Μπορεί αυτή η Ευρώπη να ζήσει χωρίς την Άγκελα Μέρκελ;

Η εκλογική πανωλεθρία του CDU στην Βαυαρία και την Έσση την αναγκάζουν να παραιτηθεί από μία νέα υποψηφιότητα για την ηγεσία των Χριστιανοδημοκρατών με προφανή σκοπό να παραμείνει στην Καγκελαρία (τουλάχιστον) μέχρι τις ευρωεκλογές του Μαϊου και να προσδιορίσει εκείνη τους όρους, τις διαδικασίες και, φυσικά, το πρόσωπο που θα την διαδεχθεί.

Σε συνθήκες εγχώριας πολιτικής αντιπαράθεσης, θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς πως “η Μέρκελ παραμένει γαντζωμένη στην εξουσία”, ενώ “θα έπρεπε να προσφύγει αμέσως σε εκλογές”. Αλλά είναι προφανές πως στη Γερμανία με την καλβινιστική θεώρηση των πραγμάτων και με ένα χαλύβδινο πολιτικό σύστημα ούτε η αντιπολίτευση  τολμά να διατυπώσει μία τέτοια άποψη, ούτε η ίδια να το σκεφτεί. Διότι, είναι απλό, οι χώρες κυβερνώνται όχι μόνο από πανίσχυρες κυβερνήσεις αλλά ακόμα και από ηγέτες σε κρίση, ακόμα και σε πτώση και αποδρομή. Έτσι λειτουργούν οι δημοκρατίες.

Η αναμενόμενη αυτή εξέλιξη (σημείο εκκίνησης ήταν οι τελευταίες εθνικές εκλογές και η σταδιακή σύγκρουσή της με τον “γονιδιακό” της εταίρο, τους Χριστιανοκοινωνιστές του επίσης πολιτικά έκπτωτου Χορστ Ζεεχόφερ) οδηγεί, ωστόσο, στο μάλλον εύλογο ερώτημα/ απορία της εισαγωγής.

Η Άγκελα Μέρκελ υπήρξε πολιτικά στυγνή και φέρει, αναμφίβολα, μεγάλες ευθύνες για το γερμανικό imperium της τελευταίας δεκαετίας που σημαδεύτηκε από τον δημοσιονομικό επεκτατισμό και την τιμωρητική πολιτική σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες (με “πετράδι του στέμματος” την Ελλάδα), στρατηγική που εφάρμοσε με προτεσταντική εμμονή ο μέχρι πρότινος υπουργός Οικονομικών της και τώρα πρόεδρος της Βουλής Βόλφγκανγκ Σόϊμπλε.

Υπό μία έννοια η Άγκελα Μέρκελ πληρώνει και αυτές τις επιλογές της.

Όμως πληρώνει και την ελαστική πολιτική των “ανοικτών συνόρων” στο μεταναστευτικό που πρώτη εκείνη εφάρμοσε το 2015. Γίνεται, δε, θύμα της οξείας συντηρητικοποίησης της Ευρώπης και την έκρηκτική άνοδο της ακροδεξιάς. Σχεδόν κάθε ψηφοφόρος -στη Βαυαρία και την Έσση- που έφυγε από το CDU βρήκε καταφύγιο στο ακροδεξιό AfD, τους Εναλλακτικούς, που ορισμένοι Γερμανοί αναλυτές αποκαλούν και “σβάστικες του σαλονιού”.

Δεν είναι όμως όλα τα ίδιο. Εάν το γερμανικό δημοσιονομικό imperium δημιούργησε μια Ευρώπη πολλών ταχυτήτων (κάτι που και η ίδια είχε προτείνει παλαιότερα), πτωχοποίησε πληθυσμούς κρατών- μελών και έστειλε στην κόλαση τις αναγκαίες πολιτικές ανάπτυξης, η τακτική της Γερμανίδας Καγκελαρίου στο μεταναστευτικό ήταν σαφώς πιο κοντά στις βασικές ευρωπαϊκές αρχές. Αυτές που σήμερα έχουν χαθεί στα νερά της Λαμπεντούζα, στο γκρίζο της Μόριας και έχουν μετατραπεί σε λάφυρο στα χέρια των ηγετίσκων του Βίζεγκραντ.

