ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΕΜΠΡΟΣ ΚΑΙ Η ΚΟΝΤΡΑ ΔΟΥΚΑ – ΜΠΑΚΟΓΙΑΝΝΗ

Η ιστορία του ιστορικού Θεάτρου Εμπρός ξεκινάει από το 1930, που οικοδομήθηκε και λειτούργησε ως τυπογραφείο της εφημερίδας Εμπρός.

Από το 1988 ο θεατρικός οργανισμός «Μορφές» (Δημήτρη Καταλειφό, Γιώργο Κέντρο, Ράνια Οικονομίδου και Τάσο Μπαντή) το νοικιάζει και το διαμορφώνει σε θέατρο. Στην συνέχεια φιλοξενεί και την εταιρεία θεάτρου «Εμπρός», έως και το 2007.

Για τα επόμενα πέντε χρόνια ο σπουδαίος χώρος παρέμενε κλειστός, μέχρι το 2011 που η ομάδα καλλιτεχνών «Κίνηση Μαβίλη», με την στήριξη της Κίνησης Κατοίκων Ψυρρή και άλλων καλλιτεχνών, το επανενεργοποίησαν ως κατάληψη, αναβιώνοντας τις λαμπρές μέρες.

Έκτοτε πλήθος καλλιτεχνών από την Ελλάδα και το εξωτερικό έχουν συμμετάσχει στο πλούσιο καλλιτεχνικό πρόγραμμα που προσφέρονταν δωρεάν στο κοινό περιλαμβάνοντας: θεατρικά έργα, συναυλίες, διαλέξεις, εκθέσεις, φεστιβάλ ποίησης και λογοτεχνίας, εργαστήρια και σεμινάρια. Όπως έχει αναφέρει και ο χορογράφος Δημήτρης Παπαϊωάννου το Εμπρός «έθρεψε τον πολιτισμό για μια δεκαετία».

 

Δεν είναι τυχαίο ότι όλα αυτά τα χρόνια το αυτοδιαχειριζόμενο θέατρο Εμπρός χαίρει εκτίμησης από τον καλλιτεχνικό χώρο και έχουν προσπαθήσει μάλιστα να αναπαράγουν το μοντέλο του σε χώρες όπως η Γερμανία, οι Βρυξέλλες, η Κοπεγχάγη κ.α.

Το κτήριο, που ήταν στην ιδιοκτησία της Κτηματικής Εταιρείας του Δημοσίου και έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο μνημείο, από το 2013 μεταβιβάστηκε στο Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ) και από το 2016 (Ν. 4389/2016) η κυριότητα όλων των ακινήτων του ΤΑΙΠΕΔ μεταβιβάστηκαν στη Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου ΑΕ (ΕΤΑΔ).

Το 2021 με επέμβαση της ΕΛ.ΑΣ το κτήριο εκκενώθηκε και σφραγίστηκε, όμως άνοιξε και πάλι μερικές μέρες αργότερα.

 

Ο ΔΗΜΟΣ ΑΘΗΝΑΙΩΝ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ ΝΑ ΝΟΙΚΙΑΣΕΙ ΤΟ ΕΜΠΡΟΣ

Ένα χρόνο μετά και ενώ ακόμα τελεί υπό κατάληψη, την 28η Μαρτίου 2022, ο τότε Δήμαρχος Αθηναίων, Κώστας Μπακογιάννης, φέρνει στο δημοτικό συμβούλιο εισήγηση για να εγκριθεί η απόφαση σύναψης σύμβασης με την ΕΤΑΔ για την μίσθωση του Εμπρός.

Όπως είχε αναφέρει στο δημοτικό συμβούλιο τότε, ήθελε να γίνει ένας ανοιχτός πολιτιστικός χώρος για όλους, υποστηρίζοντας ότι «είναι καλύτερο να είναι το θέατρο στον Δήμο Αθηναίων από ότι στην ΕΤΑΔ» και ότι «θα γίνει εξαντλητική διαβούλευση με όλους και με όλες».

