Δίνοντας φωνή στα ερείπια

Η σκέψη ότι η τέχνη μπορεί να αλλάξει κυριολεκτικά τον κόσμο είναι υπερβολή. Όμως μπορεί να επηρεάσει τις συνειδήσεις και να κινητοποιήσει τις ευαισθησίες των ανθρώπων, οδηγώντας σε μια σταδιακή βελτίωση της κοινωνίας.

Ο Σύρος καλλιτέχνης  Tammam Azzam προσπαθεί με τα έργα του να κάνει γνωστό στον κόσμο το δράμα που ζει ο λαός του. «Πιστεύω ότι η τέχνη δεν μπορεί να σώσει τη χώρα, ωστόσο, όλες οι εκφάνσεις του πολιτισμού, η  τέχνη και η συγγραφή, οι ταινίες και η φωτογραφία, μπορούν να ανοικοδομήσουν κάτι στο μέλλον» αναφέρει χαρακτηριστικά.

Η τέχνη μπορεί να παράξει εικόνες που έχουν εκπαιδευτική λειτουργία, να είναι κριτική και ανατρεπτική,  άμεση και διεισδυτική και μπορεί, συνεπώς, να συμβάλει σημαντικά στην αλλαγή, ειδικά αν έχει ένα νέο και διαφορετικό τρόπο για να εκφράζεται, να αλληλεπιδρά με τους ανθρώπους, για να βγει από τους συνήθεις χώρους “τέχνης” και δεν περιορίζεται, αποκλειστικά και μόνο σε ένα ορισμένο και περιορισμένο κοινό.

Ο Tammam Azzam γεννήθηκε στη Δαμασκό το 1980. Αποφοίτησε από τη Σχολή Καλών Τεχνών και  ασχολήθηκε, για αρκετά χρόνια, με την πρώτη εξειδίκευση του, την ελαιογραφία. Η επιτυχία που απολάμβανε στη Συρία ως ζωγράφος δεν τον εμπόδισε από το να αποκτήσει και ένα ακόμη πάθος. Εκείνο του graphic design, μια εμπειρία που του απέβη  χρήσιμη όταν αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη Συρία.

Το 2008, ο Tammam γίνεται δεκτός στην Ayyam Gallery, μια μεγάλη οργάνωση τεχνών που ιδρύθηκε στη Δαμασκό το 2006 και έχει γραφεία στο Λονδίνο, το Ντουμπάι και τη Βηρυτό.

Ο Tammam άρχισε να εκθέτει σε διάφορες πόλεις της Μέσης Ανατολής, αλλά το ξέσπασμα του συριακού εμφυλίου πολέμου, το 2011, τον ανάγκασε να φύγει από τη χώρα με την οικογένειά του και να καταφύγει στο Ντουμπάι, όπου ζει και εργάζεται.

Η ζωή του αλλάζει δραματικά. Κατάφερε να διαφύγει, αλλά έχασε τα πάντα. Βρίσκει ένα νέο τρόπο για να εκφράσει τα συναισθήματά του και να πει τα γεγονότα που συμβαίνουν στη Συρία. Περνά από τη ζωγραφική με την ψηφιακή τέχνη και το έργο του, πάντοτε μέσα από την Ayyam Gallery, γίνεται μια μορφή διαμαρτυρίας, ένας τρόπος για να δείξει στον κόσμο την πραγματική κατάσταση στη Συρία, για να καταγγείλει τη βία των συγκρούσεων που λαμβάνουν χώρα εκεί και να συμβάλει στην ανασυγκρότηση της χώρας του. Χρησιμοποιώντας την προηγούμενη εμπειρία του δανείζεται τεχνικές της Street Art και με καινοτόμο τρόπο τις συνδυάζει με τις παραδοσιακές τεχνικές.

