Πρώιμη Παρέμβαση: Ο κίνδυνος να χαθεί τεράστια χρηματοδότηση του Ταμείου Ανάκαμψης

Toν Ιανουάριο του 2023 το Υπουργείο Οικονομικών γνωστοποίησε με ανάρτηση στη Διαύγεια ότι το έργο της Πρώιμης Παιδικής Παρέμβασης εντάχθηκε στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Στο ίδιο έγγραφο διαβάζουμε ότι η χρηματοδότηση που εξασφαλίστηκε γι’ αυτό το καινοτόμο έργο ήταν πραγματικά γενναία, το ακριβές ποσό διαμορφώθηκε στα 35.062,820 ευρώ (τα 34εκ δίνονται από το ΤΑΑ).

Περισσότερα από 2,5 χρόνια μετά όμως, η γενναία αυτή χρηματοδότηση κινδυνεύει να χαθεί καθώς οι διαδικασίες για την υλοποίηση του έργου (οι οποίες, σύμφωνα με τον ανακοινωθέντα προγραμματισμό πρέπει να ολοκληρωθούν το δεύτερο εξάμηνο του 2025) έτρεξαν με απελπιστικά αργούς ρυθμούς. Επί του πρακτέου, όπως τόνιζαν καλά ενημερωμένες πηγές στο NEWS 24/7, δεν έχει γίνει τίποτα, ουσιαστικά βρισκόμαστε στο σημείο μηδέν. Και διανύουμε ήδη τον Ιούλιο του 2025.

Λίγα λόγια για τη χρησιμιμότητα του προγραμμάτος

Οπως μαθαίνουμε από το Εντυπο Τοποθέτησης, το οποίο εκπόνησε ο EASPD (European Association of Service providers for Persons for Disabilities), “η Πρώιμη Παιδική Παρέμβαση ή ΠΠΠ είναι ένα πεδίο των οικογενειο-κεντρικών, εξατομικευμένων υπηρεσιών για βρέφη, μικρά παιδιά (γενικά 0-3χρ. ή 0-6χρ.) με αναπηρία ή με κίνδυνο να αποκτήσουν και τις οικογένειές τους. Βοηθά στον εντοπισμό,την πρόληψη, την αντιμετώπιση ή την ελαχιστοποίηση των σχετικών περιπτώσεων κινδύνου.

Προωθεί την επίτευξη των δυνατοτήτων του παιδιού, την ενίσχυση και την ευημερία της οικογένειας. Οι υπηρεσίες αυτές είναι ιδιαίτερα κρίσιμες για παιδιά με αναπτυξιακή καθυστέρηση, σωματικές, διανοητικές ή αισθητηριακές αναπηρίες ή σε καταστάσεις όπως ο αυτισμός και θέματα ψυχικής υγείας“.

Επίσης, μαθαίνουμε ότι “οι υπηρεσίες οικογενειο-κεντρικής ΠΠΠ αποτελούν στοιχείο κλειδί στη διαδικασία αποϊδρυματοποίησης καθώς ενδυναμώνουν τις οικογένειες, συμβάλλουν στην πρόληψη της εγκατάστασης παιδιών σε ιδρύματα και προωθούν την ένταξή τους στην εκπαίδευση”.

Τι συμβαίνει όμως χωρίς το πρόγραμμα ΠΠΠ; “Στις περισσότερες χώρες δεν υπάρχει οικονομικά προσιτό και προσβάσιμο σύστημα οικογενειο-κεντρικής ΠΠΠ για όλες τις οικογένειες και τα παιδιά και ίσως αυτό εξηγεί τα υψηλά ποσοστά παιδιών και ενηλίκων που ζουν σε ιδρύματα (πάνω από 1 εκατομμύριο στην ΕΕ).

Χωρίς ποιοτική και ολιστική υποστήριξη, ειδικά για τα παιδιά κάτω των 3 ετών, οι οικογένειες είναι πιο ευάλωτες στην κοινωνική απομόνωση, το στιγματισμό και πρέπει να καλύψουν το κενό στην παροχή υπηρεσιών με δικούς τους συμπληρωματικούς οικονομικούς πόρους, τις ενέργειες και τον χρόνο τους. Αυτό κάνει τις κοινωνίες πιο άνισες, λιγότερο συμπεριληπτικές και αυξάνει τον κίνδυνο εγκατάστασης των παιδιών σε ιδρύματα.

Οι συνέπειες για αυτά τα παιδιά είναι ποικίλες, όμως σχετίζονται με κίνδυνο χαμηλότερης ανάπτυξης γνωστικών και κοινωνικών δεξιοτήτων, επιβαρυμένη υγεία και διατροφή, αποκλεισμό από την εκπαίδευση,ιδρυματοποίηση στην ενήλικη ζωή, μειωμένες ευκαιρίες για ένταξη στην εκπαίδευση και πλήρους περιορισμένη αξιοποίηση των δυνατοτήτων τους”.

Από το παραπάνω εξάγεται το ασφαλές συμπέρασμα ότι το πρόγραμμα μπορεί να χαρακτηριστεί ως ζωτικής σημασίας για την όχι ευχάριστη ελληνική πραγματικότητα. Θα λύσει χρόνια προβλήματα και θα προσφέρει σωτήριες επιλογές σε παιδιά και γονείς.

