Επίμονος καύσωνας με θερμοκρασίες ρεκόρ μέσα στα σπίτια μας

Την υπομονή των πολιτών δοκιμάζει η επέλαση του καύσωνα στη χώρα, με τον υδράργυρο να έχει σκαρφαλώσει ήδη πάνω από τους 43 βαθμούς Κελσίου, ενώ αύριο Σάββατο αναμένεται να φτάσει τους 44. Ακόμα και μέσα στα σπίτια, οι πολίτες δεν βρίσκουν “καταφύγιο” δεδομένου ότι καταγράφονται θερμοκρασίες ρεκόρ.

Ειδικότερα, σύμφωνα με τα πρώτα ευρήματα από την έρευνα που διεξήγαγαν το ελληνικό γραφείο της Greenpeace σε συνεργασία με το Ελληνικό Ινστιτούτο Παθητικού Κτιρίου, κατά την περίοδο 18-23 Ιουλίου καταγράφηκαν υψηλές θερμοκρασίας σε κατοικίες της Ελλάδας (κυρίως σε αμόνωτες και σε ανεπαρκώς αναβαθμισμένες).

Τα ευρήματα δείχνουν ότι οι εσωτερικές θερμοκρασίες σε αμόνωτα και ανεπαρκώς αναβαθμισμένα σπίτια έφτασαν έως και τους 34°C, ενώ μόνο οι παθητικές κατοικίες και εκείνες με ουσιαστική ενεργειακή αναβάθμιση διατηρούν σταθερά και χαμηλότερα επίπεδα θερμοκρασίας. Τα πρώτα συμπεράσματα υπογραμμίζουν την ανάγκη για βαθιές ενεργειακές παρεμβάσεις και πολιτικές στέγασης που θα προστατεύουν τους κατοίκους και θα ενισχύουν την κλιματική ανθεκτικότητα.

Στην έρευνα συμμετέχουν 31 κατοικίες σε Κοζάνη, Θεσσαλονίκη, Λάρισα, Πάτρα, Αθήνα και Κρήτη, όπου αποτυπώνονται σε πραγματικό χρόνο οι συνθήκες διαβίωσης σε τρεις κατηγορίες κατοικιών: σε τυπικά αμόνωτα σπίτια, σε σπίτια που έχουν υποστεί κάποια μορφή ενεργειακής αναβάθμισης και σε κατοικίες που έχουν χτιστεί σύμφωνα με το πρότυπο του παθητικού κτιρίου.

Η καταγραφή περιλαμβάνει θερμοκρασίες, σχετική υγρασία και άλλες κρίσιμες παραμέτρους που επηρεάζουν την ποιότητα ζωής και θα συνεχιστεί μέχρι τα μέσα Αυγούστου. Στόχος της έρευνας είναι αφενός να αναδειχθεί η έκταση της έκθεσης των ελληνικών νοικοκυριών στις υψηλές θερμοκρασίες και αφετέρου να συμβάλει στη διαμόρφωση τεκμηριωμένων πολιτικών για την προστασία της υγείας και της ευημερίας των πολιτών. Τα τελικά αποτελέσματα της έρευνας θα δημοσιοποιηθούν στο τέλος του έτους.

Τα δεδομένα για την περίοδο 18-23 Ιουλίου δείχνουν ότι:

• Οι αμόνωτες κατοικίες είχαν σταθερά υψηλές θερμοκρασίες, μεταξύ 29 και 30°C, ήδη τις ημέρες πριν τον καύσωνα (18-20 Ιουλίου), ενώ τις ημέρες του καύσωνα (21-23 Ιουλίου) οι εσωτερικές θερμοκρασίες ανέβηκαν στους 30-32°C. Σε αυτές τις κατοικίες η θερμοκρασία παρέμενε ψηλά ακόμα και τις πρώτες πρωινές ώρες.
• Ενώ κατά την κορύφωση του κύματος υψηλών θερμοκρασιών καταγράφεται μια εντατικοποίηση της προσπάθειας των κατοίκων να μειώσουν τη θερμοκρασία των σπιτιών τους μέσω συστημάτων ψύξης, στα αμόνωτα σπίτια και σε εκείνα με ήπιες ενεργειακές αναβαθμίσεις η θερμοκρασία επανέρχονταν σε υψηλά επίπεδα μόλις απενεργοποιούνταν τα συστήματα ψύξης.
• Οι θερμικές συνθήκες στις κατοικίες που έχουν υποστεί ήπια ενεργειακή αναβάθμιση δεν διαφοροποιήθηκαν ουσιαστικά από τις αμόνωτες κατοικίες. Μάλιστα η μέγιστη εσωτερική θερμοκρασία (34°C) σε όλο το δείγμα κατοικιών της έρευνας καταγράφηκε σε κατοικία με ήπια ενεργειακή αναβάθμιση στην Καλαμπάκα.
• Οι κατοικίες με σημαντική ενεργειακή αναβάθμιση δεν παρουσιάζουν έντονες διακυμάνσεις στην εσωτερική τους θερμοκρασία πριν και κατά τη διάρκεια του καύσωνα, με τις καταγραφές να παραμένουν μεταξύ 27-29°C.
• Οι παθητικές κατοικίες διατήρησαν μια ομαλή και ελεγχόμενη εσωτερική θερμοκρασία που κυμάνθηκε κατά μέσο όρο στους 26°C, με καταγεγραμμένη ελάχιστη θερμοκρασία τους 24°C και μέγιστη τους 27°C.

«Τα πρώτα αυτά δεδομένα από την έρευνά μας επιβεβαιώνουν πως τα σπίτια μας χρειάζονται ριζικές ενεργειακές αναβαθμίσεις για να καταφέρουν να αντισταθούν στις έντονες εξωτερικές θερμοκρασίες και να προστατεύσουν ουσιαστικά τους κατοίκους», δήλωσε η Ηλέκτρα Μαντσίνι, συντονίστρια της έρευνας για την ενεργειακή φτώχεια στο ΕΙΠAΚ. «Οι ήπιες ενεργειακές αναβαθμίσεις, που αποτελούν και την πλειοψηφία των έργων ενεργειακής αναβάθμισης στη χώρα μέχρι τώρα, δεν προσφέρουν κάποιο σημαντικό αποτέλεσμα», συμπλήρωσε.

«Τα ευρήματα από τις πρώτες μέρες του καύσωνα του Ιουλίου δείχνουν σαφώς πως η θερμική δυσφορία είναι μία καθημερινή εμπειρία στους χώρους που προορίζονται περισσότερο από κάθε άλλον να μας κάνουν να αισθανόμαστε ασφαλείς, άνετοι και προστατευμένοι, δηλαδή στα σπίτια μας. Οι επιπτώσεις της θερμικής δυσφορίας συνδέονται άμεσα με τη σωματική και ψυχική υγεία και την ποιότητα ζωής σε όλα τα νοικοκυριά, αλλά κυρίως όσων ζουν σε θερμικά υποβαθμισμένα κτίρια, χωρίς μόνωση, με ανεπαρκή συστήματα παθητικής και ενεργητικής ψύξης. Είναι απόλυτη ανάγκη να υιοθετηθούν πολιτικές που θα συμβάλουν στην προσαρμογή στις αναπόφευκτες συνέπειες της κλιματικής κρίσης, και που ταυτοχρόνως θα μειώνουν την ανάγκη κατανάλωσης ενέργειας για ψύξη, ώστε όλοι να μπορούν να διαβιούν με αξιοπρεπείς και βιώσιμες συνθήκες στα σπίτια τους», τονίζει ο υπεύθυνος της εκστρατείας για το κλίμα και την ενέργεια στο ελληνικό γραφείο της Greenpeace, Kώστας Καλούδης.

Σημειώνεται ότι στις ήπιες ενεργειακές αναβαθμίσεις συγκαταλέγονται όλες οι σημειακές παρεμβάσεις χαμηλού σχετικά κόστους που δεν αντιμετωπίζουν την κατοικία ολιστικά, όπως πχ μια αλλαγή κουφωμάτων και προσθήκη τέντας, χωρίς τοποθέτηση θερμομόνωσης, αναβάθμιση συστημάτων ψύξης/θέρμανσης και ηλεκτρικών συσκευών.

Ακολουθούν ενδεικτικά διαγράμματα για τις περιοχές όπου διεξήχθη η έρευνα:

Αθήνα

Θεσσαλονίκη

Πάτρα

Κρήτη