Οι μαραμένοι άνθρωποι δεν χρειάζονται Υπουργείο Μοναξιάς

Ξεφυτρώνουν ένα ένα. Πρώτα στην Αγγλία, τώρα στην Ιαπωνία: Υπουργεία Μοναξιάς! Πραγματική έγνοια για όσους η ζωή αλλιώς τους μίλησε και βρίσκονται μόνοι, αγνοημένοι, σιωπηλοί στον ομιχλώδη κόσμο τους, δίχως κλαδάκι να πιαστούν;

Μήπως πρόκειται για ανώφελη επίδειξη μέριμνας η οποία κρύβει(άθελά της;) τις αιτίες που δημιουργούν πνιγηρή ατμόσφαιρα μοναξιάς και αδιεξόδου, αυτοκτονικές τάσεις και μαραμένους ανθρώπους;

Ο λαβύρινθος της ατομικής μοναξιάς- προσοχή: της ατομικής- δεν προσφέρεται για ερμηνευτικές βεβαιότητες και απόλυτες προσεγγίσεις. Σ΄ αυτόν τον λαβύρινθο δύσκολα βρίσκεις μίτο και Αριάδνη.

Όμως ως κοινωνικό φαινόμενο ευρείας κλίμακος, σαν κι αυτό που ταλανίζει τις δύο χώρες, η μοναξιά εκφεύγει των προσωπικών ορίων.

Δεν οφείλεται τόσο σε ψυχογενή αίτια και ατομικές δυσκολίες που απομονώνουν, αλλά σε δομικά στοιχεία ορισμένων κοινωνιών. Ας πάμε όμως στις δύο χώρες που πρωτοτύπησαν:

Αγγλία: Η αδικοχαμένη βουλευτίνα των Εργατικών Τζό Κόξ (δολοφονήθηκε από ακροδεξιό το 2016, λίγο πριν από το δημοψήφισμα για το Brexit) πήρε πρωτοβουλία για να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο, που είχε λάβει ανησυχητικές διαστάσεις.

Ερευνες, επιστημονικά συμπεράσματα και προτάσεις από την Επιτροπή που είχε συστήσει. Η τότε πρωθυπουργός Τερέζα Μέι εκθείασε το έργο της και, τιμώντας τη μνήμη της, ίδρυσε Υπουργείο Μοναξιάς. Το ανέλαβε η Τρέισι Κράουτς, Υπουργός Αθλητισμού.

Πρέπει να τεθεί τέλος στην αποδοχή της μοναξιάς ως αναπόφευκτου φαινομένου, δήλωσε η Μέι. Για να δούμε, όμως: Μήπως πρόκειται για κάτι όντως αναπόφευκτο που αφορά νοοτροπία και αντιλήψεις εδραιωμένες στην συγκεκριμένη κοινωνία; Αντιγράφουμε από το «Βήμα»(17.1.2018):

«Οι περισσότεροι Βρετανοί ηλικίας άνω των 75 ετών ζουν μόνοι τους και περίπου 200.000 ηλικιωμένοι στο Ηνωμένο Βασίλειο δεν έχουν συνομιλήσει με κάποιο φίλο ή συγγενή τους για τουλάχιστον ένα μήνα, σύμφωνα με κυβερνητικά στοιχεία.

Οι περισσότεροι γιατροί στη Βρετανία δέχονται έναν έως πέντε ασθενείς την ημέρα που τους επισκέπτονται κυρίως γιατί αισθάνονται μοναξιά, σύμφωνα με την Εκστρατεία για τον Τερματισμό της Μοναξιάς, ένα δίκτυο για την αντιμετώπιση της απειλής που θέτει στην υγεία των ηλικιωμένων η απομόνωση».

Μολυβένια στοιχεία. Βαριά. Ανατριχιαστικά. Που δεν έχουν τη ρίζα τους σε μια επιβαρυμένη συνθήκη(π.χ οικονομική καταστροφή, πόλεμος, πανδημία κ.α.), αλλά, απ΄ο,τι φαίνεται, στον τρόπο που λειτουργεί η εγγλέζικη κοινωνία κι όχι μόνη αυτή.

