Οι στρατιωτικές δαπάνες ως μοτίβο χρεοκοπίας – Όχι πάλι τα ίδια

“Επειτα, μία δύσκολη οικονομική ανάκαμψη ενεργοποιεί αργά η γρήγορα μία νέα αλληλουχία υπερχρέωσης και εξοπλισμών, που οδηγεί στην επόμενη πτώχευση, η στον επόμενο πόλεμο, ή και στα δύο”.

Με την παραπάνω φράση ο ιστορικός Γ.Β. Δερτιλής περιγράφει το μοτίβο που φέρνει συνήθως την Ελλάδα στο χείλος της χρεοκοπίας τα τελευταία 200 (και κάτι) χρόνια της ύπαρξής ως ανεξάρτητο κράτος (μπορεί να την βρείτε στο βιβλίο “Επτά πόλεμοι, τέσσερις εμφύλιοι, επτά πτωχεύσεις” που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις “Πόλις” το 2016).

Τις προάλλες στη Βουλή, ο Πρωθυπουργός τόνισε ότι “πράγματι, ξοδεύουμε το 3% του ΑΕΠ στην άμυνα και καλά κάνουμε”. Για ποιον κάνουμε καλά, δεν διευκρίνισε αλλά πάντως έδωσε το πράσινο φως να συνεχίσουμε να ξοδεύουμε τα ίδια ή ίσως και περισσότερα για να αγοράζουμε οπλικά συστήματα, φρεγάτες, αεροπλάνα κτλ.

Αλλωστε η σχετική συζήτηση, ελέω και των απαιτήσεων Τραμπ από το ΝΑΤΟ, έχει ήδη ανοίξει. “Ξοδέψτε περισσότερα” μάς λέει ο ένοικος του Λευκού Οίκου.

Αρα; Αρα το μοτίβο μίας ακόμη χρεοκοπίας δεν αποκλείεται να αρχίσει να ξετυλίγεται και πάλι. Προφανώς οι εποχές έχουν αλλάξει, το 2025 δεν έχει σχέση με το 1893 ή το 1931 αλλά το παρελθόν και τους νόμους του ποτέ δεν πρέπει να το υποτιμούμε. Έχουμε κάνει το ίδιο λάθος πολλές φορές.

Εν τω μεταξύ η χρεοκοπία του 2010 (όπως κατά πάσα πιθανότητα θυμάστε) ήταν ιδιαιτέρως οδυνηρή. Το ΑΕΠ της χώρας κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος από το 2010 μέχρι και το 2014, η ανεργία εκτοξεύτηκε, περίπου 500.000 συμπατριώτες μας έφυγαν για το εξωτερικό σε αναζήτηση καλύτερης τύχης. Χιλιοειπωμένα αυτά αλλά καλό θα είναι να μην ξεχνάμε.

“Και τι θέλετε” τονίζουν μ’ ένα στόμα οι πάσης φύσεως υπερπατριώτες (πατριδοκάπηλοι, καλύτερα) και μιλιταριστές, “να μην εξοπλίζεται η χώρα;” Βρίσκουν μάλλον λογικό μία χώρα που για οκτώ χρόνια βρέθηκε εκτός των αγορών χρήματος, να ξοδεύει και πάλι τεράστια ποσά για τη στρατιωτική της ενίσχυση. Δεν περνάει καν από το μυαλό τους ότι οι όποιες επενδύσεις θα μπορούσαν να γίνουν περισσότερο λελογισμένα, με διακομματική συναίνεση αν ήταν δυνατόν και πάντα με την ενημέρωση των Ενόπλων Δυνάμεων (που πάντα βέβαια ζητούν περισσότερο αλλά αυτό είναι άλλης τάξης ζήτημα).

Δεν έχει κανένα στοιχείο λαϊκισμού η συγκεκριμένη συζήτηση. Αντιθέτως, φλερτάρουν με το λαϊκισμό όσοι ισχυρίζονται ότι η Ελλάδα μπορεί να πάρει ένα ακόμη ρίσκο χρεοκοπίας για να εξοπλιστεί. Δεν αντιλέγει κανείς ότι το διεθνές περιβάλλον μυρίζει αστάθεια, όσο ποτέ άλλοτε τα τελευταία χρόνια αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να αναληφθούν ακραία ρίσκα οικονομικά.

Μ’ αυτόν τον όπλο και την απειλή μίας κατά φαντασία ή όχι απειλής, δημαγωγοί πολιτικοί του παρελθόντος έκαναν πολύ μεγάλη καριέρα εκτοξεύοντας τις αμυντικές δαπάνες της χώρας. Πολλές φορές οι δαπάνες αυτές δεν έπιαναν ούτε για αστείο τόπο.

Το 1897 οι Οθωμανοί έφτασαν μία ανάσα από την Αθήνα αλλά δεν εισέβαλλαν σ’ αυτήν μετά από ξένη παρέμβαση. Το 1974 το ελληνικό κράτος, με στρατιωτικό καθεστώς μάλιστα, έγινε ρεζίλι των σκυλιών αφού δεν κατάφερε να κάνει ούτε μία επιστράτευση της προκοπής για να αντιμετωπίσει τον Αττίλα στην Κύπρο. Εν τω μεταξύ, μετά την ίδρυση του ΝΑΤΟ είχαμε σταθερά, μαζί με την Τουρκία, το υψηλότερο ποσοστό στρατιωτικών δαπανών αναλογικά του ΑΕΠ.

Ψυχραιμία λοιπόν. Ο κόσμος της εργασίας ματώνει για τα δυσθεώρητα πλεονάσματα χωρίς να παίρνει πίσω υψηλού επιπέδου υπηρεσίες από το κράτος που πολλές φορές εξακολουθεί να τον ταλαιπωρεί. Σεβασμός σ’ αυτόν τον κόσμο και τα χρήματά του. Σεβασμός, την ίδια ώρα, και στην ιστορία που βρίσκεται πάντα εκεί για να μας δίνει τα ανάλογα διδάγματα.

Ηδη μια γενιά θυσιάστηκε και συνετρίβη στις μυλόπετρες των μνημονίων. Η επόμενη δεν έχει καμία διάθεση να προσφέρει λευκή επιταγή σ’ όσους σχεδιάζουν ένα υποθηκευμένο μέλλον υπό το πρόσχημα της πολεμικής απειλής.

Και κάτι προς τους νέους: Μην τσιμπάτε… Ο “εύπιστος πατριωτισμός” για τον οποίο μίλησε ο Δερτιλής στο βιβλίο του, δεν σας ταιριάζει.