Μπορούν οι δασμοί του Τραμπ να κάνουν την Ευρώπη… “Σπουδαία Ξανά”;

«Μπούμερανγκ» ενδέχεται να γυρίσει στις ΗΠΑ η δασμολογική πολιτική του Nτόναλντ Τραμπ και αντί για “Πρώτα η Αμερική”, να ευνοηθεί η Ευρώπη αναφορικά με τον πληθωρισμό. Στο ράλι για τον έλεγχο του πληθωρισμού οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορεί στην πραγματικότητα να έρθουν τελευταίες, σχολιάζει σε ανάλυσή του το CNN.

Αυτό συμβαίνει επειδή, ενώ οι αυξήσεις των δασμών του αναμένεται ευρέως να αυξήσουν τις τιμές στην εγχώρια αγορά, θα μπορούσαν να μειώσουν τον πληθωρισμό πέρα από τον Ατλαντικό ωκεανό.

Οι λόγοι είναι πολλοί — από μία πιθανή εισροή φθηνών κινεζικών εξαγωγών στην Ευρώπη μέχρι την πρόσφατη άνοδο της αξίας του ευρώ. Εκτός από το όφελος για την τσέπη των καταναλωτών, ο χαμηλότερος πληθωρισμός θα δώσει στους Ευρωπαίους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής περιθώριο να μειώσουν τα επιτόκια εάν η οικονομία χρειαστεί στήριξη — ενώ οι ΗΠΑ ίσως δυσκολευτούν να μειώσουν το κόστος δανεισμού αν η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου χρειαστεί τόνωση.

Αυτός είναι μόνο ένας τρόπος με τον οποίο ο Τραμπ θα μπορούσε να κάνει την Ευρώπη… «Σπουδαία Ξανά» («MEGA»), όπως το έθεσαν σε πρόσφατο ερευνητικό σημείωμα οι οικονομολόγοι της Nomura, ενός παγκόσμιου ομίλου χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών.

Επιφανείς αναλυτές του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου προβλέπουν επίσης ότι οι δασμοί του Τραμπ θα οδηγήσουν τον πληθωρισμό στις ΗΠΑ προς τα πάνω, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση για τις προοπτικές της χώρας. Ο βασικός λόγος που οι υψηλότεροι δασμοί στις ΗΠΑ θα οδηγήσουν πιθανότατα σε αύξηση των τιμών είναι επειδή οι δασμοί είναι φόροι επί των εισαγωγών, είτε πρόκειται για τελικά προϊόντα είτε για εξαρτήματα.

Υπάρχουν ήδη ενδείξεις ότι κάποιες εταιρείες θα μετακυλήσουν το κόστος των δασμών στους Αμερικανούς καταναλωτές, αντί να το απορροφήσουν. Για παράδειγμα, ο Διευθύνων Σύμβουλος της Adidas δήλωσε νωρίτερα αυτήν την εβδομάδα ότι οι αυξήσεις κόστους λόγω υψηλότερων δασμών “θα προκαλέσουν τελικά αυξήσεις τιμών” στις ΗΠΑ. Εκτός ΗΠΑ, “δεν υπάρχει λόγος” να αυξηθούν οι τιμές λόγω των δασμών, πρόσθεσε ο Bjørn Gulden.

Ο αντίκτυπος των δασμών στις ΗΠΑ που εισήχθησαν το 2018, κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του Τραμπ, υποδηλώνει ότι έρχεται νέα αύξηση του πληθωρισμού. Μια μελέτη του 2019, που συνυπέγραψε η Μέρι Άμιτι στην Ομοσπονδιακή Τράπεζα της Νέας Υόρκης, διαπίστωσε μια «πλήρη μετακύλιση» αυτών των δασμών στις εγχώριες τιμές των εισαγόμενων αγαθών. Ακόμα και εταιρείες που δεν επηρεάζονται άμεσα από τους δασμούς μπορεί να αυξήσουν τις τιμές τους. “Οι εγχώριοι παραγωγοί αυξάνουν τις τιμές τους όταν οι ξένοι ανταγωνιστές τους αναγκάζονται να το κάνουν λόγω υψηλότερων δασμών”, έγραψαν η Άμιτι και οι συνεργάτες της.

