Γιατί θα συνεχιστεί η εποπτεία και θα παραμείνει το ΔΝΤ στην Ελλάδα

Για όσους δεν πιστεύουν ότι οι αποφάσεις για τις ζωές των λαών της Ευρώπης λαμβάνονται από μυστικές λέσχες και σκοτεινές αδελφότητες που συνωμοτούν, το χθεσινό άτυπο δείπνο των ηγετών της Ε.Ε. αποτελεί μια καλή τροφή για σκέψη. Όχι γιατί πραγματικά σχεδίασαν το μέλλον μας αλλά διότι εκεί ακούσαμε τις προσδικίες που έχει ο κάθε ηγέτης για το μέλλον πρωτίστως της χώρας του και δευτερευόντως της Γηραιάς Ηπείρου.

Η Ελληνική πλευρά ορθώς ζητάει αυτό που της λείπει. Περιορισμό της λιτότητας και πολιτικές για την ανάπτυξη και το προσφυγικό. Ζητάει επίσης και τον τερματισμό της σχέσης με το ΔΝΤ, κυρίως για επικοινωνιακούς λόγους, προκειμένου να καταδείξει ότι κατάφερε μια μεγαλειώδη νίκη κατά του φιλελεύθερου τέρατος που οδηγεί τις χώρες στην χρεοκοπία και τους λαούς στην μιζέρια και την κατάθλιψη. Κάτι τέτοιο θα σηματοδοτούσε το πέρας της εποπτείας, κάτι που η Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ έχει υποσχεθεί στον περιούσιο λαό ως τη γη της επαγγελίας. Ενδόμυχα ίσως κάποιο να πιστεύουν ότι μπορούμε ευκολότερα να “τουμπάρουμε” τους κουτόφραγκους από ότι τους σκληρούς και ανάλγητους τεχνοκράτες του ΔΝΤ.

Επειδή είναι ανθρώπινο να μπερδεύει κανείς την προσδοκία του με την πραγματικότητα, οι διαρροές από το δείπνο στο Ταλίν αναφέρουν ότι “υπήρξε ευρεία στήριξη για τη μη εμπλοκή του ΔΝΤ στα ευρωπαϊκά ζητήματα και αντικατάσταση του από ένα Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο”. Όμως υπάρχουν δύο βασικά προβλήματα σε σχέση με την προσδοκία και πολύ λίγες πιθανότητες να μετατραπεί τελικά σε πραγματικότητα.

Πρωτίστως διότι η νέα πολιτική πραγματικότητα που διαμορφώνεται στη Γερμανία δεν επιτρέπει να αισιοδοξούμε ότι το ταμείο θα αποτελέσει παρελθόν. Είναι σαφής η θέση των Ελεύθερων Δημοκρατών (FPD) σε σχέση με τη χώρα μας και προβλέπει ότι για να συναινέσουν σε ένα πρόγραμμα διάσωσης για την Ελλάδα  θα πρέπει να συμμετάσχει το ΔΝΤ και να καθίσταται επίσης σαφές ότι το χρέος είναι εξυπηρετήσιμο. 
Εδώ λοιπόν περιπλέκονται ακόμη περισσότερο τα πράγματα. Οι Γερμανοί φιλελεύθεροι ζητούν τη ρύθμιση του χρέους, κάτι που αποτελεί πάγιο αίτημα του ΔΝΤ και σημείο τριβής με τον Σόιμπλε που επέμενε ότι δεν χρειάζεται καμία παρέμβαση για το ελληνικό χρέος.

Η μεταξύ τους διαφορά είναι ο τρόπος με τον οποίο θα “ρυθμιστεί” το χρέος. Τα αμερικανάκια του Ταμείου αφήνουν να εννοηθεί ότι οι υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα πρέπει να πάρουν βαθιά ανάσα και να διαγράψουν μέρος του χρέους της Ελλάδας. Οι Γερμανοί φιλελεύθεροι από την άλλη έχουν ξεκάθαρη -και αντίθετη- θέση για την παροχή δημοσιονομικών κινήτρων και φυσικά για διαγραφές χρεών. Αν θεωρούσαν κάποιοι ότι ο Σόιμπλε ήταν σκληρός εφαρμόζοντας την πολιτική του “ordoliberalism” (φιλελευθερισμός με τάξη) τότε θα πρέπει να περιμένουν να διαπιστώσουν τις “ορθόδοξα” φιλελεύθερες απόψεις των Ελεύθερων Δημοκρατών.

