Τα “αμερικανάκια” και ο αντιαμερικανισμός

Η επίσκεψη του Αντώνη Σαμαρά στον Μπαράκ Ομπάμα και στον Λευκό Οίκο ήταν ομολογουμένως ξενέρωτη. Το εγχώριο σύστημα που επί σειρά ετών μετέτρεψε τον αντιαμερικανισμό σε προσοδοφόρο επάγγελμα προφανώς λείπει σε αυγουστιάτικες διακοπές κι έτσι δεν ακούστηκε στα κανάλια και στα ραδιόφωνα ούτε ένα «φονιάδες των λαών, αμερικάνοι». Έτσι βρε αδελφέ, για τον παλιό καλό καιρό…

Δεν θα μπω στη διαδικασία να εξηγήσω γιατί σαν χώρα είχαμε (και έχουμε) τη ροπή να απεχθανόμαστε τις ΗΠΑ. Ούτε γιατί δεν δημιουργήθηκε ποτέ αντίστοιχο «αντί» κλίμα για την Σοβιετική Ένωση π.χ. Ποιος ξέρει, ίσως επειδή το «Φονιάδες των λαών Σοβιετικοί» δεν ακούγεται ωραία…

Απλώς θα ήθελα να επισημάνω πόσο αστεία μου φαίνονται τα στερεότυπα που εξακολουθούμε να υιοθετούμε για τους Αμερικάνους. Λένε ας πούμε πολλοί Έλληνες για μια ταινία: «Εντάξει, μεγάλη αμερικανιά». Που πάει να πει μεγάλη βλακεία…

Ο όρος «αμερικανιά» χρησιμοποιείται για να περιγράψει το είδος του φιλμ όπου ο ήρωας, ένας εξαιρετικός αμερικανός πατριώτης σώζει μόνος του (ή έστω με την βοήθεια λίγων ακόμα εξαιρετικών αμερικανών πατριωτών, πιθανόν και του badass αλλά ωραίου τύπου προέδρου των ΗΠΑ) τον κόσμο.

Κοιτάξτε τώρα τι γίνεται. Προφανώς πάρα πολλές από τις συγκεκριμένες ταινίες είναι σκουπίδια (αλλά και κάμποσες άλλες έχουν μια κάποια ψυχαγωγική αξία). Ωστόσο το πρόβλημα των όψιμων «κριτικών» δεν έγκειται στην κακή σκηνοθεσία, τις άθλιες ερμηνείες, τους «χάρτινους» χαρακτήρες, το παιδαριώδες σενάριο. Ειδάλλως, οι ίδιοι «κριτικοί» δεν θα κατανάλωναν μετά μανίας την 126η συνέχεια του «Fast and the Furious» ή το προσβλητικό για την ανθρώπινη νοημοσύνη ρομάντζο του «Twilight».

Το πρόβλημα τους έγκειται κυρίως στην εθνικότητα του ήρωα. Μην έχετε καμία αμφιβολία, οι μισοί από όσους καταδικάζουν μια ταινία ως «αμερικανιά» θα την θεωρούσαν «γαμάτη» αν ο σωτήρας της ανθρωπότητας καταγόταν από την Ελλάδα και είχε κοιλιακούς – φέτες (κάτι σαν τον «Λεονάιντας» των «300» ένα πράμα..).

ΟΚ, μας ενοχλεί ο τρόπος που παρουσιάζει η Αμερική τον εαυτό της μέσα από την κινηματογραφική της βιομηχανία. Σκεφτείτε όμως το εξής; Αν με κάποιο μαγικό τρόπο γινόταν η Ελλάδα παγκόσμια υπερδύναμη του κινηματογράφου, τι θα συνέβαινε; Πόσους Έλληνες υπερήρωες θα βλέπαμε να κατατροπώνουν στη οθόνη εκατοντάδες Τούρκους τρομοκράτες με στιλ, άνεση και φυσικά πάντα με την κατάλληλη ατάκα στο στόμα: «Δυο πράγματα δεν θα σας αφήσω ποτέ να πάρετε, μπάσταρδοι: Την μάνα μου και τη φέτα…» (ή κάτι τέτοιο τέλος πάντων);

Η αλήθεια που οι περισσότεροι μάλλον δεν ενδιαφέρονται να μάθουν είναι ότι η Αμερική και κινηματογραφικά και κυρίως τηλεοπτικά έχει αποδειχθεί εξαιρετικά γενναία και απίστευτα ειλικρινής. Για κάθε «Μέρα της Ανεξαρτησίας» ή «Air Force One», υπάρχουν δεκάδες ώρες «Σοπράνος» και «The Wire». Σειρών δηλαδή που κάνουν το αμερικάνικο όνειρο φύλλο και φτερό, αποκαλύπτουν με φοβερό ρεαλισμό και δίχως καμία ωραιοποίηση τη διαφθορά σε κάθε κομμάτι του αμερικάνικου συστήματος, το κενό στην ψυχή του μέσου αμερικάνου, τον ηθικό ξεπεσμό ολόκληρης της χώρας.

Η μαζική (mainstream αν προτιμάτε) κουλτούρα των ΗΠΑ έχει το θάρρος να στρέψει τον καθρέφτη στο αληθινό πρόσωπο της κοινωνίας. Και να της δείξει τα χάλια του. Εμείς πότε ακριβώς κάναμε κάτι τέτοιο;

Ποτέ. Ακόμη και τώρα που η γύμνια της υποτιθέμενης ευδαιμονίας μας έχει αποκαλυφθεί σε όλο της το μεγαλείο, η ελληνική τηλεόραση εξακολουθεί να προβάλει χαρούμενους, πονηρούτσικους αλλά καταφερτζήδες και κατά βάθος καλόκαρδους Έλληνες, να συζητάνε σαν λοβοτεμημένοι και να προσπαθούν εν έτη 2013 να αναπαράγουν την αγαπησιάρικη ατμόσφαιρα των ελληνικών ταινιών του 50′ και του 60′.

Το θέμα δεν εξαντλείται βεβαίως στην τηλεόραση και το σίνεμα (ή την μουσική, τη λογοτεχνία, το θέατρο). Αντιθέτως έχει πολύ περισσότερες και σοβαρότερες πτυχές. Αφορά επί της ουσίας το βάθρο ανωτερότητας στο οποίο  επιμένουμε να τοποθετούμε το λαό μας.

Ανεβασμένοι εκεί πάνω, αποκαλούμε με χαρακτηριστική ευκολία «αμερικανάκια», δηλαδή χαζούς, αφελείς και αμόρφωτους τους Αμερικανούς. Και μετά, ικανοποιημένοι με τον υπέροχο εαυτό μας, τρέχουμε να εξαντλήσουμε τις εφημερίδες με τις προφητείες του Γέροντα Παϊσιου και να αναδείξουμε τρίτο κόμμα τη Χρυσή Αυγή…

* Ο Κώστας Κεφαλογιάννης  είναι δημοσιογράφος. Εργάστηκε στις εφημερίδες Εξουσία, Sportime, Εξέδρα των Σπορ και στους ραδιοφωνικούς σταθμούς Sportime 89,2 και Arrena 89,2. Αρθρογραφεί καθημερινά στο www.prismanews.gr. Συνήθως είναι πιο φλύαρος από το βιογραφικό του…