Ενώ ο Τραμπ έχει ήδη εφαρμόσει έναν επιπλέον δασμό 10% στις εισαγωγές αγαθών από σχεδόν όλες τις χώρες, καθώς και πολύ υψηλότερους δασμούς σε ορισμένους τομείς και έναν κολοσσιαίο δασμό στις εισαγωγές από την Κίνα, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει μέχρι στιγμής απειλήσει μόνο με περιορισμένους δασμούς ως αντίποινα σε αμερικανικά προϊόντα.

Η ΕΕ μπορεί να απαντήσει ισχυρότερα, καθώς θα μπορούσε να αυξήσει τις τιμές των εισαγωγών από τις ΗΠΑ, αλλά ο αντίκτυπος στον ευρωπαϊκό πληθωρισμό θα είναι πολύ μικρότερος από αυτόν που προβλέπεται για τις ΗΠΑ. Αυτό συμβαίνει επειδή, σε αντίθεση με τη μαξιμαλιστική προσέγγιση του Τραμπ, η Ευρώπη θα «επιβάλλει δασμούς μόνο στις εισαγωγές μίας μόνο χώρας», δήλωσε στο CNN ο Τζορτζ Μπάκλεϊ, επικεφαλής οικονομολόγος για την Ευρώπη στη Nomura.

Όπως έχουν τα πράγματα, οι οικονομολόγοι λένε ότι οι δασμοί του Τραμπ είναι πιθανότερο να μειώσουν τον πληθωρισμό στην ΕΕ φέτος και του χρόνου, με τέσσερις τρόπους.

Η επίδραση της Κίνας

Ένας από αυτούς τους τρόπους, είναι εκείνο που η Christine Lagarde, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, περιέγραψε ως πιθανές προσπάθειες της Κίνας να “ανακατευθύνει” τις εξαγωγές της μακριά από τις ΗΠΑ, ενδεχομένως προς την Ευρώπη. “Αυτό θα είχε κατασταλτική επίδραση στις τιμές”, είπε σε συνέντευξή της στην πλατφόρμα Washington Post Live την περασμένη εβδομάδα. Περισσότερα αγαθά στην αγορά σημαίνει περισσότερος ανταγωνισμός, που σημαίνει χαμηλότερες τιμές για τους καταναλωτές, επισημαίνει το CNN στην ανάλυσή του.

Ο Jack Allen-Reynolds, ανώτερος οικονομολόγος στη συμβουλευτική Capital Economics, εξήγησε σε σημείωμά του τον Απρίλιο: “Η αυξημένη ανταγωνιστικότητα από φθηνές κινεζικές εισαγωγές θα μπορούσε να ωθήσει τις τιμές των αγαθών προς τα κάτω… Και με την Κίνα να αντιμετωπίζει επί του παρόντος πολύ υψηλότερους δασμούς απ’ ό,τι είχαμε προβλέψει, οι εξαγωγείς της ίσως μειώσουν κι άλλο τις τιμές για να ξεφορτωθούν προϊόντα που υπό άλλες συνθήκες θα είχαν σταλεί στις ΗΠΑ.” Ήδη η Κίνα εξάγει πολύ λιγότερο στις ΗΠΑ, με στοιχεία του κλάδου να δείχνουν πτώση στις αποστολές τον περασμένο μήνα.

Οι απρόβλεπτες πολιτικές κινήσεις του Τραμπ έχουν επίσης απομακρύνει επενδυτές από τα αμερικανικά περιουσιακά στοιχεία — συμπεριλαμβανομένου του δολαρίου. Αντίθετα, το ευρώ έχει ενισχυθεί από τις 2 Απριλίου, όταν ο Τραμπ ανακοίνωσε τους δασμούς 10% σε σχεδόν όλες τις χώρες και ακόμη υψηλότερους δασμούς σε προϊόντα από περίπου 60 έθνη και εμπορικά μπλοκ, συμπεριλαμβανομένης της ΕΕ.

Το ευρώ έχει ενισχυθεί κατά 3% σε σχέση με τα νομίσματα των βασικών εμπορικών εταίρων της ευρωζώνης, συμπεριλαμβανομένου του δολαρίου, και βρίσκεται κοντά στο ιστορικό υψηλό που σημείωσε στις 22 Απριλίου. Ένα ισχυρότερο νόμισμα καθιστά τις εισαγωγές φθηνότερες, γεγονός που γενικά οδηγεί σε περισσότερα αγαθά, αυξημένο ανταγωνισμό και, επομένως, χαμηλότερες τιμές στην αγορά.

Σε σχέση μόνο με το δολάριο, το ευρώ έχει αυξηθεί ακόμα περισσότερο — κατά 4% από τις 2 Απριλίου.

“Νομίζω πως οι ανησυχίες για την οικονομία των ΗΠΑ είναι που καθορίζουν (την πτώση του δολαρίου)”, δήλωσε ο Ruben Segura-Cayuela, επικεφαλής οικονομικών ερευνών για την Ευρώπη στην Bank of America. “Και δεύτερον, νομίζω πως πολλές από τις πρόσφατες εξελίξεις έχουν προσθέσει ένα ‘ασφάλιστρο κινδύνου’ για τα αμερικανικά χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία.”

Προετοιμασία για τον αντίκτυπο

Εν τω μεταξύ, οι προσδοκίες για πλήγμα στην παγκόσμια οικονομία από τους δασμούς του Τραμπ έχουν συμβάλει στη μείωση των τιμών της ενέργειας από τις 2 Απριλίου, καθώς οι επενδυτές προβλέπουν μειωμένη ζήτηση για καύσιμα.

Οι τιμές του πετρελαίου μειώθηκαν μετά τις ανακοινώσεις του για τους δασμούς της «Ημέρας Απελευθέρωσης». Το αργό πετρέλαιο τύπου Μπρεντ, παγκόσμιο σημείο αναφοράς, έχει χάσει 17% από τότε.

Οι τιμές του φυσικού αερίου έχουν επίσης μειωθεί — και πιο απότομα στην Ευρώπη απ’ ό,τι στις ΗΠΑ. Αυτό θα μπορούσε να επιδεινωθεί, σύμφωνα με προβλέψεις της Παγκόσμιας Τράπεζας που δημοσιεύτηκαν αυτή την εβδομάδα. Η Τράπεζα προβλέπει απότομη άνοδο στις τιμές του φυσικού αερίου στις ΗΠΑ συνολικά για το 2025, με μια μικρή επιπλέον αύξηση το 2026, ενώ οι ευρωπαϊκές τιμές αναμένεται να αυξηθούν μόνο ήπια φέτος και να μειωθούν την επόμενη χρονιά.

Οι προσδοκίες για ασθενέστερη οικονομική ανάπτυξη έχουν και μια άλλη, ευρύτερη επίδραση. Σε συνδυασμό με την ακραία αβεβαιότητα σχετικά με την κατεύθυνση των εμπορικών πολιτικών, αποθαρρύνουν τις επιχειρηματικές δαπάνες και πλήττουν την εμπιστοσύνη των καταναλωτών στην Ευρώπη. Αυτό αποτελεί τον τέταρτο παράγοντα που περιορίζει τις τιμές, με τους οικονομολόγους να προβλέπουν ότι και οι καταναλωτές τελικά θα περιορίσουν τις δαπάνες τους.

Ενώ ο εμπορικός πόλεμος θα μπορούσε να επιβραδύνει τις αυξήσεις των τιμών στην Ευρώπη, εξακολουθούν να υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες που θα μπορούσαν να ωθήσουν τον πληθωρισμό υψηλότερα στην περιοχή. Μία είναι η πρόσφατη κοινοβουλευτική έγκριση στη Γερμανία, τη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης, ενός σχεδίου για μαζική αύξηση των επενδύσεων σε υποδομές και άμυνα. Μια άλλη είναι η συμφωνία των Ευρωπαίων ηγετών τον Μάρτιο για την αύξηση των αμυντικών δαπανών.

Αλλά όλες αυτές οι δαπάνες θα χρειαστούν χρόνο για να υλοποιηθούν, πιθανώς χρόνια.

Και με το τρέχον επίπεδο παγκόσμιας αβεβαιότητας, ποιος ξέρει τι θα μπορούσε να έχει συμβεί έως τότε.