Στην σύμβαση που εγκρίθηκε από το Δημοτικό Συμβούλιο, συμφωνείται μεταξύ άλλων ότι ο Δήμος θα αποκαταστήσει – με δική του χρηματοδότηση- το κτήριο, που θα απομείνει προς όφελος της ΕΤΑΔ μετά το πέρας της μίσθωσης και ότι υποχρεούνται «να αποκρούει κάθε απόπειρα καταπάτησης ή προσβολής αυτού».

Η διάρκεια της παραχώρησης συμφωνήθηκε στα 20 έτη και το μίσθωμα για τα πρώτα τρία χρόνια θα ήταν 1.000 μηνιαίως. Μετά το τέταρτο έτος όμως το μίσθωμα θα ανέρχονταν στις 4.000 ευρώ.

Οι αντιδράσεις από τον καλλιτεχνικό χώρο και από τον κόσμο που συνέρρεαν στις εκδηλώσεις υπεράσπισης ήταν μεγάλες.

Έκτοτε δεν υπήρξε κάποια εξέλιξη με το ζήτημα και δεν είναι γνωστό αν έγιναν προσπάθειες διαβούλευσης.

Όπως εξηγεί στο NEWS 24/7 ο αντιδήμαρχος δημόσιας περιουσίας, Παναγιώτης- Πάρης Χαρλαύτης, «μετά τα εκλογικά αποτελέσματα και την ήττα της παράταξης του Κ. Μπακογιάννη – και ενώ δεν είθισται κατα την μεταβατική περίοδο να γίνεται αυτό – τον Νοέμβριο του 2023 ο κ. Μπακογιάννης υπέγραψε το μισθωτήριο», δηλαδή ενάμισι χρόνο αφού πέρασε η απόφαση στο δημοτικό συμβούλιο και λίγο πριν παραδώσει τον Δήμο στην παράταξη του Χ. Δούκα. 

ΓΙΑΤΙ Ο ΔΟΥΚΑΣ ΚΑΤΗΓΓΕΙΛΕ ΤΗΝ ΣΥΜΒΑΣΗ

Από την στιγμή που ανέλαβε καθήκοντά ο Χάρης Δούκας φαίνεται να μην έχει αλλάξει τίποτα στο αυτοδιαχειριζόμενο θέατρο Εμπρός, πέρα από το ότι ο Δήμος Αθηναίων καλούνταν να πληρώνει κάθε μήνα 1.000 ευρώ στην ΕΤΑΔ για την μίσθωσή του. Για την μίσθωση ουσιαστικά ενός ακινήτου που δεν χρησιμοποιούσε και εξακολουθούσε να τελεί υπό κατάληψη. Οπως μας λέει ο κ. Χαρλαύτης ο Δήμος έχει ήδη πληρώσει 18.000 ευρώ σε μισθώματα για το Εμπρός.

Όπως είπε ο Χάρης Δούκας στο δημοτικό συμβούλιο της 12ης Μαρτίου 2025 «η σημερινή Δημοτική Αρχή επιχείρησε να βρει μια λύση για τη λειτουργία του θεάτρου Εμπρός. Στόχος μας ήταν να αξιοποιηθεί ως χώρος, να σταματήσει η κατάληψη και να χρησιμοποιηθεί ως χώρος ελεύθερης έκφρασης, δημιουργίας και πολιτισμού με προγραμματική σύμβαση με έναν κοινωνικό πολιτιστικό φορέα. Να μπορέσουμε δηλαδή να δώσουμε αυτή τη δυνατότητα. Δυστυχώς αυτό δεν κατέστη δυνατό. Κάναμε προσπάθειες. Χωρίς την ευθύνη του Δήμου, δεν κατέστη δυνατό. Οι εισαγγελικές αρχές είναι ενήμερες για την κατάληψη του ΕΜΠΡΟΣ, ο Δήμος Αθηναίων τις διευκόλυνε όταν διέταξαν έρευνα για την κατάσταση του κτιρίου και με βάση τα παραπάνω δεδομένα το θέατρο ΕΜΠΡΟΣ δεν μπορεί να λειτουργήσει».