Το 2013, ο Tamman φτάνει στο Λονδίνο με την πρώτη του ατομική έκθεση υπό τον τίτλο “Ο Σύριος”, στην Ayyam Gallery. Η έκθεση περιλαμβάνει τρεις σειρές έργων, που δημιουργήθηκαν στο Ντουμπάι κατά τα προηγούμενα δύο χρόνια και έτσι είναι πολύ έντονα συναισθηματικά φορτισμένος.

Το “Μουσείο της Συρίας”, μια σειρά 10 έργων που αφορούν παγκοσμίου φήμης έργα ζωγραφικής, είναι συνθέσεις με τη χρήση ειδικών προγραμμάτων υπολογιστών και ψηφιακών φωτογραφιών, συνδυάζοντας εικόνες διάσημων έργων ζωγραφικής με τα ερείπια που έχουν μεταβληθεί πια οι πόλεις της Συρίας.  Αυτές οι συνθέσεις μοιάζουν με αληθινές τοιχογραφίες, όμως θα γίνουν πραγματικές όταν ο Tamman επιστρέψει στη Συρία. Αντιπροσωπεύουν την άποψή του για την τέχνη του δρόμου, που είναι  “ένα μεγάλο εργαλείο διαφωνίας και διαμαρτυρίας, αρκετά δύσκολο να λογοκριθεί”, όπως ο ίδιος επιβεβαιώνει.

Αντιπαραβάλλοντας έργα των μεγάλων δασκάλων της τέχνης με την καταστροφή που είναι σε θέση να δημιουργήσουν οι άνθρωποι, τονίζει την αντίθεση καλού και κακού, μεγαλοσύνης  και φρίκης, αγάπης και μίσους. Είναι δυνατές εικόνες, που θέλουν να σοκάρουν τον θεατή και να τον κάνουν να αντιδράσει.

Ένα από τα πιο διάσημα έργα αυτής της σειράς είναι το “Ελευθερία Graffiti” (2012) το οποίο αναπαράγει το “The Kiss” του Gustav Klimt, σε μισοκατεστραμμένο τοίχο, γαζωμένο από σφαίρες.

Υπάρχει επίσης το “Dance” του Henri Matisse, όπου οι φιγούρες του ζωγράφου χορεύουν στα συντρίμμια ενός κτιρίου, το έργο με τίτλο “3η Μαΐου του 1808” από τον Francisco Goya, στο οποίο ο συγγραφέας έδειξε τη σφαγή αθώων πολιτών.

Στη σειρά «Ενωμένη Ρωσία, Ηνωμένα Έθνη και  Ηνωμένες Πολιτείες» ο Tammam καταγγέλλει ανοιχτά αυτές τις τρεις μεγάλες δυνάμεις, που πολεμούν μεταξύ τους για την υπεροχή, την κατάκτηση της εξουσίας, τα χρήματα και κύρος, χωρίς την παραμικρή μέριμνα για το λαό της Συρίας.

Αυτά τα νέα έργα είναι μέρος της σειράς «Όροφοι», ζωγραφική με ακρυλικό σε καμβά μεγάλων διαστάσεων από τις φωτογραφίες του ειδησεογραφικού πρακτορείου Reuters που δείχνουν κατεστραμμένες και έρημες πόλεις χωρίς  ζωή, την αίσθηση του κενού και της αποξένωσης που βιώνουν εκατομμύρια άνθρωποι οι οποίοι κατέφυγαν σε άλλες χώρες, όπου ζητούν άσυλο.

Κατά τα τελευταία τρία χρόνια έχει αποκτήσει μεγάλη φήμη στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες, παρουσιάζοντας έργα του σε πολλές εκθέσεις, συμπεριλαμβανομένων:

2013: 30ή Μπιενάλε Γραφικών Τεχνών, Λουμπλιάνα.

2014: Μπιενάλε του Βανκούβερ, Χιούστον, Βοστώνη, Νέα Υόρκη, Ντακάρ, Βερολίνο,  Βουδαπέστη, Σεούλ,Νέο Δελχί.

2015: Σεράγεβο, Άμστερνταμ, Ηνωμένες Πολιτείες, Βενετία-Ιταλία.