Καμένο Δάσος, στο χωριό Αβάντας, κοντά στην πόλη Αλεξανδρούπολη, στη βορειοανατολική περιοχή του Έβρου, Ελλάδα, Τρίτη, 22 Αυγούστου 2023. AP Photo/Achilleas Chiras

ΔΑΔΙΑ: ΔΥΟ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΙΚΗ ΠΥΡΚΑΓΙΑ

 Την στιγμή που σιγά-σιγά το δάσος της Δαδιάς πρασινίζει, επαγγελματίες που επηρεάστηκαν από την καταστροφική πυρκαγιά του 2023 στον Έβρο, καταγγέλλουν στο NEWS 24/7 ότι δεν τους έχει δοθεί ακόμα η απαιτούμενη βοήθεια για να ορθοποδήσουν. 

Η 19η Αυγούστου 2023 σηματοδοτεί μια τομή στην ζωή των κατοίκων του Έβρου. Είναι η μέρα που ξέσπασε η πυρκαγιά στην βορειανατολική Αλεξανδρούπολη και εξαπλώθηκε ταχύτατα καθιστώντας την, τη μεγαλύτερη που είχε ποτέ καταγραφεί σε ευρωπαϊκό έδαφος από το 2000 μέχρι τότε.

Ο θλιβερός απολογισμός είναι 20 νεκροί και 942.500 στρέμματα καμένης γης, με το 58% του Εθνικού Πάρκου Δαδιάς να χάνεται. Πέρα από την οικολογική καταστροφή και τις ζημιές σε σπίτια και υποδομές, ανάμεσα στις περιοχές που σάρωσε η φωτιά περιλαμβάνονται εκτάσεις με ελαιώνες και περιοχές όπου αναπτύσσονταν κτηνοτροφία και μελισσοκομία, τομείς σημαντικοί για την οικονομία της περιοχής.

Konstantinos Tsakalidis / SOOC

Το NEWS 24/7 θέλησε να μάθει τι μεσολάβησε αυτά τα δύο χρόνια όσον αφορά την αποκατάσταση της περιοχής τόσο οικολογικά όσο και οικονομικά. Παρότι φαίνεται ότι το οικοσύστημα δίνει δείγματα επαναφοράς, ο λαβωμένος τριτογενής τομέας δεν μπορεί να συνεχίσει με τις υφιστάμενες συνθήκες.

«ΟΙ ΑΓΡΟΤΕΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΙΜΑΣΤΕ ΠΛΕΟΝ ΥΠΟ ΕΞΑΦΑΝΙΣΗ»

«Ήταν δραματικές εκείνες οι μέρες, και μας άφησε πολλά κατάλοιπα στην ψυχική διάθεση. Αρκετά ζώα και μελίσσια κάηκαν, όπως και μεγάλες εκτάσεις καλλιεργήσιμης γης, ελαιόδεντρα, καρυδιές, μηλιές, κερασιές, τα πάντα, από όπου περνούσε η φωτιά τα κατέστρεφε όλα» θυμάται ο Δημοσθένης Χατζηνικολάου, πρόεδρος του Συνεταιρισμού Ελαιοπαραγωγών Μάκρης, που μαζί με πολλούς ακόμα έμειναν στην περιοχή όσο μαίνονταν η φωτιά για να σώσουν ό,τι μπορούσαν.

Konstantinos Tsakalidis / SOOC

Η περιοχή της Μάκρης είναι γνωστή για το ΠΟΠ ελαιόλαδο της, από αυτόχθονη ποικιλία ελιάς που καλλιεργείται στην περιοχή. Έτσι, πολλές είναι οι οικογένειες που εξαρτώνται κατ’αποκλειστικότητα από την παραγωγή λαδιού για να ζήσουν.

Η φωτιά όμως έκαψε στο διαβά της χιλιάδες ελιές, ανάμεσά τους και αιωνόβιες 200 ετών, όπως λέει ο κ. Χατζηνικολάου. «Στην Μάκρη κάηκαν περίπου 220.000 δέντρα» συνοψίζει, «Ακούσαμε πολλές υποσχέσεις και παχιά λόγια. Τουλάχιστον 270 οικογένειες που εξαρτώνται από τις ελιές επηρεάστηκαν. Από αυτές, 140 περίπου δεν έχουν πάρει καμία αποζημίωση και οι υπόλοιπες έχουν πάρει τα μισά από την συνολική αποζημίωση, που είναι το 70% της ζημίας».

