Αναγνώριση Παλαιστίνης: Οι κινήσεις της Ελλάδας υπό τον φόβο των ακραίων Ισλαμιστών

Η πρόσφατη δήλωση Κοτζιά, κατά τη συζήτηση για τον προϋπολογισμό για την αναγνώριση της Παλαιστίνης που πέρασε στα ψιλά γράμματα και η απόφαση της κυβέρνησης να προχωρήσει στην αναγνώριση του παλαιστινιακού κράτους με ψήφισμα στη Βουλή.

Ο Διευθυντής Ερευνών του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων, Κωνσταντίνος Φίλης, ερμηνεύει στο NEWS 247 τι κρύβεται πίσω από αυτήν την απόφαση, σε μία χρονική περίοδο που οι σχέσεις της Ελλάδας με το Ισραήλ αναπτύσσονται δυναμικά.

Συμβολική αναγνώριση της Παλαιστίνης

“Συμπληρώνει τις αναγνωρίσεις άλλων ευρωπαϊκών Κοινοβουλίων και κρατών”

Τι σημαίνει η αναγνώριση από ελληνικής πλευράς του Παλαιστινιακού κράτους; Πώς ερμηνεύεται η δήλωση Κοτζιά και η απόφαση αναγνώρισης από το Κοινοβούλιο με ψήφισμα; Όπως ξεκαθαρίζει ο κύριος Φίλης, πρόκειται για μία αναγνώριση θεωρητική, συμπληρωματική προς την ούτως ή άλλως “χειροπιαστή” στήριξη της Ελλάδας προς την Παλαιστίνη, σε επίπεδο Ηνωμένων Εθνών και UNESCO.

“Μιλάμε για μία σημαντική, πλήν όμως, θεωρητική αναγνώριση, η οποία είχε δρομολογηθεί ήδη από τον περασμένο Μάιο. Ούτως ή άλλως, η Ελλάδα έχει στηρίξει τόσο στα Ηνωμένα Έθνη όσο και την UNESCO τις αποφάσεις σχετικά με την Παλαιστίνη και το Παλαιστινιακό κράτος. Είναι συμβολική, γιατί προφανώς αυτή υπόκειται στην ειρηνευτική διαδικασία –που έχει παγώσει- και στη λύση που θα επιτευχθεί έπειτα από διαπραγμάτευση με το Ισραήλ, αλλά επίσης, εξαιτίας του ότι η εν λόγω δεν γίνεται από την κυβέρνηση αλλά από το Κοινοβούλιο, άρα δεν δεσμεύει την πρώτη. Δεν αλλάζει κάτι σε ό,τι αφορά το μελλοντικό παλαιστινιακό κράτος, απλά συμπληρώνει τις αντίστοιχες αναγνωρίσεις, που έχουν υπάρξει από άλλα ευρωπαϊκά Κοινοβούλια (Σουηδία, Βρετανία, Ισπανία, Γαλλία, Ιρλανδία & το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο), καθώς και κράτη-μέλη (Ουγγαρία, Πολωνία, Σλοβακία) αλλά προτού αυτά ενταχθούν στην ΕΕ. Στις περισσότερες, πάντως, περιπτώσεις (με εξαίρεση Σουηδία και Γαλλία), το σχετικό ψήφισμα στο Κοινοβούλιο είχαν φέρει προς ψήφιση κόμματα της αντιπολίτευσης. Προφανώς η κυβέρνηση θα επιδιώξει να επιτευχθεί η μεγαλύτερη δυνατή συναίνεση (δίνοντας πανηγυρικό χαρακτήρα και με την παρουσία Αμπας), καθώς εκτιμάται ότι η αναγνώριση της Παλαιστίνης είναι υπόθεση του συνόλου των πολιτικών δυνάμεων και όχι ενός κόμματος” τονίζει χαρακτηριστικά. “Μία τέτοια ενέργεια, άλλωστε, είναι αρκετά δημοφιλής και στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ αλλά και την πλειοψηφία του ελληνικού λαού, διορθώνει το λεκτικό ατόπημα Τσίπρα για την Ιερουσαλήμ ως ιστορική πρωτεύουσα του Ισραήλ, ενώ εκφράζει και ένα αυξανόμενο αίσθημα απογοήτευσης απέναντι στο Τελ Αβίβ και στο τέλμα που έχει οδηγηθεί η ειρηνευτική διαδικασία”, επισημαίνει ο Διευθυντής Ερευνών του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων. 

