Επίθεση Τραμπ σε Ισραήλ – Ιράν, ενώ τα δεδομένα αλλάζουν από λεπτό σε λεπτό

Ο Ντόναλντ Τραμπ καταφέρθηκε την Τρίτη (24/6) εναντίον του Ισραήλ και του Ιράν που εξαπέλυσαν επιθέσεις μετά την ανακοίνωση της κατάπαυσης του πυρός, αναδεικνύοντας την ευθραυστότητα της συμφωνίας που επιδιώκει να βάλει τέλος στις φονικές συγκρούσεις που διήρκεσαν 12 ημέρες.

Σε δηλώσεις προς τους δημοσιογράφους, ο Τραμπ δήλωσε ότι «δεν είναι ευχαριστημένος». Επέκρινε έντονα το Ισραήλ για τα πυρά κατά του Ιράν «αμέσως μετά τη σύναψη της συμφωνίας» και είπε ότι οι δύο πλευρές «δεν ξέρουν τι διάολο κάνουν». Αξιωματούχος του Λευκού Οίκου δήλωσε ότι ο Τραμπ μίλησε με τον πρωθυπουργό του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου το πρωί της Τρίτης και ήταν «αυστηρός και άμεσος» σχετικά με το τι πρέπει να συμβεί για να διατηρηθεί η κατάπαυση του πυρός.

Το γραφείο του Νετανιάχου δήλωσε ότι το Ιράν εκτόξευσε πυραύλους μετά την έναρξη ισχύος της εκεχειρίας και ότι ο ισραηλινός στρατός ανταπέδωσε πλήττοντας ένα σύστημα ραντάρ κοντά στην Τεχεράνη. Ο στρατός του Ιράν αρνήθηκε ότι παραβίασε την εκεχειρία και η δήλωση του Νετανιάχου ανέφερε ότι τα αντίποινα του Ισραήλ ήταν περιορισμένα, γεγονός που θα μπορούσε να υποδηλώνει ότι και οι δύο πλευρές επιθυμούν να διατηρηθεί η εκεχειρία.

Σε μια ανάρτηση στο Truth Social, ο Τραμπ δήλωσε ότι το Ισραήλ «δεν πρόκειται να επιτεθεί στο Ιράν» και ότι «όλα τα αεροπλάνα θα γυρίσουν πίσω και θα κατευθυνθούν προς το σπίτι τους».

Τα σχόλια του Αμερικανού προέδρου έγιναν πριν αναχωρήσει από την Ουάσινγκτον για τη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ, όπου η εκεχειρία στη Μέση Ανατολή, αν παραμείνει σε ισχύ, θα του έδινε την ευκαιρία να μιλήσει για ένα διπλωματικό επίτευγμα.

Κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου, ο Τραμπ διέταξε τις αμερικανικές δυνάμεις να βομβαρδίσουν ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις, προκαλώντας την Τεχεράνη να απαντήσει με την εκτόξευση πυραύλων σε αμερικανική βάση στο Κατάρ, τη Δευτέρα (23/6). Λίγες ώρες αφότου το Ιράν εκτόξευσε τους πυραύλους, οι οποίοι αναχαιτίστηκαν, ο Τραμπ ανακοίνωσε αιφνιδιαστικά μια κατάπαυση του πυρός μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, κάνοντας γνωστές λίγες λεπτομέρειες, αιφνιδιάζοντας ακόμη και ορισμένους από τους ίδιους τους αξιωματούχους του.

Τις τελευταίες στιγμές πριν τεθεί σε ισχύ η κατάπαυση του πυρός, οι δύο πλευρές συνέχισαν να ανταλλάσσουν πυρά. Ο ισραηλινός στρατός δήλωσε ότι έπληξε εκτοξευτές πυραύλων στο δυτικό Ιράν, που ήταν έτοιμοι να ρίξουν στο Ισραήλ. Το Ιράν, από την πλευρά του, εκτόξευσε μπαράζ βαλλιστικών πυραύλων στο Ισραήλ, ενεργοποιώντας σειρήνες που έστειλαν εκατομμύρια Ισραηλινούς να σπεύσουν στα καταφύγια. Τουλάχιστον τέσσερις άνθρωποι σκοτώθηκαν όταν ένας πύραυλος έπληξε πολυκατοικία στη νότια πόλη Μπερσέμπα.

