για την εποχή. Η περιοχή όπου παρατηρείται η μεγαλύτερη και πιο επικίνδυνη πειρατική δραστηριότητα δεν είναι άλλη από τις ακτές της Σομαλίας, όπου σύμφωνα με εκτιμήσεις του διεθνούς οργανισμού “Oceans Beyond Piracy”, η ζημία της παγκόσμιας οικονομίας από την πειρατεία στη συγκεκριμένη ζώνη ξεπερνά, κάθε χρόνο, τα 6 δισεκατομμύρια δολάρια. Παράλληλα, ιδιαίτερα βαρύ είναι και το κόστος για τους ομήρους ναυτικούς που στερούνται, για μήνες, την ελευθερία τους ή ακόμη και την ίδια τους τη ζωή.

Σε μια συντονισμένη και παγκόσμια προσπάθεια το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ προχώρησε στη λήψη σειράς μέτρων για την αντιμετώπισή των πειρατών, ενώ αρκετά κράτη, μεταξύ των οποίων οι ΗΠΑ, η Κίνα, η Ρωσία, η Ινδία και άλλες, απέστειλαν ναυτικές δυνάμεις.

Ήταν αυτή η κίνηση που οδήγησε στη μείωση των περιστατικών πειρατείας, όχι μόνο στα ανοιχτά της Σομαλίας, αλλά και σε άλλες χώρες που αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα.

Παράλληλα, κινητοποίηση για την αντιμετώπιση της πειρατείας υπήρξε και στον Ευρωπαϊκό χώρο, καθώς στο πλαίσιο της Ε.Ε υιοθετήθηκε, κατά τη διάρκεια της ελληνικής Προεδρίας του Συμβουλίου της, τον Ιούνιο του 2014, η Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την Ασφάλεια στη Θάλασσα (European Maritime Security Strategy).

Ο συγκεκριμένος φορέας αποτελεί το πλαίσιο εντός του οποίου θα συντονίζονται και θα δρουν οι αρμόδιες εθνικές και ευρωπαϊκές αρχές με στόχους α) την εξασφάλιση μιας συνεκτικής ανάπτυξης των πολιτικών τους και μιας ευρωπαϊκής απάντησης στις απειλές και τους κινδύνους στον θαλάσσιο τομέα και β) την προστασία των στρατηγικών συμφερόντων της Ε.Ε στη θάλασσα, καθώς και την εξεύρεση τρόπων υλοποίησής της.

Η συμμέτοχη της Ελλάδας στο πρόγραμμα καταπολέμησης του φαινομένου

Η ελληνική συμμετοχή στο πρόγραμμα κατά της πειρατείας ήταν έντονη, καθώς η  χώρα μας ως ιδρυτικό μέλος της Ομάδας Επαφής είχε αναλάβει τη διοίκηση της Επιχείρησης “Αtalanta”, από το Δεκέμβριο 2008 έως τον Απρίλιο του 2009, στην οποία συμμετείχε η φρεγάτα «Ύδρα», μέχρι τον Μάρτιο του 2012, καθώς και η φρεγάτα «Ψαρά», από τον Φεβρουάριο έως το Μάιο 2014.

Η ύφεση του φαινομένου της πειρατείας στα ανοικτά της Σομαλίας συνέπεσε χρονικά με την έξαρση ιδιαίτερα βίαιων κρουσμάτων πειρατείας και ένοπλης ληστείας στην περιοχή του κόλπου της Γουινέας, στη Δυτική Αφρική. Στη συγκεκριμένη περιοχή καταγράφηκαν τους εννέα πρώτους μήνες του 2013, από το International Maritime Bureau, περισσότερες από 40 πειρατικές επιθέσεις, εκ των οποίων οι 7 εξελίχθηκαν σε καταλήψεις πλοίων, με 132 ναυτικούς ομήρους.

