Ο Asaf Avidan τραγούδησε, μίλησε για τον Λάνθιμο και μας έβαλε στη σπηλιά του

“Κάθε νότα που θα ακούσετε απόψε παίζεται ζωντανά. Δεν υπάρχει κανένα playback. Ό,τι ακούγεται, το παίζουν οι ταλαντούχοι και υπέροχοι μουσικοί μου. Μαζί θα ζωγραφίσουμε ένα τοπίο, μέσα στο οποίο θα περπατήσετε. Θα έχει κορυφές και κοιλάδες, μια πλούσια τοπογραφία με διαφορετικά χρώματα και διαφορετικά μουσικά είδη. Μέχρι να φτάσουμε στην είσοδο μιας σπηλιάς…”.

Με αυτά τα λόγια άνοιξε το live του στο Floyd (7/12) ο 45χρονος Ισραηλινός τραγουδοποιός Asaf Avidan, πριν η φωνή του χαθεί μέσα σε ιαχές και χειροκροτήματα. Ήταν φανερό ότι βρισκόμαστε ανάμεσα στο πιο φανατικό κοινό του. Ηλικίες κυρίως πάνω από 35, πολλοί τραγουδούσαν από την πρώτη νότα, άλλοι έμειναν σιωπηλοί, σχεδόν απορροφημένοι, σαν να προσπαθούσαν να “πιάσουν” το τοπίο που περιέγραφε πριν καν αρχίσει το live.

Ο Avidan έχει κατακτήσει μια εντελώς ξεχωριστή θέση στη διεθνή μουσική σκηνή χάρη στο ασύλληπτο εύρος και το ιδιαίτερο χρώμα της φωνής του. Οι συγκρίσεις με Nina Simone, Jeff Buckley και Robert Plant δεν προέκυψαν τυχαία: η φωνή του, ωμή και ικανή να εκτιναχθεί σε απίστευτα ύψη, δεν υπακούει σε καμία συνηθισμένη κατηγοριοποίηση ανδρικού φωνητικού εύρους.

Ο Asaf φημίζεται για την ικανότητά του να μετατρέπει το προσωπικό σε καθολικό και το έκανε ξανά. Στο Floyd, η βραδιά κύλησε με εκείνη τη γνώριμη μίξη τρυφερότητας και οξύτητας που χαρακτηρίζει τη διαδρομή του από τους Mojos ως τη σόλο εποχή του. Ο συνδυασμός υπαρξιακής αναζήτησης και καθαρής ειλικρίνειας παραμένει η σταθερά που ορίζει την προσωπική του διαδρομή.

Από νωρίς μάς κάλεσε να περπατήσουμε μαζί του μέχρι την είσοδο μιας “σπηλιάς”, όπως ονόμασε τον χώρο του υποσυνείδητου. Όποιος τολμήσει, κατεβαίνει στο άγνωστο, φτάνει στα μαύρα νερά που λαμπυρίζουν και αντικρίζει εκεί μια αντανάκλαση της ψυχής του. Με αυτή την εικόνα έθεσε το πλαίσιο της βραδιάς: μια τολμηρή κατάβαση προς “τα μέσα”, με ανοιχτές τις αισθήσεις και με την πρόθεση ανακάλυψης των αποχρώσεων της ψυχής.

Στη σκηνή ο Asaf είναι μια δύναμη της φύσης

Η διεθνής του πορεία απογειώθηκε το 2012, όταν το remix του Wankelmut στο “One Day / Reckoning Song” έγινε τεράστια επιτυχία. Η καλλιτεχνική του ταυτότητα, όμως, δεν περιορίζεται σε αυτό το ένα κομμάτι.

Πριν από τη σόλο πορεία του, ως frontman των Asaf Avidan & the Mojos, κυκλοφόρησε δίσκους που αγαπήθηκαν, αναδεικνύοντας τις blues, folk και rock ρίζες του. Ως solo καλλιτέχνης άνοιξε ακόμη περισσότερο τον δρόμο προς μια δημιουργικότητα άφοβη και συναισθηματικά εκτεθειμένη. Στα τραγούδια του επιστρέφει διαρκώς σε θέματα έρωτα, απώλειας, ταυτότητας και υπαρξιακής αγωνίας.

Πάνω στη σκηνή, ο Asaf είναι μια δύναμη της φύσης και έχει την άνεση ενός καλλιτέχνη που ξέρει ακριβώς τι θέλει να μοιραστεί. Στο Floyd εμφανίστηκε με μια δεμένη μπάντα – ντραμς, μπάσο, κιθάρες, πλήκτρα – και δημιούργησε ένα ηχητικό σύμπαν που κινήθηκε από λιτές, ακουστικές στιγμές μέχρι rock και latin εξάρσεις. Η εμφάνισή του λειτούργησε σαν μάθημα φωνητικής δεινότητας και ταυτόχρονα σαν προσωπική αφήγηση .

Βούτηξε στο παλιό ρεπερτόριο, πέρασε στα κομμάτια του νέου δίσκου και ένωσε εποχές σε ένα ενιαίο νήμα. Η φωνή του, εκείνο το ακατέργαστο, σπαρακτικό, σχεδόν αφύσικα εύπλαστο όργανο, κυριάρχησε στον χώρο με αβίαστη ένταση. Σε κάποιες σιωπές ανάμεσα στα τραγούδια, ολόκληρη η αίθουσα έμενε ακίνητη, όχι από προσμονή για την επόμενη κορύφωση, αλλά σαν να προσπαθούσε να καταλάβει τι είχε προηγηθεί.