Konstantinos Tsakalidis / SOOC

Το ίδιο υποστηρίζει και ο Μανώλης Καλεντζής, Γραμματέας στον Αγροτικό Σύλλογο «Κυβέλη» και υπεύθυνος για τους πυρόπληκτους: «Οι αγρότες στην περιοχή είμαστε πλέον υπό εξαφάνιση. Σε λίγο δεν θα υπάρχουμε πια. Πριν δύο χρόνια καήκαμε, φέτος είχαμε ακαρπία. Οι περισσότεροι ζουν με μια προκαταβολή που έχουν πάρει από το κράτος, το 50% της αποζημίωσης που μας είχαν υποσχεθεί. Μάλιστα στην αρχή, την υπολόγιζαν με βάση τα στρέμματα και τώρα λένε ότι το υπόλοιπο θα το κάνουν με βάση τα καμένα δέντρα που σημαίνει ότι θα μας κόψουν και άλλα λεφτά. Ο πρωθυπουργός μάς είχε υποσχεθεί τριετή στήριξη, αλλά δεν είδαμε τίποτα. Ξέρουμε ότι 140 οικογένειες δεν έχουν πληρωθεί καθόλου εδώ και 2 χρόνια. Γνωρίζω κάποιον που έφερε πίσω το παιδί του που σπούδαζε στην Θεσσαλονίκη διότι δεν μπορούσαν να το στηρίξουν».

Ο ίδιος ανήκει στους τυχερούς – μέσα στην ατυχία του- μιας και κάηκαν τα μισά από τα δέντρα του και μπορεί να δουλέψει στα άλλα μισά. «Αυτοί οι άνθρωποι που είναι όμως στα χωριά Πλάκα, Δεκελεία, Μεσημβρία, Μάκρη, Αύρα που δουλεύανε στις ελιές τους και τις χάσανε όλες, τι θα κάνουν; Τα χωράφια μας είναι νοικιασμένα, δεν είναι δικά μας ιδιόκτητα. Μια φοροαπαλλαγή δεν έχουμε δει, κάποια ασφαλιστική ελάφρυνση ή κάποια άλλη βοήθεια».

Konstantinos Tsakalidis / SOOC

Πολλοί είναι οι αγρότες που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να συνεχίσουν στο επάγγελμα και αναζητούν έναν τρόπο για να ζήσουν τις οικογένειές τους ψάχνοντας εργασία στον τουρισμό. Η διαδικασία αποκατάστασης των καμένων ελιών ή άλλων καλλιεργειών όπως τονίζει ο κ. Καλεντζής είναι ιδιαίτερα κοστοβόρα και χρονοβόρα.

«Δεν έχει βρεθεί κάποιος να μας χορηγήσει τις ελιές. Πρέπει να γίνουν παραγγελίες για τα δέντρα στα φυτώρια. Σε όποιο φυτώριο και να πάμε θα πρέπει να δώσουμε προκαταβολή. Η τιμή τους είναι από 6 έως 7 ευρώ και ο καθένας χρειάζεται χιλιάδες δενδρύλλια για να αποκαταστήσει τα καμένα του. Ποιος έχει από εμάς τόσα λεφτά για να πάρει δέντρα να παραγγείλει; Με τις αποζημιώσεις που μας έδωσαν μετά την φωτιά καλύψαμε τα χρωστούμενα μιας και όταν ήρθε η φωτιά δεν είχαμε προλάβει να πάρουμε την παραγωγή από τα χωράφια. Αυτά τα χωράφια είχαν όλα έξοδα: χρωστούσαμε λεφτά εκείνο το διάστημα σε φυτοφάρμακα, σε μαγαζιά με αγροτικά είδη, στην ΔΕΗ για τις γεωτρήσεις κ.λπ.» λέει ο ίδιος.

Konstantinos Tsakalidis / SOOC

Επιπλέον όπως τονίζουν οι δύο επαγγελματίες οι ελιές για να δώσουν παραγωγή χρειάζονται τουλάχιστον 10 χρόνια να μεγαλώσουν, κάτι που σημαίνει ότι για την επόμενη δεκαετία η ελαιοκομία στην περιοχή θα μειωθεί δραματικά.

ΟΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΛΓΑ

Από τον ΕΛΓΑ (Οργανισμός Ελληνικών Γεωργικών Ασφαλίσεων) μας ενημερώνουν ότι το υπόλοιπο 50% της αποζημίωσης για την απώλεια φυτικού κεφαλαίου αναμένεται να καταβληθεί «κατόπιν υποβολής του ψηφιακού αρχείου από τις Υπηρεσίες του ΕΛ.Γ.Α» με χρονοδιάγραμμα:

i. Οριστικοποίηση των πορισμάτων του ΕΛ.Γ.Α. Η διαδικασία έχει
ολοκληρωθεί.
ii. Απαιτείται η έκδοση της σχετικής ΚΥΑ για την εκκαθάριση του
Προγράμματος ‘’Πυρκαγιές 2023’’, με πρωτοβουλία της πολιτικής ηγεσίας
ΥπΑΑΤ, Υπουργείου Ανάπτυξης, Κρατικής Αρωγής και υλοποίησή της από
τον ΕΛ.Γ.Α.
iii. Έγκριση της απαιτούμενης δαπάνης από το Υποπρόγραμμα Δημοσίων
Επενδύσεων του ΥπΑΑΤ.

ΕΛΓΑ

Επιπλέον, από τον ΕΛΓΑ επιβεβαιώνουν ότι στην κοινότητα της Μάκρης υπάρχουν παραγωγοί που είχαν ζημίες από την φωτιά αλλά δεν έλαβαν μαζί με τους υπόλοιπους προκαταβολή την 3η Απριλίου 2024.

Όπως εξηγούν, οι πληγείσες καλλιέργειες δεν εντοπίστηκαν από το σύστημα Copernicus, ώστε να είναι μεταξύ εκείνων οι οποίοι ήδη έλαβαν προκαταβολή, αλλά μετά τον έλεγχο από Γεωπόνους του οργανισμού έχουν συμπεριληφθεί σε αυτούς που θα λάβουν αποζημίωση (δίνεται το 50% για όσους είναι κατα κύριο επάγγελμα αγρότες). Ο αριθμός αυτών όμως ανέρχεται στους 63 παραγωγούς.

Όπως επίσης διευκρινίζουν «οι παραγωγοί αξιώνουν να δοθεί ως προκαταβολή το σύνολο της
εκτιμώμενης ζημίας ανά στρέμμα, ύψους 3.500 € αλλά η αξίωση αυτή δεν είναι
δυνατόν να γίνει αποδεκτή για δύο λόγους:

1. Οι ζημίες ανά στρέμμα ποικίλουν ως προς την έκταση της ζημίας -ολοσχερής
ή μερική- και άρα οι ενισχύσεις προβλέπεται σύμφωνα με απόφαση του
Διοικητικού Συμβουλίου του ΕΛ.Γ.Α. και της Κυβερνητικής Επιτροπής
Κρατικής Αρωγής, να καταβάλλονται πλέον ανά δένδρο.

2. Απαιτείται να ολοκληρωθούν όλες οι προβλεπόμενες διαδικασίες, όπως ο
διοικητικός έλεγχος των δηλώσεων ζημίας των παραγωγών και η
αποκατάσταση του φυτικού κεφαλαίου, ν. 4797/2021, κατόπιν ελέγχου από
του Γεωπόνους του Οργανισμού»

ΑΠΩΛΕΙΕΣ ΣΤΗΝ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑ

Στις πληγείσες περιοχές δεν υπήρχαν μόνο ελιές. Λόγω της πλούσιας βλάστησης στο κεντρικό και νότιο Έβρο πολλοί ήταν οι μελισσοκόμοι που είχαν αναπτύξει την δραστηριότητά τους εκεί. Μάλιστα την άνοιξη και το καλοκαίρι, οι μελισσοκόμοι από το Βορρά μετακινούνταν νοτιότερα. Έτσι, λοιπόν σχεδόν στο σύνολό της η μελισσοκομία όλου του νομού υπέστη ζημιά με την πυρκαγιά, επηρεάζοντας περίπου 300 οικογένειες.

«Κάηκαν περίπου 2.000 κυψέλες στο σύνολο της περιοχής» λέει ο Πασχάλης Χριστοδούλου που για χρόνια ήταν ο πρόεδρος των μελισσοκόμων του Έβρου.

ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΕΡΒΕΡΙΔΗΣ / ΜΟΤΙΟΝ ΤΕΑΜ

Όπως εξηγεί όμως η ζημιά δεν περιορίζεται μόνο στις κυψέλες που κάηκαν, καθώς πολλές ηταν οι μέλισσες που χάθηκαν μιας και όταν έγιναν οι αναγκαστικές μεταφορές λόγω της φωτιάς αυτές πετούσαν εκτός κυψέλης. Επιπλέον, στην περιοχή που οδηγήθηκαν δεν υπήρχε ανθοφορία και μάλιστα εκείνη την περίοδο υπήρχε μεγάλη παρουσία του μελισσοφάγου, ενός προστατευόμενου πουλιού που ανάγκαζε τις μέλισσες να μένουν μέσα στις κυψέλες τους και να τρώνε το μέλι. Έτσι, η φωτιά τους οδήγησε σε απώλεια εισοδήματος με πολλούς τρόπους.

Έκτοτε, ο ίδιος εξηγεί ότι ήταν πολύ δύσκολο να συνεχίσουν πολλοί συνάδελφοί του με το επάγγελμα. Τα 15 ευρώ ανα κυψέλη που έλαβαν ως αποζημίωση ήταν εξαιρετικά μικρό ποσό καθώς τα έξοδα για την ανασυγκρότηση είναι πολύ μεγαλύτερα: «Μια κυψέλη για να την αγοράσεις (χωρίς να υπολογίζεται η επεξεργασία που απαιτείται, τις συρματώσεις, τα βαψίματα κ.α.) κοστίζει 40-60 ευρώ. Ένα πλαίσιο με πληθυσμό, κοστίζει 10 ευρώ. Αν λάβουμε υπόψη μας ότι μια διόροφη κυψέλη έχει 200 πλαίσια, καταλαβαίνετε ότι το κόστος είναι τεράστιο» εξηγεί.

Όπως τονίζει, αυτό που είχαν ζητήσει έντονα οι μελισσοκόμοι μετά τις φωτιές ήταν να δοθεί κάποια βοήθεια για τις τροφές των μελισσών, δεδομένου ότι κάηκαν τα πάντα και περνούσαν ένα άνυδρο καλοκαίρι. «Ζητήσαμε βοήθεια, αλλά δεν υπήρξε καμία ανταπόκριση από το κράτος» λέει ο ίδιος υπογραμμίζοντας ότι τα βγάλανε πέρα μόνο με ιδιωτικές πρωτοβουλίες.

Konstantinos Tsakalidis / SOOC

Το μόνο που έχει προχωρήσει προς όφελός τους έκτοτε είναι το μελισσοκομικό πάρκο στο οποίο έχουν γίνει φυτεύσεις οι οποίες υπολογίζεται ότι θα αποδώσουν σε δύο με τρία χρόνια μέχρι να μεγαλώσουν τα φυτά.

«Η ίδια η φύση μετά από δύο χρόνια, ήρθε και έκανε αυτό που δεν έκανε η πολιτεία. Δηλαδή υπάρχει μια βλάστηση χαμηλή και μελισσοκομικά φυτά όπως είναι το ρείκι και διάφορα άλλα έχουν γεμίσει τον τόπο με αποτέλεσμα αυτός ο χώρος να είναι πραγματικά ένας παράδεισος. Και θέλω να πιστεύω ότι σε κάνα δυο χρόνια που θα αρχίσουν και τα δικά μας δέντρα που βάλαμε να έχουν ανθοφορίες, θα είναι ένα σημείο αναφοράς για τους μελισσοκόμους του Έβρου. Για όσους απομείνουν γιατί ήδη αρκετοί εγκατέλειψαν τη δουλειά του μελισσοκόμου και έχουν να αντιμετωπίσουν και άλλα προβλήματα εκτός από τη φωτιά»

«Η κατάσταση εδώ είναι πολύ δύσκολη» καταλήγει ο κ.Χριστοδούλου «Υπάρχει ένας δημογραφικός μαρασμός, υπανάπτυξη, δεν έχουμε δρόμους, δεν έχουμε σιδηρόδρομο… Τώρα με τη λειψυδρία τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο δύσκολα. Καταλαβαίνετε ότι το μέλλον δεν προδιαγράφεται και πολύ ευοίωνο για όσους παραμένουμε ακόμα εδώ πάνω».

Η ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΔΑΣΟΥΣ

Τι συνέβη με το δάσος της Δαδιάς που υπέστη τεράστια οικολογική καταστροφή; Απευθυνθήκαμε στον Λευτέρη Καψάλη, επιστημονικό συνεργάτης της Εταιρείας Βιοποικοιλότητας Θράκης, για να μάθουμε περισσότερα.
«Μιλάμε για μια καταστροφή που δεν έχουμε ξαναδεί» τονίζει στην αρχή της συζήτησής μας, «η καμένη έκταση είναι πολύ μεγάλη, η πυρκαγιά ήταν σφοδρότατη και επηρεάστηκε τόσο η βιοποικιλότητα όσο και πολλά είδη πουλιών, κάτι που απαιτεί πολλές δράσεις».