 Κάπως έτσι, η Άγκελα Μέρκελ βρέθηκε να χάνει συμμάχους και φίλους και από τις δύο πλευρές. Και προς τους πιο ευρωπαϊστές- φεντεραλιστές Πράσινους και προς την ακροδεξιά του AfD.

Οφείλει, ωστόσο, κανείς, για την ιστορική ακρίβεια και την ορθότητα των πραγμάτων, να σκεφτεί κατά πόσο η απουσία της Άγκελα Μέρκελ από το ευρωπαϊκό προσκήνιο θα είναι μία θετική εξέλιξη για την Ευρώπη και για τη Γερμανία. Φοβούμαι πως δεν θα είναι.

Η Γερμανίδα Καγκελάριος, ακόμα και στις χειρότερες στιγμές της είχε συναίσθηση των αναγκαίων ισορροπιών για να κρατήσει το οικοδόμημα των Βρυξελλών έστω και τεχνητά ακλόνητο. “Αγόραζε” χρόνο όπου χρειαζόταν και αναζητούσε συμβιβασμούς. Ως Ελλάδα δεν προλάβαμε να βιώσουμε αυτή την πλευρά της Άγκελα Μέρκελ διότι την ίδια ώρα η κοινωνία μας εξοντωνόταν από την τιμωρητική πολιτική του Σόϊμπλε, ωστόσο ο Προκόπης Παυλόπουλος και ο Αλέξης Τσίπρας είμαι βέβαιος πως μπορούν να το επιβεβαιώσουν για την περίοδο από το καλοκαίρι του 2015 και εντεύθεν.

Σε μία Ευρώπη που το “φωτεινότερο” αστέρι είναι, πλέον, ο επίσης ευρισκόμενος σε μεγάλη πολιτική πίεση και πτώση της δημοτικότητάς του Εμανουέλ Μακρόν, η απουσία -εφεξής- της Άγκελα Μέρκελ μάλλον θα χειροτερέψει την κατάσταση. Το Παρίσι δεν μπορεί να κάνει, δυστυχώς, τίποτε περισσότερο από το να διοργανώνει φιέστες εάν δεν βρίσκει έναν ισχυρό συνομιλητή στο Βερολίνο.

Το έλλειμμα ηγεσίας είναι τόσο εμφανές που καθίσταται εξαιρετικά επικίνδυνο. Ακούγεται, ίσως, κυνικό αλλά εάν οδεύουμε από την εποχή της (στυγνής) Μέρκελ στην περίοδο του Όρμπαν, του Κουρτς και του Σαλβίνι, τότε τα μηνύματα για την Ευρώπη είναι ζοφερά, για να μην πω εφιαλτικά.

Η Γερμανίδα Καγκελάριος θα παραμείνει, όπως όλα δείχνουν, στη θέση της για να διαχειριστεί το προσωπικό της “Βατερλό” μετά τις ευρωεκλογές κι αφού θα έχει προηγηθεί μία ακόμα βαριά ήττα που όμως θα αποδοθεί στην χαλαρή ψήφο των ευρωεκλογών. Ωστόσο, θα παραμείνει πολιτικά αφοπλισμένη και υπό την ομηρία ενός “μεγάλου συνασπισμού” που καταρρέει μέρα με την μέρα. Είναι, μόνο, θέμα χρόνου.

Διότι στις ευρωεκλογές το πιθανότερο είναι πως θα επιβεβαιωθεί ότι το αναρριχόμενο φυτό της ακροδεξιάς, της διχαστικής ρητορικής και του ρατσισμού θα έχει πνίξει, πλέον, ακόμα και τα ρετιρέ της γραφειοκρατίας των Βρυξελλών. Πιστέψτε το ή όχι, η Ευρώπη το καλοκαίρι του 2019 δεν θα είναι η Ευρώπη ούτε καν κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης που την δίχασε και την στιγμάτισε. Θα είναι χειρότερη.

Γι αυτό και ουδείς έχει λόγο να επιχαίρει για την πτώση της Άγκελα Μέρκελ. Σηματοδοτεί το τέλος μιας κακής εποχής την οποία, όμως, είναι εξαιρετικά πιθανό να την διαδεχτεί μία χειρότερη. Ιδιαίτερα όταν, όπως φαίνεται, οι φύλακες…δεν έχουν γνώση.