Κι έλα τώρα εσύ, να κάνεις τι με το υπουργείο; Να πείσεις συγγενείς και φίλους των ηλικιωμένων να επικοινωνούν συχνότερα με τους εξόριστους και ξεχασμένους; Αφού οι ίδιοι, οι κοντινοί, οι δικοί τους άνθρωποι τους οδήγησαν στην εξορία και τους ξέχασαν…

Μήπως, πάλι, θα επιστρατευτούν ψυχολόγοι για βοήθεια σε αυτούς που ζούν πικρή ζωή, σημαδεμένοι από το παράπονο της εγκατάλειψης; Η μήπως διασκεδαστές, θεατρίνοι και μουσικάντηδες με παραστάσεις και συναυλίες για να γλυκάνουν τον καημό τους;

Καλές προθέσεις, άδικος κόπος. Δεν επιστρέφει έτσι το χαμόγελο στα χείλη των ανθρώπων που είναι σβησμένοι από τον κοινωνικό χάρτη. Τους λείπει η ζέση, το βλέμμα, η φωνή, το χάδι και το χαμόγελο των δικών τους.

Φώς φανάρι, επομένως. Τα αίτια είναι εγγενή. Κοινωνικά. Αφορούν κυρίως την συκοφαντημένη στα μέρη μας οικογένεια. Αυτό το διαρκές και ακατάλυτο «μαζί», από το οποίο αναβλύζουν έγνοια, φροντίδα και θαλπωρή.

Αυτόν τον ιερό δεσμό, που παρά τα υπαρκτά αρνητικά του, φαντάζει φωτισμένο οχυρό, ειδικά σε δύσκολους καιρούς. Και, ναι. Δεν πειράζει να φωνάζει η μάνα σου «πάρε ζακέτα μην κρυώσεις» κι ας έχεις περάσει τα πενήντα. Μακάρι να ήταν έτσι, σαν κι αυτό, τα δυναστικά του κόσμου…

Η οικογένεια, λοιπόν. Που αποδομήθηκε. Που έχασε τη χάρη και την αγκαλιά της. Και, βέβαια, η ιδέα της κοινότητας που εγκαταλείπεται, μαζί με την υποχώρηση της συλλογικότητας, του κοινώς δράν, και της αλληλεγγύης.

Εμβολίμως πως: Στην Σουηδία πέθαναν 5.800 άνθρωποι από τον κορονοϊό, μέχρι τον Αύγουστο του 2020. Επίσημες δηλώσεις από γιατρούς και νοσηλευτές κατήγγειλαν κάτι ονειδιστικό και απάνθρωπο:

Υπήρχαν άνωθεν εντολές να αφήνονται στο έλεος του ιού και να πεθαίνουν όσοι νοσούσαν στα γηροκομεία. Για να μην επιβαρύνεται το ξεχαρβαλωμένο Σύστημα Υγείας, το πάλαι ποτέ περίφημο ΕΣΥ της Σουηδίας. Κλείνει η παρένθεση.

Ιαπωνία: Ιλιγγιώδης τεχνολογία, διαρκής ανάπτυξη, σεβασμός στην παράδοση. Σιδηρά, προοδευμένη χώρα, αλλά…Αλλά έχει ανήλιαγες πλευρές.

Ασφυκτικά κοσμοβριθείς πόλεις, όπως το Τόκιο, αύξηση των αυτοκτονιών τώρα με την πανδημία, προϊούσα αποξένωση και μοναξιά. Η λύση; Υπουργείο Μοναξιάς…

«Οι γυναίκες υποφέρουν από την απομόνωση περισσότερο (απ’ ό,τι οι άνδρες) και ο αριθμός των αυτοκτονιών αυξάνεται. Ελπίζω να εντοπίσεις τα προβλήματα και να προωθήσεις τα αναγκαία μέτρα», είπε ο πρωθυπουργός Γιοσιχίντι Σούγκα στον Τετσούσι Σακαμότο, που ανέλαβε τα ηνία του νέου υπουργείου.

Κάτι τζίνια της γιαπωνέζικης τεχνολογίας είχαν προηγηθεί στον αγώνα κατά της μοναξιάς: κατασκεύασαν ρομπότ για να σπάνε την ανία και να διασκεδάζουν οι μοναχικοί. Εντάξει, καλή και άγια η τεχνολογία. Αλλά δεν συνίσταται δια πάσαν νόσον. Αν ήταν τόσο απλά τα ανθρώπινα θα είχαν λυθεί προ πολλού.

Ο Νίκος Καζαντζάκης που είχε επισκεφθεί δύο φορές την Ιαπωνία έγραψε ότι οι δυτικοί συγγραφείς έβλεπαν εξιδανικευμένα την «γκέισα των εθνών».

Ανθισμένες κερασιές, χορογραφίες χρυσανθέμων, το αιώνιο Φούτζι, άνθρωποι «με πειθαρχημένο πάθος», άνδρες «που πεθαίνουν χαμογελώντας, γυναίκες όλο υποταγή και αμίλητο βάθος».