Ακούσαμε τα “The Call of the Flow”, “Don’t Know When, I Don’t Know How, I Don’t Know Why”, “Rock of Lazarus”, “My Tunnels Are Long and Dark These Days”, “Different Pulses”, “Lost Horse”, “Anagnorisis”, με το “Bang Bang” και το “Love It or Leave It” να ξεχωρίζουν στις πιο δυνατές στιγμές της βραδιάς. Φάνηκε για άλλη μια φορά πόσο πολυδιάστατος περφόρμερ είναι: άλλοτε με την κιθάρα, άλλοτε μόνο με τη φωνή του, άφηνε να διαφεύγουν μικρές ψυχικές εικόνες, από όλα όσα κουβαλά μέσα του.

Στη μέση της βραδιάς έκανε μια απρόσμενη αναφορά στον Γιώργο Λάνθιμο, λέγοντας ότι είδε το Bugonia και ότι τον γοητεύει, παρότι στις ταινίες του δεν υπάρχει λύτρωση ούτε ελπίδα. Από αυτό το σχόλιο πέρασε σε όσα τον απασχολούν αυτό το διάστημα.

“Ο κόσμος γίνεται ολοένα και πιο αλλόκοτος. Πιο τρομακτικός…”

Ο Asaf – που όσο να πεις έναν Αριστοτέλη τον μελέτησε για να γράψει το άλμπουμ Anagnorisis – υπογράμμισε ότι ζούμε σε έναν κόσμο που γίνεται ολοένα και πιο αλλόκοτος. Πιο τρομακτικός. Μίλησε για τον πόλεμο, για την κλιματική κατάρρευση, για την τεχνητή νοημοσύνη, για όλα όσα συσσωρεύονται σαν βάρος. Θύμισε ότι μόλις πριν λίγα χρόνια ζήσαμε ένα παγκόσμιο τραύμα, τα lockdowns και την απώλεια εμπιστοσύνης στους θεσμούς.

“Κι όταν ο κόσμος τρελαίνεται έτσι, πολλοί κάνουν κάτι πολύ ανθρώπινο: παραδίδονται στην ανάγκη για απλότητα. Ο κόσμος γίνεται υπερβολικά σύνθετος και τρομακτικός, κι εμείς οπισθοχωρούμε σε μια παιδική ανάγκη για δυαδικότητα. Μηδέν ή ένα. Μαύρο ή άσπρο. Καλό ή κακό. Εμείς ή οι άλλοι.

Πρέπει όμως να θυμόμαστε ότι το μαύρο-άσπρο είναι η γλώσσα του φόβου. Είναι κι η γλώσσα των φανατικών. Είναι οι ύμνοι των φασιστών και των λαϊκιστών, που τη χρησιμοποιούν για να αποκτήσουν περισσότερη εξουσία. Κι έτσι διαλύεται ακόμη περισσότερο η εμπιστοσύνη. Υπάρχει ένα εργαλείο που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για να ξαναβρούμε τη λεπτότητα, τη σύνθετη ματιά, τις αποχρώσεις. Και αυτό το εργαλείο το κουβαλάμε όλοι μας.

Αυτό το εργαλείο είναι η μουσική.

Δεν θα τη χρησιμοποιήσουμε για να ξεφύγουμε, αλλά για να κοιτάξουμε προς τα μέσα. Θα στρέψουμε το βλέμμα στο εσωτερικό μας, μέσα από τον πονεμένο λαιμό και το σφιγμένο στήθος μας, για να δούμε εκείνη τη σπηλιά – τη μοναδική, προσωπική σπηλιά που κρύβουμε όλοι. Και μέσα της υπάρχει ένα πολύπλοκο, ατελείωτα γκρίζο “εγώ”, μια ψυχή. Κι αν μπορέσουμε να εκτιμήσουμε, αν μπορέσουμε να βρούμε τη χάρη, την ομορφιά, την αξιοπρέπεια, την αποδοχή αυτής της πολυπλοκότητας – αυτής της ανισορροπίας μέσα μας, του φόβου της αορατότητας, του φόβου ότι δεν σημαίνουμε τίποτα, του φόβου της ευθραυστότητας.

Αν μπορέσουμε να τα δούμε όλα αυτά και να τα δεχτούμε, να τα αγκαλιάσουμε σε αυτό το γκρι, διαρκώς μεταβαλλόμενο “εγώ”. Ίσως τότε μπορέσουμε να απλώσουμε αυτή την κατανόηση και προς τους άλλους. Να αναγνωρίσουμε τη δική τους πολυπλοκότητα, το βάθος τους. Να δημιουργήσουμε διάλογο. Ίσως και συνύπαρξη. Ποιος ξέρει. Και έτσι ξεκινά μια συλλογική προσπάθεια από υποκειμενικές ψυχές που μαζεύονται γύρω από ένα αντικειμενικό έργο τέχνης και ψάχνουν, μέσα από αυτό, τη δική τους εσωτερική πολυπλοκότητα.

Καλή μας τύχη. Ευχαριστώ.”

Στο Floyd, αυτή η αλήθεια πήρε την πιο απλή μορφή της: ένας άνθρωπος τραγούδησε σαν να διεκδικεί ό,τι απέμεινε από μέσα του και το κοινό επέλεξε να τον ακολουθήσει ως την είσοδο της δικής του σπηλιάς. Από εκεί και πέρα, η διαδρομή είναι υπόθεση του καθενός μας.