Ο φόβος των φονταμενταλιστών και η ανάγκη εξισορρόπησης

Με το βλέμμα στραμμένο στον ρόλο του διαμεσολαβητή και την ανάπτυξη ρόλου στην ευρύτερη περιοχή

Γιατί τώρα; Ποιοι είναι οι λόγοι, που οδήγησαν σε αυτήν την απόφαση, αυτήν την περίοδο; Ο καθηγητής εξηγεί, ότι πρόκειται για μία έμμεση ενέργεια από ελληνικής πλευράς, προκειμένου να μην δώσουμε αφορμή στους πάσης φύσεως φανατικούς, να εξισορροπήσουμε λόγω της ανάπτυξης των σχέσεων με το Ισραήλ και από την άλλη, στην πρόθεση να παίξει η Ελλάδα τον ρόλο του διαμεσολαβητή στην περιοχή.

“Υπάρχουν τρεις λόγοι, για τους οποίους γίνεται αυτή η κίνηση. Ο ένας είναι, ότι προσπαθεί η χώρα μας, με έναν έμμεσο τρόπο, να μην μπει στο στόχαστρο των ακραίων Ισλαμιστών. Προφανώς οι Τζιχαντιστές δεν έχουν ως γνώμονα των επιλογών τους τη στήριξη της Παλαιστίνης, αλλά σε κάθε περίπτωση αυτό που επικαλούνται πολλοί φονταμενταλιστές στον μουσουλμανικό κόσμο, είναι η μη ύπαρξη και η μη αναγνώριση του κράτους της Παλαιστίνης. Άρα, αυτή είναι μία έμμεση ενέργεια από τη δική μας πλευρά για να μην βρεθούμε στην πρώτη γραμμή των στόχων των φανατικών, χωρίς, βέβαια, να διασφαλιζόμαστε κατά το ελάχιστο. Ο δεύτερος λόγος σχετίζεται με την ανάγκη εξισορρόπησης, ειδικότερα από ένα κόμμα, το οποίο παραδοσιακά πρόσκειται φιλικά στους Παλαιστινίους, λόγω της εμφανούς ενδυνάμωσης της σχέσης μας με το Ισραήλ την τελευταία πενταετία”, σημειώνει ο κ.Φίλης.

“Ο τρίτος εντάσσεται στη λογική των τοποθετήσεων του υπουργού Εξωτερικών, ο οποίος μιλάει για την ανάγκη η Ελλάδα να διαμεσολαβεί σε μία σειρά από διεθνή ζητήματα. Παρά την περιορισμένη διπλωματική μας εμβέλεια, μία τέτοια ενέργεια αποσκοπεί, στο να στείλει ένα μήνυμα στο Ισραήλ, ότι και εσάς, σας συμφέρει να μιλάμε και με την άλλη πλευρά. Σας συμφέρει δηλαδή να αποκτήσουμε ένα επιπλέον μέσο πρόσβασης και να προωθήσουμε έμπρακτα μία θερμή σχέση, που έτσι κι αλλιώς είναι παραδοσιακή, είναι ιστορική, γιατί έτσι θα μπορούσαμε να αναπτύξουμε σε επιμέρους ζητήματα έναν διαμεσολαβητικό ρόλο. Γιατί έχοντας καλές σχέσεις με το Ισραήλ από τη μία κι έχοντας αναγνωρίσει μέσω του Κοινοβουλίου το κράτος της Παλαιστίνης στα σύνορα του 1967, αυτό καλλιεργεί ένα status έντιμου διαμεσολαβητή. Σε καμία περίπτωση κατί τέτοιο δεν είναι εύκολο, αντιθέτως έχει μικρές, αν όχι ελάχιστες, πιθανότητες υλοποίησης. Πρόκειται για μία σύγκρουση που έχει ιστορικά χαρακτηριστικά, ενώ το κλίμα παραμένει τεταμένο εδώ και καιρό, με τον κίνδυνο νέας ιντιφάντας υπαρκτό. Πέρα δηλαδή από τις περιορισμένες προοπτικές να γίνει αποδεκτός ένας τέτοιος ρόλος για τη χώρα μας (μόνο συνδυαστικά και ως μέρος μίας συνολικότερης απόπειρας διευθέτησης), έχουμε να αντιμετωπίσουμε και τις αντικειμενικές πραγματικότητες. Ίσως, όμως, απώτερος στόχος να είναι η σταδιακή εμπέδωση της εικόνας ενός ενεργητικού δρώντα που μπορεί να συνδιαλέγεται και να επιδιώκει έστω και μίνιμουμ συνεννοήσεις με τα περισσότερα κράτη της περιοχής, αποκτώντας σταδιακά λόγο στις διεργασίες, υπό την έννοια ότι μπορεί κατά περίσταση να ερωτάται ή να ζητείται η συνδρομή του. Βέβαια, όλα αυτά απαιτούν χρόνο, επιμονή και συγκεκριμένο στρατηγικό σχέδιο.”