Συμφωνούν βεβαίως σε κάτι άλλο. Στο ότι ο ESM ο μηχανισμός που υλοποιεί το πρόγραμμα για την Ελλάδα είναι προβληματικός. Το ΔΝΤ θεωρεί εκτός πραγματικότητας τους στόχους που έχει θέσει για την Ελλάδα και τους οποίους η Κυβέρνηση αποδέχθηκε. Ιδίως σε ότι αφορά τα πρωτογενή πλεονάσματα και τους ρυθμούς ανάπτυξης που μπορεί να πετύχει η Ελληνική οικονομία κατά τα επόμενα χρόνια. Ο εκπρόσωπος Τύπου του Ταμείου κ. Tζέρυ Ράις, έχει καταστήσει σαφές ότι μετά το 2022 ο στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος πρέπει να μειωθεί στο 1,5% του ΑΕΠ. από την δική τους πλευρά οι Γερμανοί φιλελεύθεροι -που μοιάζουν να είναι ρυθμιστές στη δεδομένη στιγμή- θεωρούν τον ESM ως έναν “χαριστικό” μηχανισμό που δεν επιλύει κανένα πρόβλημα αλλά διαχειρίζεται πολιτικά το οικονομικό πρόβλημα χωρών όπως η Ελλάδα. Είναι λοιπόν μάλλον πιθανότερο να υπάρξει πίεση προς την αλλαγή των στόχων και της λειτουργίας του ESM, παρά η μετατροπή του σε απόλυτο κυρίαρχο. 
Όσο για την “χαλάρωση” της εποπτείας που υποκρύπτεται πίσω από’ τον ενδόμυχο πόθο για αποχώρηση του ΔΝΤ, δεν μοιάζει επίσης πιθανή. Μόλις προχθές ο πρόεδρος του Eurogroup κος. Γερούν Νταισελμπλουμ κατά την επίσκεψη του στην Αθήνα κατέστησε σαφές το τι θα συμβεί. Αφού αποδέχθηκε το όραμα της ελληνικής πλευράς για “καθαρή έξοδο” στις αγορές, ως ρεαλιστικό, υπογράμμισε ότι η Ελλάδα θα παραμείνει σε εποπτεία και μετά τον Αύγουστο του 2018. Ακόμη και αν έοχυμε πετύχει την “καθαρή έξοδο”. Όχι γιατί μας έχουν άχτι -κάτι που θα ήταν βεβαίως δικαιολογημένο- αλλά γιατί “σε όλες τις περιπτώσεις έχουμε εφαρμόσει προγράμματα εποπτείας μετά την ολοκλήρωση των προγραμμάτων στήριξης όπως έγινε σε Ιρλανδία, Ισπανία και Κύπρο. Θα έχουμε πρόγραμμα εποπτείας και στην Ελλάδα, πόσο μάλλον όταν υπάρχουν δάνεια σε εκκρεμότητα τα οποία έχουν μακρά περίοδο αποπληρωμής”, είπε χαρακτηριστικά ο Ολλανδός. Πολύ λογικό. τους χρωστάμε, δεν θα μας αφήσουν να τα σκορπάμε αλόγιστα.

Η υπόσχεση ότι στο τέλος του προγράμματος -το καλοκαίρι του 2018- η χώρα θα απαλλαγεί από τα μνημόνια μπορεί να αποδειχθεί τυπικά σωστή. Ακόμη και αν δεν επιτευχθεί ο στόχος, ένα επιπλέον “μνημονιάκι” θα μπορούσε να βαφτιστεί αλλιώς για να διευκολύνει την… κατάποση. Ουσιαστικά όμως η εποπτεία θα παραμείνει για να μην μετατρέψουν οι κυβερνήσεις που θα ακολουθήσουν, σε πελατειακές πρακτικές τα όποια οφέλη κατέκτησε με κόπο ο Ελληνικός λαός. Επίσης για να μην ξανακάνουμε σε χρόνο DT την χώρα μπανανία. Για να έχουν το κεφάλι τους ήσυχο οι ευρωπαίοι εταίροι θα επιχειρήσουν να διατηρήσουν την εμπλοκή του “μπαμπούλα” ΔΝΤ. Κυρίως διότι αποκομμένο από πολιτικές σκοπιμότητες και βαρίδια, μπορεί να εκτιμά πιο ψύχραιμα την κατάσταση και να λέει την αλήθεια -όπως έκανε με τα πλεονάσματα- και όχι ότι θέλουν να ακούν οι ψηφοφόροι…

*Ο Σταμάτης Ζαχαρός είναι Αρθρογράφος του NEWS 247 και Σύμβουλος Έκδοσης της 24 MEDIA ( @SZacharos)

(AP Photo/Jose Luis Magana)