Έχει νόημα η απαγόρευση των social στους κάτω των 16;

Μέχρι το τέλος Οκτωβρίου η Ελλάδα αναμένεται να γίνει η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που θα επιβάλει περιορισμούς στη χρήση κοινωνικών δικτύων από ανηλίκους με σκοπό την προστασία τους. Η σχετική εξαγγελία έχει γίνει εδώ και καιρό από τον Πρωθυπουργό και βρίσκεται στις ράγες της υλοποίησης.

Τα μέτρα που θα λάβει η κυβέρνηση, όπως και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, θα προβλέπουν αποκλεισμό από τα social media των νέων που βρίσκονται κάτω από το ηλικιακό όριο των 16 ετών. Η πρόσβαση στις πλατφόρμες θα γίνεται μόνο μετά από επιβεβαίωση της ηλικίας τους, με τρόπο που, ακόμα, δεν είναι σαφής. Από τον περιορισμό θα εξαιρεθεί, εκ των πραγμάτων, η δημοφιλέστερη πλατφόρμα στους νέους, το TikTok. Για να περιηγηθείς στη συγκεκριμένη πλατφόρμα δεν χρειάζεσαι λογαριασμό.

Το μέτρο είναι βέβαιο ότι θα συναντήσει καθολική επιδοκιμασία από την κοινή γνώμη. «Επιτέλους θα προστατευτούν τα παιδιά μας από την τοξικότητα και την αρνητική επιρροή της κοινωνικής δικτύωσης». Μια χαρά. Μόνο που αν κοιτάξεις στον πυρήνα της ρύθμισης θα βρεις και ανοιχτά παράθυρα, ενώ θα συναντήσεις και σκιές.

Ας μη μπλέξουμε με τα τεχνικά. Όλοι γνωρίζουμε ότι οι απαγορεύσεις στο δίκτυο είναι για να παρακάμπτονται. Αν τα μέτρα εφαρμοστούν Δευτέρα πρωί, μέχρι το απόγευμα της Τρίτης οι πιτσιρικάδες θα έχουν στη διάθεση τους τρόπους για να ξεφύγουν. Από απλά VPN (που κρύβουν τη χώρα προέλευσης) μέχρι εφαρμογές για σπάσιμο του αποκλεισμού.

Επίσης όταν μία απαγόρευση δεν είναι καθολική, καθίσταται και διάτρητη. Νομίζετε ότι θα κάτσουν όλοι οι γονείς να ασχοληθούν ελέγχοντας την πρόσβαση των παιδιών τους στο δίκτυο; Το πιθανότερο είναι ότι κάποια παιδιά δεν θα έχουν πρόσβαση στις πλατφόρμες, ενώ κάποια άλλα θα έχουν. Πρόβλημα. Μια και μιλάμε για γονείς, σκεφτείτε και το άλλο: πόσο εύκολο είναι να επιβάλλουν ή να ελέγχουν την απαγόρευση πρόσβασης στα social, ενώ τα παιδιά θα τους βλέπουν βυθισμένους στο Instagram και στο Facebook;

Ομως πέρα από τα τεχνικά θέματα υπάρχει και μία πολιτική παράμετρος. Αν τα κράτη αρχίζουν να περιορίζουν την πρόσβαση σε δικτυακό περιεχόμενο, ποιος μας εγγυάται ότι αύριο δεν θα πάνε και ένα βήμα παραπέρα; Και, εκτός των άλλων, η απαγόρευση ενδέχεται να διεγείρει αντανακλαστικά αντίδρασης στα παιδιά. Τι πιο ελκυστικό από κάτι που είναι απαγορευμένο, αλλά συνάμα είναι παντού; Σε όποια οθόνη και αν κοιτάξεις, τηλεοπτική, υπολογιστή ή τηλεφώνου, θα δεις περιεχόμενο από τα social media.

Με την απαγόρευση είναι σαν να παραδεχόμαστε ότι τα social media βλάπτουν σοβαρά τον ψυχισμό, αλλά δεν κάνουμε κάτι ουσιαστικό για να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα. Λες και υπάρχει μεγάλη διαφορά αν το παιδί μπει στην πλατφόρμα στα 16 του και όχι στα 15.

Το ζήτημα είναι ευρύτερο και αφορά τις προεκτάσεις ενός ναρκισσιστικού πολιτισμού που επιβραβεύει την εικόνα έναντι της ουσίας. Αυτό δεν αντιμετωπίζεται με απαγορεύσεις, αλλά με παιδεία. Και μάλιστα από το Νηπιαγωγείο.