Το DNA του γυμνού τυφλοπόντικα μπορεί να κρύβει το μυστικό της μακροζωίας

Μπορεί να έχετε δει στο παρελθόν αυτά τα παράξενα, φαλακρά τρωκτικά που ζουν υπογείως και μοιάζουν με λουκάνικα με δόντια. Τα ζώα αυτά εκτός από την ιδιαίτερή τους εμφάνιση, έχουν πλέον και ένα άλλο χαρακτηριστικό που τα κάνει ξεχωριστά, καθώς, σύμφωνα με έρευνα που βλέπει το φως της δημοσιότητας, μόλις αποκάλυψαν ένα γενετικό μυστικό για τη μακροζωία.

Νέα μελέτη για τον περίεργο γυμνό τυφλοπόντικα δείχνει ότι τα ζώα αυτά έχουν εξελίξει έναν μηχανισμό επιδιόρθωσης του DNA, ο οποίος θα μπορούσε να εξηγήσει τη μεγάλη διάρκειά ζωής τους.

Αυτά τα τρωκτικά που ζουν σε λαγούμια έχουν μέγιστο προσδόκιμο ζωής σχεδόν 40 χρόνια, καθιστώντας τα μακροβιότερα τρωκτικά στον κόσμο.

Τα νέα ευρήματα, που δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Science, θα μπορούσαν επίσης να ρίξουν φως στο γιατί οι γυμνοί τυφλοπόντικες είναι ανθεκτικοί σε μια ευρεία γκάμα ασθενειών που σχετίζονται με τη γήρανση, σύμφωνα με το BBC.

Τα ζώα αυτά είναι ανθεκτικά στον καρκίνο, στην εκφύλιση του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού, καθώς και στην αρθρίτιδα, γι’ αυτό πολλοί επιστήμονες θέλουν να κατανοήσουν καλύτερα πώς λειτουργεί το σώμα τους.

Για τη συγκεκριμένη μελέτη, η οποία πραγματοποιήθηκε από ομάδα του Πανεπιστημίου Tonji στη Σαγκάη της Κίνας, το επίκεντρο ήταν η επιδιόρθωση του DNA – μια φυσική διαδικασία που συμβαίνει στα κύτταρα του οργανισμού μας. Όταν τα νήματα του DNA – τα δομικά στοιχεία του γενετικού μας υλικού – υποστούν βλάβη, ενεργοποιείται ένας μηχανισμός κατά τον οποίο ένα άλλο, άθικτο νήμα DNA χρησιμοποιείται ως πρότυπο για την επιδιόρθωση της ρήξης.

Το επίκεντρο αυτής της έρευνας ήταν μια συγκεκριμένη πρωτεΐνη που συμμετέχει στο σύστημα ανίχνευσης και επιδιόρθωσης των βλαβών.

Όταν ένα κύτταρο αντιλαμβάνεται τη βλάβη, παράγει μεταξύ άλλων μια πρωτεΐνη που ονομάζεται c-GAS. Αυτή έχει πολλαπλούς ρόλους, αλλά εκείνο που ενδιέφερε τους επιστήμονες είναι ότι στους ανθρώπους παρεμβαίνει και εμποδίζει τη διαδικασία με την οποία τα νήματα του DNA επανασυνδέονται.

Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι αυτή η παρεμβολή μπορεί να προάγει την εμφάνιση καρκίνου και να συντομεύει τη διάρκεια ζωής μας.

Ωστόσο, στους γυμνούς τυφλοπόντικες, οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι η ίδια ακριβώς πρωτεΐνη λειτουργεί αντίστροφα: βοηθά τον οργανισμό να επανορθώνει τα νήματα του DNA και να διατηρεί άθικτο τον γενετικό κώδικα σε κάθε κύτταρο.

Ο καθηγητής Gabriel Balmus, που μελετά την επιδιόρθωση του DNA και τη γήρανση στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, δήλωσε ότι η ανακάλυψη είναι συναρπαστική και «μόνο η κορυφή του παγόβουνου» όσον αφορά την κατανόηση του γιατί αυτά τα ζώα ζουν τόσο ασυνήθιστα πολλά χρόνια.

«Μπορείτε να σκεφτείτε την cGAS σαν ένα βιολογικό κομμάτι Lego – έχει το ίδιο βασικό σχήμα στους ανθρώπους και στους γυμνούς τυφλοπόντικες, αλλά στην εκδοχή του τυφλοπόντικα μερικοί “συνδετήρες” είναι αντιστραμμένοι, επιτρέποντάς της να σχηματίσει μια εντελώς διαφορετική δομή και λειτουργία.»

Σε διάστημα εκατομμυρίων ετών εξέλιξης, εξήγησε ο καθηγητής Balmus, οι γυμνοί τυφλοπόντικες φαίνεται πως επανέγραψαν το ίδιο μονοπάτι και το χρησιμοποίησαν προς όφελός τους.

«Αυτό το εύρημα εγείρει θεμελιώδη ερωτήματα: πώς η εξέλιξη επαναπρογραμμάτισε την ίδια πρωτεΐνη να δρα αντίστροφα; Τι άλλαξε; Και πρόκειται για μεμονωμένο φαινόμενο ή για μέρος ενός ευρύτερου εξελικτικού προτύπου;»

Το πιο σημαντικό, όμως, είναι ότι οι επιστήμονες θέλουν να μάθουν τι μπορούν να διδαχθούν από αυτά τα τρωκτικά, ώστε να βελτιώσουν την ανθρώπινη υγεία και να παρατείνουν την ποιότητα ζωής με την πάροδο της ηλικίας.

«Πιστεύω ότι αν μπορούσαμε να αντιστρέψουμε – να αναπαράγουμε μηχανικά τη βιολογία του γυμνού τυφλοπόντικα», είπε ο καθηγητής Balmus, «θα μπορούσαμε να φέρουμε πολυπόθητες θεραπείες για μια κοινωνία που γερνά».