AP Photo/Achilleas Chiras

Όπως αναφέρει παρά την υποστελέχωση της δασικής υπηρεσίας ήταν εντυπωσιακό το πόσο γρήγορα κατάφεραν να ολοκληρώθουν τα αντιδιαβρωτικά και αντιπλημμυρικά έργα που απαιτούνταν.

Οι υπόλοιπες δράσεις και παρεμβάσεις που χρειάζονται αποτυπώθηκαν στην μελέτη που ανέλαβε να κάνει το WWF Ελλάς, με ίδιους πόρους, αφού έχει οριστεί «Ανάδοχος Αναδάσωσης» για την αποκατάσταση των δασικών οικοσυστημάτων στην περιοχή. Στην μελέτη και στην εκτέλεση της αναδάσωσης συμμετέχει η Εταιρεία Προστασίας Βιοποικοιλότητας Θράκης.

Η ΕΠΒΘ θα παρακολουθεί την φυσική αναγέννηση στην περιοχή – ειδικά στην μαύρη πεύκη- προκειμένου να εξετάσουν το αν χρειάζεται να γίνουν μελλοντικές τεχνητές αναδασώσεις και συμμετέχει σε πρόγραμμα σποροσυλλογής προκειμένου να διασφαλιστεί ότι θα υπάρχει διαθέσιμο γενετικό υλικό για αναδασώσεις αν ξεσπάσει ξανά μεγάλη φωτιά.

«Η πρώτη εικόνα που έχουμε μας δείχει ότι η φυσική αναγέννηση πάει πολύ καλά. Έχουμε βρει σε κάποιες περιοχές μέχρι και 400 πευκάκια ανά 100 μέτρα και σε κάποιες που είναι πιο δύσκολες, 50 με 60 πευκάκια ανά 100 μέτρα. Έχει φύγει αυτή η μαυρίλα που πολλούς από εμάς μας στεναχωρούσε παρά πολύ. Δεν μπορούσαμε άλλο να βλέπουμε μαύρες πέτρες, μαύρο χώμα, όλα μαύρα. Τώρα πρασίνιζει», λέει ο Καψάλης διευκρινίζοντας βέβαια ότι θα αργήσουν να δουν μεγάλα δέντρα, καθώς απαιτούνται τουλάχιστον 20 χρόνια.

Όσον αφορά την τεχνητή αναδάσωση, έχει ήδη ολοκληρωθεί η φύτευση 48.000 φυτών σε 1.100 στρέμματα που η μελέτη του WWF έχει προτεραιοποιήσει και μέχρι το 2027 η ΕΠΒΘ θα φροντίζει τα μικρά δενδρύλλια.

Μάλιστα, πρόσφατα η ΜΚΟ αντέδρασε σε πρόταση που υποβλήθηκε προς διαβούλευση από εταιρεία ενέργειας που πρότεινε τοποθέτηση ανεμογεννητριών σε αναδασωτέα περιοχή όπου ήδη είχαν τοποθετηθεί δενδρύλλια.

Τέλος, ακόμα μια από τις σημαντικές δράσεις που γίνονται είναι η παρακολούθηση του πληθυσμού του μαυρογυπα αλλά και η ενίσχυση των μικρόπουλων με την κατασκευή φωλιών και ταιστρών.

«Αυτό που πρέπει να διασφαλίσουμε είναι να μην καούν τα τμήματα δάσους -ακόμα και μικρές νησίδες- που δεν κάηκαν σε εκείνη την φωτιά» λέει ο κ. Καψάλης, «Χρειαζόμαστε καλύτερη φύλαξη. Βλέπουμε ότι παραμένει πυκνή η βλάστηση από κάτω από τις άκαυτες νησίδες, άρα παραμένουν επικίνδυνα και για να ξανακακούν. Έχουν ανακοινώσει καθαρισμούς αλλά δεν τους έχουμε δει. Παλιά αυτή την εργασία την επιτελούσε η κτηνοτροφία αλλά πλέον έχει εκλείψει από την περιοχή. Μερικοί που είχαν μείνει και περίμεναν μερικά χρόνια για να βγουν στην σύνταξη, τους αποτελείωσε η φωτιά».

Σχετικό Άρθρο

Ροή Ειδήσεων

Περισσότερα