Ο περιορισμένος κίνδυνος να “τιναχτούν” στον αέρα οι σχέσεις με το Ισραήλ

Η διεθνής απομόνωση, ενώ μετράει φίλους

Κατά πόσο όμως, θα μπορούσε να λειτουργήσει αντίστροφα, θέτοντας σε κίνδυνο τις διπλωματικές μας σχέσεις με το Ισραήλ; Ο κ. Φίλης υπογραμμίζει, ότι “Είτε αυτό που συνέβη έγινε έχοντας προϊδεάσει το Ισραήλ, άρα θα υπάρξει μία σχετικά ήπια καταδίκη εκ μέρους του, γιατί υποχρεωτικά θα πρέπει να αντιδράσει, είτε πρόκειται για μία μονομερή ενέργεια κόντρα στη δυναμική των πολυδιάστατης προσέγγισης με το Ισραήλ και ενώ προετοιμαζόμαστε για τριμερή Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ στις αρχές του χρόνου. Το πιθανότερο είανι πως έχουμε ήδη ενημερώσει το Τελ Αβίβ, επιχειρώντας να του εξηγήσουμε τους λόγους και να το καθησυχάσουμε ως προς τις προθέσεις μας”, λέει χαρακτηριστικά.

“Αλλά το γεγονός, ότι δεν είμαστε οι πρώτοι που το κάνουμε, αλλά είμαστε σε συνέχεια μίας σειράς ευρωπαϊκών Κοινοβουλίων που το έχουν πράξει, κατά κάποιον τρόπο αφαιρεί από το Ισραήλ το επιχείρημα, ότι είναι μία κίνηση που στρέφεται εναντίον του και δεν έχει ως στόχο την αναβίωση της ειρηνευτικής διαδικασίας. Πάντως, το μεγάλο πρόβλημα για μας, είναι ότι αυτή τη στιγμή η απόσταση μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων είναι μεγάλη, με την ισραηλινή κυβέρνηση να προβαίνει σε ενέργειες, οι οποίες διόλου δεν συμβάλλουν στην επίλυση του Παλαιστινιακού. Ως αποτέλεσμα, για πρώτη φορά εδώ και πολλά χρόνια, το Τελ Αβίβ βρίσκεται αρκετά περιθωριοποιημένο από μεγάλο κομμάτι του δυτικού κόσμου”, επισημαίνει ο Διευθυντής Ερευνών του ΙΔΙΣ.

“Στην Ευρώπη βλέπουμε κοινοβούλια, να ψηφίζουν την αναγνώριση του κράτους της Παλαιστίνης, οι σχέσεις με τις ΗΠΑ κατά την περίοδο Ομπάμα είναι ψυχρές και έτσι το Ισραήλ είναι αρκετά απομονωμένο, πράγμα με το οποίο δεν είχε μάθει να ζει. Επομένως, θα πρέπει να δούμε, αν αυτή η ενέργεια θα εκληφθεί από πλευράς τους, σε περίπτωση που δεν έχει υπάρξει έγκαιρη προειδοποίηση, ως μία μη φιλική κίνηση από πλευράς ενός κράτους με το οποίο αναπτύσσονται με δυναμικό τρόπο οι σχέσεις τα τελευταία χρόνια. Είναι άλλο πράγμα το ισπανικό Κοινοβούλιο να αναγνωρίζει την Παλαιστίνη κι άλλο να το κάνει η Ελλάδα εν μέσω διαβουλεύσεων και διεργασιών που υποτίθεται ότι μας φέρνουν πιο κοντά, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν πράττουμε ορθά. Η συντηρητική κυβέρνηση του Τελ Αβίβ και τυχόν ακραίες φωνές που ακούγονται δυστυχώς ολοένα και τακτικότερα από το εσωτερικό της με προβληματίζει περισσότερο, πολλώ δε μάλλον που λόγω της ευαίσθητης συγκυρίας μετράει φίλους, καλούμενη να διαχειριστεί μία ιδιάζουσα και ασυνήθιστη κατάσταση σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν. Ως εκ τούτου, θα μπορούσε να δημιουργηθεί μία σχετική επιπλοκή. Αλλά, θα με εξέπληττε αν η ελληνική κυβέρνηση προέβη σε μία τέτοια κίνηση, χωρίς έγκαιρη προειδοποίηση και διεξοδική επεξήγηση της απόφασης της στην ισραηλινή πλευρά”, καταλήγει ο κύριος Φίλης.