Στο δεύτερο ταξίδι του, το 1957, δηλαδή μετά τον χαλασμό και την καταστροφή, εντυπωσιάστηκε από την γιαπωνέζικη ψυχή που κατάφερε να αναστήσει μια κατεστραμμένη χώρα και να την μετατρέψει σε οικονομική υπερδύναμη.

Διατηρεί πολλά από τα παλιά στοιχεία της η Ιαπωνία. Όμως πως έφτασε η κοινωνία των ακούραστων ανθρώπων, που θυμίζουν μέλισσες, να βρίσκει σήμερα κατάστικτο το σώμα της από τις μελανιές της απομόνωσης και της μοναξιάς που οδηγεί στην αυτοκτονία;

Πληρώνει το τίμημα της ανάπτυξης που καλπάζει; Φταίει η παθιασμένη προσήλωση στην εντατική εργασία; Είναι εγκλωβισμένη στην ψευδαίσθηση ότι τα μηχανήματα ξέρουν και δείχνουν τον δρόμο της ευτυχίας;

Μήπως οι γυναίκες με το αμίλητο βάθος και οι άνδρες που άλλοτε πέθαιναν χαμογελώντας είναι πιασμένοι σε μια ανεξέλεγκτη φτερωτή που τους κάνει κομμάτια;

Πριν από χρόνια ήρθε στο φώς μια συγκλονιστική είδηση. Μια ειδησούλα λιγομίλητη μα πένθιμη: Οι Γιαπωνέζοι ψάχνουν χώρο στην Αργολίδα για να φτιάξουν νεκροταφείο. Γιατί στη χώρα τους δεν επαρκεί ο χώρος…

Δεν ξέρω τι απόγινε με το νεκροταφείο. Ούτε αν έψαξαν αλλού και βρήκαν τόπο χλοερό, καλύτερο από τον δικό μας. Για σκεφθείτε, όμως. Τι ξεριζωμός παντοτινός, τι ξενιτιά αιώνια κι αυτή. Δίχως ένα λουλούδι κι ένα δάκρυ στο χώμα των κεκοιμημένων, κάθε που σου λείπουν και τους νοσταλγείς…

Θα μου πείς «τι σχέση έχει αυτό με την αποξένωση και τη μοναξιά». Εχει και παραέχει. Όπως κι εκείνο το φρικώδες-ολόκληρα ξενοδοχεία με κλειστοφοβικές κουκέτες, μία πάνω στην άλλη, όπου πάνε τα μεσημέρια να κοιμηθούν οι δεσμώτες της πολύωρης εργασίας για να συνεχίσουν φρενήρεις μέχρι το βράδυ…

Αλήθεια, τι μπορεί να προσφέρει το υπουργείο Μοναξιάς για να λυθεί αυτός κόμπος; Με οδηγίες προς ναυτιλλομένους, με ρομπότ και λαμπερές οθόνες, με επαϊοντες της ψυχής-ψυχιάτρους και ψυχαναλυτές- ζωντανεύουν οι σχέσεις των ανθρώπων;

Γιατρεύεται η αποξένωση με την γυμναστική των επαφών, με παραγγέλματα υπουργών και ειδημόνων, με διδακτικές υποδείξεις και λεωφόρους τεχνητής επικοινωνίας;

Φοβάμαι πως όχι. Πρόκειται για τρύπιες ομπρέλες στη δυνατή βροχή. Για θυμίαμα που δεν το φοβούνται οι δαίμονες. Το άγριο ποτάμι της σύγχρονης ζωής θα συνεχίσει να κυλά θολό και άρρωστο.

Ισως γιατί το «μυστικό» βρίσκεται στις μολυσμένες πηγές του. Αν δεν φτάσεις ως εκεί, αν δεν τις βρείς και δεν τις τσιμεντώσεις, όσα υπουργεία Μοναξιάς κι αν σκαρώσεις, όσα φάρμακα κι αν επινοήσει το χημείο της καταστολής, λύση δεν θα βρεθεί.

Οσο για τον λαβύρινθο της ατομικής μοναξιάς, εκείνης που δεν συγκροτεί-και δεν παραπέμπει σε- φαινόμενα σαν κι αυτά που εντοπίζονται στην Αγγλία, την Ιαπωνία και αλλού, θα πούμε προσεχώς. Σε συνδυασμό με τους μύθους που συνοδεύουν τις θεραπείες της ψυχής…

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις