Λύθηκε μυστήριο δεκαετιών: Γιατί κάποιες γάτες είναι ginger;

O Γκάρφιλντ, ο Γάτος Σπιρτουνάτος και ο Τουλούζ από την ταινία “Αριστόγατες” της Walt Disney έχουν ένα κοινό: Εκτός από φανταστικοί ήρωες και πολιτιστικά σύμβολα της εποχής τους ήταν και οι τρεις ginger γάτες.

Οι πορτοκαλί και οι γάτες ταρταρούγα αποτελούσαν επί μακρόν ένα αίνιγμα στον κόσμο των θηλαστικών για το χρώμα του τριχώματός τους. Και τώρα επιστήμονες από δύο ηπείρους κατάφεραν να λύσουν το γενετικό μυστήριο, που έδωσε στους τριχωτούς φίλους μας, ιδιαίτερα στα αρσενικά, το αξιοσημείωτο χρώμα τους.

Αυτό που ανακάλυψαν είναι ότι από τις ginger γάτες λείπει ένα κομμάτι του γενετικού τους κώδικα, με αποτέλεσμα τα κύτταρα που καθορίζουν τον τόνο του δέρματος, των ματιών και του τριχώματός τους να παράγουν πιο ανοιχτές αποχρώσεις.

Η ανακάλυψη έφερε ενθουσιασμό στους επιστήμονες αλλά και στους χιλιάδες λάτρεις των γατών που αρχικά χρηματοδότησαν την έρευνα μέσω crowdfunding.

Παράλληλα, οι επιστήμονες ελπίζουν ότι η επίλυση του γρίφου θα μπορούσε επίσης να βοηθήσει να διαλευκανθεί κατά πόσο οι πορτοκαλί γάτες είναι πιο ευάλωτες σε ορισμένες ασθένειες.

Ήταν γνωστό εδώ και δεκαετίες πως τα γονίδια ευθύνονται για το χαρακτηριστικό χρώμα των πορτοκαλί γατών, αλλά η ακριβής γενετική βάση παρέμενε άγνωστη μέχρι σήμερα.

Δύο ερευνητικές ομάδες, μία στο Πανεπιστήμιο Kyushu στην Ιαπωνία και μία στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ στις ΗΠΑ, έδωσαν την απάντηση ταυτόχρονα, μέσα από δύο μελέτες που δημοσιεύτηκαν σήμερα, Πέμπτη (15/05).

Αυτό που βρήκαν ήταν ότι στα μελανινοκύτταρα, τα κύτταρα που είναι υπεύθυνα για το χρώμα του δέρματος, των τριχοθυλακίων και των ματιών της γάτας, ένα γονίδιο με την ονομασία ARHGAP36 ήταν πολύ πιο ενεργό στις πορτοκαλί γάτες.

Συγκρίνοντας το DNA δεκάδων γατών πορτοκαλί και μη τριχώματος, διαπίστωσαν πως σε αυτές με το χαρακτηριστικό ginger χρώμα λείπει ένα κομμάτι DNA μέσα στο γονίδιο ARHGAP36.

Χωρίς αυτό το τμήμα, το γονίδιο παραμένει πιο ενεργό και, όπως πιστεύουν οι επιστήμονες, δίνει την εντολή στα μελανινοκύτταρα να παράγουν πιο ανοιχτή χρωστική, εξηγώντας έτσι το πορτοκαλί χρώμα.

Γιατί είναι κυρίως αρσενικές;

Εδώ και δεκαετίες, οι επιστήμονες παρατηρούσαν ότι οι γάτες με ολοκληρωτικά πορτοκαλί τρίχωμα είναι κατά κύριο λόγο αρσενικές. Αυτό συνάδει με το γεγονός ότι το σχετικό γονίδιο βρίσκεται στο Χ χρωμόσωμα.

Τα χρωμοσώματα είναι μεγαλύτερα τμήματα DNA, και όπως συμβαίνει στα περισσότερα θηλαστικά, οι αρσενικές γάτες έχουν ένα Χ και ένα Υ χρωμόσωμα, που φέρουν διαφορετικό αριθμό γονιδίων.

Εφόσον το γονίδιο που ελέγχει την παραγωγή χρωστικής βρίσκεται μόνο στο Χ χρωμόσωμα, αρκεί η έλλειψη ενός μόνο κομματιού DNA για να κάνει μια γάτα πλήρως ginger.

Αντίθετα, οι θηλυκές γάτες έχουν δύο Χ χρωμοσώματα, επομένως το κομμάτι DNA πρέπει να λείπει και από τα δύο για να αυξηθεί αντίστοιχα η παραγωγή ανοιχτού χρώματος – γι’ αυτό το λόγο είναι πιο πιθανό να έχουν ανάμεικτο τρίχωμα.

“Αυτές οι πορτοκαλί και μαύρες κηλίδες δημιουργούνται επειδή, νωρίς στην ανάπτυξη, το ένα Χ χρωμόσωμα σε κάθε κύτταρο απενεργοποιείται τυχαία”, εξηγεί ο καθηγητής Hiroyuki Sasaki, γενετιστής στο Πανεπιστήμιο Kyushu. “Καθώς τα κύτταρα διαιρούνται, αυτό δημιουργεί περιοχές με διαφορετικά ενεργά γονίδια για το χρώμα του τριχώματος, με αποτέλεσμα να δημιουργούνταιξεχωριστές κηλίδες”, πρόσθεσε.

Παρόλο που η μελέτη ήταν αμιγώς επιστημονική, ξεκίνησε αρχικά ως ένα προσωπικό πάθος για τον καθηγητή Sasaki.

Είχε συνταξιοδοτηθεί από τη θέση του στο πανεπιστήμιο, αλλά ως λάτρης της γάτας δήλωσε ότι ήθελε να συνεχίσει να εργάζεται για την αποκάλυψη του πορτοκαλί γονιδίου της με την ελπίδα ότι θα μπορούσε να “συμβάλει στην αντιμετώπιση των ασθενειών της γάτας”.

Ο ίδιος και η ομάδα του συγκέντρωσαν μέσω crowdfunding 10,6 εκατομμύρια γεν, με τη στήριξη χιλιάδων φιλόζωων σε όλη την Ιαπωνία και τον κόσμο.