Το πρόβλημα ήταν τόσο οξύ, που το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ προέτρεψε τη διεθνή κοινότητα να υποστηρίξει έμπρακτα τα κράτη της περιοχής στην προσπάθειά τους να λάβουν μέτρα κατά της πειρατείας σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο.

Την ίδια στιγμή, στον Παναμά καταγράφηκαν για την περασμένη χρονιά 44 περιπτώσεις πειρατείας με τις αρχές να εντείνουν τις περιπολίες στην περιοχή, προκειμένου να θέσουν εμπόδια στη δραστηριότητα των πειρατών. Στη Σιγκαπούρη οι καταλήψεις πλοίων από πειρατές έφθασαν τις 32, με τις αρμόδιες αρχές να δηλώνουν ότι κάνουν ότι μπορούν και όσα τους επιτρέπουν οι πόροι που έχουν στη διάθεσή τους για την αντιμετώπιση του φαινομένου.

Εδώ αξίζει να σημειωθεί ότι πολλές από τις χώρες που βρίσκονται αντιμέτωπες με το πρόβλημα δεν διαθέτουν επαρκείς πόρους για την αντιμετώπισή του, αλλά και για τις θαλάσσιες περιπολίες και τον εξοπλισμό. Μία από αυτές της χώρες είναι και η Λιβερία, όπου τα κρούσματα πειρατείας καταγράφονται στα 20.

Μάλιστα τον περασμένο Ιούνιο ελληνόκτητο πετρελαιοφόρο με 24μελές πλήρωμα, έγινε στόχος πειρατών, όταν έπλεε ανοικτά της Γκάνα.

Τον περασμένο Φεβρουάριο ακόμα ένα ελληνικό πλοίο έπεσε στα χέρια των πειρατών, αυτή τη φορά ανοιχτά της Νιγηρίας και ο απολογισμός ήταν τραγικός, καθώς ένας Έλληνας καπετάνιος έχασε τη ζωή του. Συγκεκριμένα, το “Κάλαμος” είχε ξεκινήσει από την Κίνα κενό φορτίου με προορισμό τη Νιγηρία και βρισκόταν εν αναμονή φόρτωσης στη θαλάσσια περιοχή QUA IBOE. Συνολικά επέβαιναν 23 μέλη πλήρωμα μεταξύ των οποίων και δέκα Έλληνες, με τα Υπουργεία Εξωτερικών και Ναυτιλίας να μιλούν για σοβαρό πλήγμα και να τονίζουν την ανάγκη για ασφάλεια.

Στο πλαίσιο αυτό, πολλές ελληνικές ναυτιλιακές εταιρίες έχουν στραφεί στην Ασφάλιση των πλοίων τους από τους κινδύνους της πειρατείας, με σκοπό να μπορούν να αντιμετωπίσουν ανά πάσα στιγμή μια τέτοια περίπτωση, εξασφαλίζοντας άμεσα τις τυχόν δαπάνες για λύτρα που θα ζητηθούν για την απελευθέρωση του πλοίου και του πληρώματος, λιμενικά και νομικά έξοδα.

Η πειρατεία στη “γειτονιά” μας

Για να μην υπάρχουν αυταπάτες ότι η πειρατεία αποτελεί μόνο φαινόμενο των χωρών της Αφρικής, της Κεντρικής Αμερικής και της Άπω Ανατολής, προκύπτει ότι δεν είναι λίγες και οι Ευρωπαϊκές χώρες που έχουν βρεθεί, κατά καιρούς, αντιμέτωπες με περιστατικά πειρατείας. Συγκεκριμένα η γειτονική Ιταλία έχει αντιμετωπίσει 7 φορές το φαινόμενο της πειρατείας στις θαλασσιές περιοχές της.

Τον ίδιο αριθμό πειρατικών επιθέσεων δέχθηκε και η Ολλανδία, ενώ ακολουθεί η Μάλτα με 6 κρούσματα.