Τι (δεν) έχει γίνει μέχρι σήμερα

Από την επίσημη εντάξη του έργου στο Ταμείο Ανάκαμψης μέχρι την εκδοση της σχετικής ΚΥΑ (4510/2024), τον Νοέμβριο του 2024 μεσολαβούν σχεδόν δύο χρόνια, χρόνος, αν μην τι άλλο, πολύτιμος. Εχει επίσης μεσολαβήσει εν τω μεταξύ η ίδρυση του Υπουργείου Οικογένειας και Κοινωνικής Συνοχής (Προεδρικό Διάταγμα 77/2023 (ΦΕΚ Α’/130/27-6-2023) το οποίο ανέλαβε, ως καθ’ ύλην αρμόδιο, την υλοποίηση του έργου.

Οπως ρητά ορίζεται, η υλοποίηση θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί το δεύτερο εξάμηνο του 2025 το οποίο και διανύουμε ήδη. Υπάρχει, άρα, ο ορατός, πλέον, κίνδυνος να χαθεί η χρηματοδότηση (έτσι και αλλιώς το ΤΑΑ ολοκληρώνεται τον Δεκέμβριο του 2025).

Προσώρας δεν έχε γίνει η σχετική εκπαίδευση των φορέων, ούτε καν έχει συσταθεί επίσημα η ομάδα που θα αναλάβει το έργο της εκπαίδευσής του, δεν έχει δημιουργηθεί το μητρώο παρόχων, και δεν έχει υπάρξει η σχετική πρόσκληση στους φορείς προκειμένου να δηλώσουν το ενδιαφέρον τους για τη παροχή υπηρεσιών πρώιμης Παρέμβασης.

Είμαστε, παράλληλα, στο σκοτάδι σε ότι αφορά την πραγματοποίηση των απαραίτητων προσλήψεων για την υλοποίηση του προγράμματος. Το κυριότερο: Οπως πληροφορείται το NEWS 24/7 δεν έχει γίνει καμία σχετική ενημέρωση στις οικογένειες στις οποίες απευθύνεται το πρόγραμμα για μία σειρά από χρηστικά πράγματα όπως το πως θα προμηθεύονται το απαραίτητο voucher.

Επίσης, δεν έχει δημιουργηθεί το σχετικό μηχανογραφικό σύστημα στο οποίο θα γίνονται οι απαραίτητες καταχωρήσεις.

Οπως μάς τονίστηκε αρμοδίως, είναι σαφές ότι η υλοποίηση του έργου δεν έχει πάρει το σωστό δρόμο.

Σήμερα υπάρχει υπαρκτός ο κίνδυνος -παρά τη διαθέσιμη χρηματοδότηση – να μην αξιοποιηθούν τα κονδύλια για τη σωστή και συγκροτημένη κατάρτιση των φορέων ώστε να παρέχουν ποιοτικές υπηρεσίες σε παιδιά με αναπηρία και τις οικογένειες τους, υιοθετώντας το οικογενειοκεντρικό ολιστικό μοντέλο παρέμβασης, ενώ ελλοχεύει ο κίνδυνος να σπαταληθούν χρήματα για την περαιτέρω ενδυνάμωση ιδιωτικών, μη ελεγχόμενων ποιοτικά κέντρων, ενισχύοντας το αμιγώς ιατροκεντρικό, αμιγώς θεραπευτικό αποσπασματικό μοντέλο.

Απουσιάζει, την ίδια ώρα, η ενημέρωση για την τύχη της χρηματοδότησης σε μία χρονική περίοδο κατά την οποία θα έπρεπε να έχουν ολοκληρωθεί όλα τα προγραμματισμένα βήματα για την εκπόνηση του προγράμματος.

“Είναι πολύ κρίμα να χαθούν τα χρήματα για ένα πρόγραμμα το οποίο αφορά 2500 παιδιά” τονίζει καλά ενημερωμένη πηγή στο NEWS 24/7. “Μιλάμε για παιδιά από 0 έως 6 ετών με συγκεκριμένες αναπηρίες. Το πρόγραμμα αυτό μάς προσφέρει ουσιαστικά ένα αναπτυξιακό παράθυρο. Τι εννούμε; Αν γίνει σωστή δουλειά, τότε μπορείς να αναπτύξεις ένα κατάλληλο φυσικό περιβάλλον ώστε να μειωθούν οι επιπτώσεις της αναπηρίας”.

Για την τύχη του έργου της Πρώιμης Παρέμβασης (αλλά και για άλλα που άπτονται των αρμοδιοτήτων του Υπουργείου Οικογένειας και Κοινωνικής Συνοχής (αρμόδια Υπουργός η Δόμνα Μιχαηλίδου) απευθύναμε (την 1η Ιουλίου) σχετικό ερώτημα στο Υπουργείο μέσω e-mail.

Το ερώτημα είχε ως εξής:

Σε ποιο στάδιο υλοποίησης είναι τα έργα;
Πόσοι είναι οι δικαιούχοι;
Ποια πρόβλεψη υπάρχει για τη βιωσιμότητά τους;
Ποια έχουν απενταχθεί και για ποιους λόγους;
Τι θα γίνει με τους πόρους που θα μείνουν αναξιοποίητοι μετά την παρέλευση του χρόνου υλοποίησης που προβλέπει το RRF;

Λάβαμε τηλεφωνική απόκριση από στενούς συνεργάτες της κα Υπουργού ότι λόγω σημαντικού φόρτου εργασίας, συγκεκριμένη απάντηση θα έρθει αργότερα μέσα στο έτος.

Ο κίνδυνος πάντως όπως περιγράφηκε είναι υπαρκτός. Γι’ αυτό και απαιτείται εγρήγορση.