Επιπλέον, η δημοτική αρχή υποστηρίζει ότι ο Δήμος Αθηναίων έχει ήδη πολλούς πολιτιστικούς χώρους που επαρκούν και δεν χρειάζεται άλλους, «αναφέρουμε ενδεικτικά το Δημοτικό Θέατρο Μαρία Κάλλας, το Θέατρο Λυκαβηττού, το Θέατρο Καλουτά που αναμορφώνουμε και που χρησιμοποιείται ήδη για ορισμένες δραστηριότητες. Δεν είναι δίκαιο να συνεχίσουμε να πληρώνουμε μίσθωμα για το χώρο που μας παραδόθηκε υπό κατάληψη και συνεχίζει σε αυτή την κατάσταση» σημείωσε ο Δούκας καταλήγοντας στο ότι γι’ αυτό εισηγείται την καταγγελία της σύμβασης με την ΕΤΑΔ.

ΟΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

Έτσι, τελικά οδηγηθήκαμε στην κόντρα που μεταφέρθηκε και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όπου Δούκας και Μπακογιάννης εξαπέλυσαν τις αλληλοκατηγορίες τους- πολύ συχνό πλέον μετά τα δημοτικά συμβούλια.

Ο Κώστας Μπακογιάννης κατηγόρησε τον δήμαρχο Αθηνών ότι «ο Δήμος συρρικνώνεται [..] Επιλέγετε συνειδητά να πάτε με τους καταληψίες και όχι με τους δημότες» εξηγώντας τα σχέδια που είχε κάποτε για το Εμπρός:

«Εμείς κάναμε μια σύμβαση ακριβώς ώστε να μπορέσει το Εμπρός να ξανανοίξει τις πόρτες του σωστά. Να γίνει ένα θέατρο στα πρότυπα της Βαρκελώνης και του Βερολίνου, αυτοδιαχειριζόμενο και σε συνεργασία με την καλλιτεχνική κοινότητα. Αλλά με κανόνες. Να έχει, ας πούμε, πυροπροστασία και πρόσβαση για ανθρώπους με αναπηρία. Να διασφαλίσουμε ότι υπάρχει διαφάνεια και βεβαίως να μην παρενοχλεί, όπως παρενοχλεί σήμερα τη γειτονιά. Γιατί ναι, υπάρχουν κάτοικοι στο Ψυρρή, υπάρχουν κάτοικοι οι οποίοι διαμαρτύρονται και διαμαρτύρονται έντονα. Κάτι που δυστυχώς αγνοείτε».

Από την πλευρά του ο Χάρης Δούκας υποστηρίζει ότι προσπαθεί να δράσει υπέρ του Δήμου και να διορθώσει τα λάθη της προηγούμενης δημοτικής αρχής «ο κ. Μπακογιάννης φέρει σοβαρή ευθύνη για την άθλια μεθόδευση να νοικιάσει κτίριο υπό κατάληψη λίγο πριν την αναχώρησή του, εν καιρώ μετάβασης. Δημιούργησε μια αχρείαστη δαπάνη για τους δημότες και μάλιστα σε βάθος 20ετίας. Τα κροκοδείλια δάκρυα δεν πείθουν κανέναν και δεν δεχόμαστε να μας κουνάει με θράσος το δάχτυλο» ανέφερε στην συνεδρίαση.

Ένα ερώτημα το οποίο έμεινε αναπάντητο και στο δημοτικό συμβούλιο είναι το αν με την καταγγελία της σύμβασης ο Δήμος Αθηναίων θα κληθεί να πληρώσει κάποια ρήτρα στην ΕΤΑΔ. Κατα την ενημέρωσή μας από τον αντιδήμαρχο δημόσιας περιουσίας, μας ανέφερε ότι μετά την απόφαση του δημοτικού συμβουλίου, την υπόθεση έχει αναλάβει το νομικό τμήμα του Δήμου και πρόκειται για ένα ζήτημα που θα διερευνηθεί. Απευθύναμε το ερώτημα και στην ΕΤΑΔ αλλά μέχρι στιγμής δεν έχουμε λάβει κάποια απάντηση.