Το πρόβλημα δεν είναι το 13ωρο

Υπάρχουν πολλές κατηγορίες εργαζομένων, κυρίως ελεύθεροι επαγγελματίες, που ακούν τη συζήτηση για την απασχόληση 13 ωρών και χαχανίζουν. Δοκιμάστε, για παράδειγμα, να κάνετε αυτήν την κουβέντα με οδηγό ταξί, ντελιβερά ή απασχολούμενο σε μικρό κατάστημα. Θα σας πουν όσα θα ακούσετε και από έναν ηλεκτρολόγο ή υδραυλικό.

Κάτω από την ίδια μοίρα βρίσκονται και χιλιάδες άλλοι μισθωτοί που κάνουν δεύτερη δουλειά για να τα βγάλουν πέρα. Και είναι και εκείνοι που θα κάτσουν στη δουλειά δέκα και ένδεκα ώρες και δεν θα πάρουν δεκάρα παραπάνω. Γιατί αν ζητήσουν να πληρωθούν υπερωρίες, θα τους δείξουν τον δρόμο για το λογιστήριο.

Συνεπώς το πρόβλημα δεν βρίσκεται στο νομικό πλαίσιο που επιτρέπει 13 ώρες εργασίας για τρεις ημέρες το μήνα με συναίνεση του εργαζόμενου και αύξηση αποδοχών κατά 40%. Το πρόβλημα βρίσκεται στο ευρύτερο εργασιακό περιβάλλον που, συχνά, αναπτύσσεται σε συνθήκες γαλέρας. Υπερωρίες που δεν πληρώνονται. Δώρα Χριστουγέννων, Πάσχα και επίδομα αδείας που επιστρέφουν ως μετρητά στον εργοδότη, ο οποίος βάζει στην  τσέπη μαύρα. Και κυρίως η «μαύρη» εργασία που πλήττει πρωτίστως τους νομίμως απασχολούμενους. Από τη μία αντιμετωπίζουν ανταγωνισμό εργατικού κόστους και από την άλλη εισπράττουν χαμηλότερο μισθό λόγω αυξημένων εισφορών.

Υπάρχει όμως και κάτι ακόμη, ίσως σοβαρότερο: η σιωπηλή αποδοχή της εκμετάλλευσης. Ο εργαζόμενος δεν διαπραγματεύεται. Δεν αντιδρά. Φοβάται. Και ο φόβος δεν είναι θεωρητικός. Η αγορά εργασίας λειτουργεί με τη λογική της υποταγής. Πέφτεις χαμηλά για να κρατήσεις τη δουλειά. Και μετά κατεβάζεις κι άλλο τον πήχη, για να μην τη χάσεις.

Και εδώ παράγεται το βαθύτερο ελληνικό παράδοξο: είμαστε μια χώρα που δουλεύει πολύ, αλλά παραμένει φτωχή. Σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά στοιχεία, οι Ελληνες βρίσκονται σταθερά στις πρώτες θέσεις των ωρών εργασίας στην Ευρώπη. Κι όμως, η Ελλάδα είναι στις τελευταίες θέσεις σε παραγωγικότητα.

Συνεπώς, η συζήτηση για τα 13ωρα πάει προς λάθος κατεύθυνση. Οχι γιατί δεν υπάρχουν εργαζόμενοι που εξοντώνονται. Αλλά γιατί η ουσία της υπόθεσης βρίσκεται στην αξία της εργασίας, στην αξιοπρέπεια και στην ποιότητα της εργασίας. Αν συνεχίσουμε έτσι, η χώρα θα γίνει μια ατελείωτη γραμμή παραγωγής εξάντλησης: θα δουλεύουμε όλο και περισσότερο, θα ζούμε όλο και χειρότερα και στο τέλος θα χάνουμε τους καλύτερους ανθρώπους μας στο εξωτερικό. Επενδύσεις θα έρθουν; Φυσικά. Διότι τους προσφέρουμε το τέλειο περιβάλλον. Μία χώρα της Ε.Ε με μισθούς που δεν είναι ευρωπαϊκοί.