Η Αριστερά μάς αφήνει μόνους

Είναι αρκετά χρόνια που πιστεύω πως το ζητούμενο και ο ρεαλιστικός στόχος μίας σύγχρονης Αριστεράς είναι να υπερασπιστεί τα αυτονόητα του Διαφωτισμού, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει πως πρέπει να υπερασπιστεί τα αυτονόητα της Αστικής Δημοκρατίας. Εκεί είμαστε. Με έναν κόσμο να μετακινείται ραγδαία προς την ακροδεξιά, οι γραμμές της άμυνάς μας έχουν αναγκαστικά μετακινηθεί. Ακόμη κι όσοι ευαγγελίζονται ριζοσπαστικές ανατροπές τις οραματίζονται μάλλον με λάθος τρόπο. Ακριβώς όπως δεν μπορείς να κολυμπήσεις δύο φορές στο ίδιο ποτάμι, έτσι δεν μπορείς να κάνεις δύο φορές την ίδια επανάσταση.

Δεν υπάρχουν επαναστάσεις έξω από την συγκυρία της εποχής, δεν είναι απόλυτο μέγεθος, είναι συγκρίσιμο. Επαναστατικό είναι να μιλάς σήμερα στην σύγχρονη Αμερική για δημόσιο σύστημα υγείας. Για την Ευρώπη -μέχρι πριν λίγα χρόνια- ήταν μία light διεκδίκηση, γιατί ήταν σχεδόν κερδισμένο. Η ιστορία της Αριστεράς έχει βρει χαρακτηρισμό για αυτά, ρεφορμισμός ή οπορτουνισμός, ανάλογα με την περίπτωση. Σωστοί είναι οι χαρακτηρισμοί και ακόμη πιο σωστό πως δεν μπορείς να προσαρμόζεις την στρατηγική σου με βάση την ατζέντα των άλλων, αλλά -ελάτε τώρα- ποια στρατηγική;

Οι άνθρωποι δεν είμαστε παράγωγα θεωριών, όσοι μας μέτρησαν έτσι, έστησαν κάτι ολοκληρωτισμούς -ο Θεός να σε φυλάει. Είμαστε ένα κράμα ονείρων, διεκδικήσεων, ανταγωνισμού, αλληλεγγύης, συμφέροντος, ιδιοτέλειας. Μεγάλοι στις μεγάλες μας στιγμές και μικροί στις μικρές μας. Ακριβώς όπως και στην προσωπική μας ζωή.

Είμαστε όλοι καλλιτέχνες που στα μεγάλα έργα μας πιάνουμε ένα δεκαράκι, ενώ η ζωή μας είναι γεμάτη και από τριαράκια και τεσσαράκια. Ποιος μπορεί να ζει μονίμως στο δέκα του; Άσε που δίχως τις φτηνές μας στιγμές, δεν έχει καθόλου πλάκα.

Από την άλλη βέβαια, όταν κάνεις όνειρα, γιατί να μην τα κάνεις μεγάλα; Γιατί να μην ονειρεύεσαι το απόλυτο; Μα το απόλυτο ονειρεύεσαι αλλά το όνειρο δεν ορίζει τόπο, ορίζει διαδικασία, διαδρομή. Τα όνειρα δεν δικαιώνονται μόνο όταν πραγματώνονται, δικαιώνονται από την στιγμή που δημιουργούνται. Όλη η διαδρομή είναι μέρος του ονείρου, άρα μην ενοχοποιείς την υπεράσπιση των αξιών του Δυτικού Διαφωτισμού όταν ονειρεύεσαι προλεταριακή επανάσταση.

Δεν το βλέπουμε πως έχει χαθεί η μπάλα; Πρέπει να ζήσουμε κάπως, μακάρι να κλείναμε τα μάτια και να τα ανοίγαμε σε έναν άλλο κόσμο. Αλλά η άρνηση της πραγματικότητας δεν είναι και η καλύτερη υπηρεσία στο όνειρο, όπως νομίζουμε. Μάλλον το απομακρύνει, το σταμπάρει ως οριστική ουτοπία, το κάνει παιχνιδάκι στα χέρια των κυνικών και των αυτοβαφτιζόμενων «λογικών». Είναι πολύ σοβαρή ιστορία το όνειρο για να το αφήσουμε ανυπεράσπιστο στα χέρια των «έτσι είναι ο κόσμος και δεν αλλάζει».

Και είναι τόσο αποκαρδιωτικές πια οι διαφωνίες εντός της Αριστεράς. Είμαστε με ορό και οξυγόνο και κάθονται πάνω από το κρεββάτι και διαφωνούν για τα σεντόνια. Ρε γαμώτο, θα πάθουμε χοντρή νίλα – δεν είμαστε μακριά – σκοτεινιάζει, έχουμε όλοι ευθύνη απέναντι στις ζωές μας, όχι στις θεωρίες μας.

Ως γνωστόν η φύση – και οι κοινωνίες – απεχθάνεται τα κενά. Το κενό που αφήνει η Αριστερά όμως, δεν γεμίζει με Δεξιά. Γεμίζει με μοναξιά.