Πιστεύει ακόμα στον κυνηγημένο Χριστό η Εκκλησία;

Ο αρμόδιος υπουργός μετανάστευσης Θάνος Πλεύρης σπέρνει το φόβο μιλώντας για εισβολή, ποντάρει στο αίσθημα κινδύνου και θυματοποίησης, διεγείρει τον θυμό, κατασκευάζει εχθρούς. Υπόσχεται ότι θα περιορίσει το κόστος σίτισης προσφύγων και μεταναστών, θυμίζοντας τις πιο μαύρες μέρες του 20ου αιώνα, όταν οι εθνικοσοσιαλιστές «ενημέρωναν» πόσο κόστιζαν στο κράτος οι διανοητικά ασθενείς. Στο όνομά μας κατασκευάζει εχθρούς όταν λέει «καθίστε εκεί που είστε, δεν σας δεχόμαστε». Αυτό το λόγο κάποιοι πριν 15 χρόνια ανέλαβαν να τον κάνουν πράξη. Μιλώ για τους νεοναζί της Χρυσής Αυγής.

Είναι ανεπίτρεπτη η επίσημη εκκλησιαστική σιωπή απέναντι σε κυβερνητικό λόγο και πράξεις που αντιστρατεύονται τις πιο θεμελιακές χριστιανικές αξίες. Θα έπρεπε να έχει διδαχτεί από την πρόσφατη δική της ιστορία. Μιλώ για τότε που ο Μητροπολίτης Πειραιώς Σεραφείμ πήγαινε στο αστυνομικό τμήμα στην αγκαλιά των βουλευτών της Χρυσής Αυγής, για να καταθέσει μήνυση κατά των συντελεστών του θεατρικού έργου Corpus Christi. Μιλώ για τότε που ο Κονίτσης και Πωγωνιανής Ανδρέας ευλογούσε στο Γράμμο τα «καλά αυτά παιδιά, τα αγωνιστικά, με τις μαύρες μπλούζες». Μιλώ για τότε που ο Αιγιαλείας και Καλαβρύτων Αμβρόσιος γινόταν image maker των νεοναζί: «Εάν αποφύγετε κάποιες ανωφελείς ακρότητες του νεοφώτιστου, αν τροποποιήσετε το στύλ, που εφαρμόζετε, αν ωριμάσετε, μπορείτε να καταστήτε μια γλυκειά ελπίδα για τον απελπισμένο πια Πολίτη και μια ήρεμη δύναμη στο σαπισμένο πια πολιτικό σύστημα».

Υπήρξαν Μητροπολίτες που καταδίκασαν τους νεοναζί. Ο Σιατίστης Παύλος ήταν ο πρώτος και για καιρό ο μόνος. Ακολούθησαν άλλοι, όπως ο Μεσσηνίας Χρυσόστομος, ο Δημητριάδος Ιγνάτιος, ο Ναυπάκτου Ιερόθεος και (λίγοι) άλλοι. Παρ΄ όλα αυτά, η Εκκλησία ως θεσμός δεν αντέδρασε. Ο Στ. Ζουμπουλάκης σωστά επεσήμαινε πως αν ο Αρχιεπίσκοπος και η Ιεραρχία προέβαιναν σε μια βαρυσήμαντη, διαγγελματικού τύπου, ρητή και ονομαστική καταδίκη της Χρυσής Αυγής, αυτό θα της τραβούσε το χαλί κάτω από τα πόδια, θα την απονομιμοποιούσε ιδεολογικά και ηθικά.

Σήμερα δυστυχώς βλέπουμε μέρος της ακροδεξιάς ρητορικής να αποτελεί λόγο κυβερνητικό αλλά η σιωπή της Εκκλησίας επαναλαμβάνεται. Δεν αντιδρά στις ξενοφοβικές δηλώσεις των υπουργών που στέκονται στα γραφεία τους εν μέσω πλήθους εικόνων και σημαιών (όσο πιο πολλές εικόνες, τόσο πιο χριστιανοί και πατριώτες) και σπέρνουν το μίσος στον αδύναμο.