Μια σειρά από αναπάντητα ερωτήματα

Παρά τις ανακοινώσεις Τραμπ, υπάρχει μια μακρά λίστα μεγάλων αναπάντητων ερωτημάτων, με κυριότερο το κατά πόσον η όποια κατάπαυση του πυρός μπορεί πραγματικά να τεθεί σε ισχύ και να διατηρηθεί μεταξύ των δύο εχθρών, των οποίων η πολυετής «σκιώδης» σύγκρουση κλιμακώθηκε τις προηγούμενες 12 ημέρες.

Επίσης, άγνωστοι είναι οι όροι στους οποίους συμφώνησαν οι δύο πλευρές, το αν οι ΗΠΑ και το Ιράν θα αναβιώσουν τις αποτυχημένες πυρηνικές συνομιλίες και η τύχη του ιρανικού αποθέματος εμπλουτισμένου ουρανίου που πολλοί ειδικοί πιστεύουν ότι μπορεί να έχει επιβιώσει από τους αμερικανικούς και ισραηλινούς βομβαρδισμούς.

«Οι Ισραηλινοί έχουν επιτύχει μεγάλο μέρος των στόχων τους… και το Ιράν έψαχνε για μια διέξοδο» επεσήμανε στο Reuters ο Jonathan Panikoff, πρώην αναπληρωτής αξιωματικός των εθνικών μυστικών υπηρεσιών των ΗΠΑ για τη Μέση Ανατολή. «Οι ΗΠΑ ελπίζουν ότι αυτή είναι η αρχή του τέλους. Η πρόκληση είναι αν υπάρχει στρατηγική για το τι θα ακολουθήσει».

Παραμένουν, επίσης, ερωτήματα σχετικά με το τι έχει συμφωνηθεί στην πραγματικότητα, ακόμη και αν η δήλωση του Τραμπ δημιούργησε ελπίδες για το τέλος μιας σύγκρουσης που προκάλεσε φόβους για έναν ευρύτερο περιφερειακό πόλεμο.

Τα πράγματα αλλάζουν από λεπτό σε λεπτό

Για να περιγράψει την ευθραυστότητα της κατάστασης, σε ανάλυσή του στο BBC, ο Gary O’Donoghue επισημαίνει πως είδαμε τον Ντόναλντ Τραμπ να φεύγει από τον Λευκό Οίκο για τη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ, όντας έξαλλος με το Ισραήλ για τις ενέργειές του, αφού ανακοίνωσε κατάπαυση του πυρός χθες το βράδυ. Ωστόσο, λίγο μετά την επιβίβασή του στο Air Force One, έγραψε ότι «η κατάπαυση του πυρός ισχύει και πάλι». Τα ισραηλινά αεροπλάνα «έκαναν στροφή», ισχυρίστηκε.

Ο Τραμπ και ο Νετανιάχου συνομίλησαν επίσης στο τηλέφωνο, με δημοσιεύματα να θέλουν τον Αμερικανό πρόεδρο να είναι «εξαιρετικά αυστηρός και άμεσος» με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό. Οι εκεχειρίες συχνά ξεκινούν μπερδεμένα και ο Λευκός Οίκος λογικά θα ελπίζει ότι τα πράγματα θα ηρεμήσουν.

Ωστόσο, πολλές ελπίδες έχουν ζήσει και πεθάνει στη Μέση Ανατολή, όπως γνωρίζουμε. Η κατάπαυση του πυρός δεν είναι το ίδιο πράγμα με την ειρήνη, και αυτό θα απαιτήσει διαπραγματεύσεις. 

Υπάρχει το ζήτημα των υποτιθέμενων 400 κιλών εμπλουτισμένου ουρανίου του Ιράν. Οι ΗΠΑ και το Ισραήλ θα θέλουν αναμφίβολα επιθεωρητές επί τόπου για να εκτιμήσουν πόσα χρόνια έχουν πάει πίσω τις πυρηνικές εγκαταστάσεις.

Κάθε βήμα εδώ είναι γεμάτο επιπλοκές και ευκαιρίες για να καταρρεύσει ξανά η εκεχειρία.