Ανατρέχω στις τοποθετήσεις την προηγούμενη φορά που υπήρχε αντίστοιχο κλίμα, το 2020. Ο Αρχιεπίσκοπος είχε μιλήσει για «δόλιο σχέδιο εργαλειοποίησης και εκμετάλλευσης απελπισμένων προσφύγων και μεταναστών» από ξένες δυνάμεις. Είχε μιλήσει για «την εθνική μας ασφάλεια ιδιαίτερα στις ακριτικές περιοχές και σε πολύπαθες γειτονιές των αστικών κέντρων». Είχε καταγγείλει την Τουρκία για προμελετημένες κινήσεις επιθετικότητας. Είχε τέλος δηλώσει πως «η Εκκλησία στέκεται, όπως πάντα, στο πλευρό της αρμόδιας και υπεύθυνης ελληνικής Πολιτείας». Είχε δηλαδή γίνει συνήγορος της κυβέρνησης χωρίς μια στοιχειώδη υποσημείωση για το πώς οι κυβερνητικές δηλώσεις τροφοδοτούσαν τον φόβο και το μίσος.

Η Εκκλησία δεν αντέδρασε δυστυχώς ούτε το 2023, στο πογκρόμ από «κυνηγούς κεφαλών» στον Έβρο, λίγες μέρες αφού με τρόπο ανεύθυνο και επικίνδυνο για τη δημόσια ασφάλεια ο ίδιος ο Πρωθυπουργός είχε κάνει λόγο χωρίς στοιχεία για μετανάστες που έβαζαν τις φωτιές. Ήταν ο ίδιος ο Πρωθυπουργός που έβαζε φωτιά στην κοινωνική γαλήνη για να αποκρύψει τις κυβερνητικές ευθύνες για την καταστροφή από τη φωτιά.

Η έλλειψη δημόσιας θέσης της Ιεραρχίας δεν δικαιολογείται με την επίκληση πολιτικής ουδετερότητας. Δεν μιλάμε για ανάμιξη της Εκκλησίας στους κομματικούς ανταγωνισμούς αλλά για την ανάγκη θεμελιώδους αξιακής τοποθέτησης. Η αντίθεση στην ξενοφοβία και τον εθνοφυλετισμό αποτελεί ζωτικό χρέος για έναν θεσμό με το πνευματικό και κοινωνικό εκτόπισμα της Εκκλησίας. Η σιωπή ισοδυναμεί με μη εκπλήρωση του χρέους, με τραγική ολιγωρία. Το έδειξε αυτό με τον πιο ηχηρό τρόπο ο Πάπας Φραγκίσκος, όταν αναφερόταν στους μετανάστες ως «ναυάγιο του πολιτισμού» και όταν τόνιζε ότι η Μεσόγειος έχει μετατραπεί σε «νεκροταφείο χωρίς ταφόπλακες». Η Ελλαδική Εκκλησία έπρεπε να έχει κινήσει γη και ουρανό για να μην επαναληφθεί το ναυάγιο της Πύλου. Αντ’ αυτού, σιωπά και τώρα που οι συνθήκες δυστυχώς γίνονται όλο και πιο ιδανικές για άλλα τέτοια πολύνεκρα «ατυχήματα».

Πολλοί με νόημα θα πουν «τι τα ψάχνεις, η σιωπή είναι χρυσός» υπονοώντας προσδοκώμενα οικονομικά οφέλη και ενθυμούμενοι την πρόσφατη επίσκεψη του Πρωθυπουργού στο Άγιο Όρος και την έκτακτη οικονομική ενίσχυση που ανακοίνωσε. Πολλοί ακούμε για τις υπόγειες διαδρομές, τις πολιτικές εξυπηρετήσεις, τα Βατοπέδια του καιρού μας.

Δεν θέλω όμως να σκέφτομαι έτσι. Υπάρχουν πρόσωπα στην Εκκλησία με πνευματικό και ηθικό βάρος μεγάλο. Έχουν χρέος να μιλήσουν, να διαφοροποιηθούν από τη «βολική σιγή». Να κινήσουν τις διαδικασίες για μια κοινή θέση, ακόμα και αν δεν ευοδωθούν, έστω για να πληροφορηθούμε ότι ασφυκτιούν μέσα στην επιλεκτική No Politica θέση της Ιεραρχίας. Να δείξουν ότι πιστεύουν στον κυνηγημένο Χριστό.