Κρίσιμες ώρες για την Ουκρανία – Ο κίνδυνος που αντιμετωπίζει εν μέσω πολέμου

Μόλις δύο εβδομάδες πριν, μετά τις συναντήσεις Τραμπ με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν στην Αλάσκα και με τους ηγέτες της Ουκρανίας και των Ευρωπαίων συμμάχων στον Λευκό Οίκο, υπήρχε ελπίδα για μια αναζωογονημένη διπλωματική διαδικασία για την Ουκρανία. Αυτή η ελπίδα όμως έχει πλέον σβήσει, μαζί με τα φώτα σε όλη την Ουκρανία, μετά την έναρξη μιας από τις μεγαλύτερες επιθέσεις του πολέμου από τον Πούτιν κατά της πολιτικής υποδομής της χώρας, με ιδιαίτερη έμφαση στην ηλεκτρική ενέργεια που θα χρειαστεί κατά τη διάρκεια του χειμώνα.

Ο Ντόναλντ Τραμπ ήλπιζε ότι οι συναντήσεις αυτές θα ακολουθούνταν από περαιτέρω βήματα, συμπεριλαμβανομένης μιας συνάντησης μεταξύ του Πούτιν και του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Ο Πούτιν φαίνεται να έχει άλλες προθέσεις: να σπάσει το ηθικό της Ουκρανίας κατά τη διάρκεια του παγωμένου χειμώνα που πλησιάζει γρήγορα. Πρόκειται για μια ακραία στρατηγική, που θέτει τους Ουκρανούς αντιμέτωπους με μια σκληρή επιλογή: να αποδεχθούν τις απαιτήσεις του ή να ρισκάρουν να πεθάνουν από το κρύο στα σπίτια τους.

Ο Πούτιν έχει προσπαθήσει ξανά τα δύο προηγούμενα χειμώνα, χωρίς επιτυχία, εν μέρει χάρη σε μια παγκόσμια προσπάθεια υπό την ηγεσία των ΗΠΑ να διατηρηθεί η ανθεκτικότητα της Ουκρανίας κατά τη διάρκεια της χειμερινής περιόδου. Ωστόσο, καθώς πλησιάζει ο φετινός χειμώνας, εγείρονται ερωτήματα για το αν οι Ηνωμένες Πολιτείες θα επαναλάβουν μια τέτοια προσπάθεια.

Πώς μπορεί να προστατευθεί η Ουκρανία για τον χειμώνα

Όπως αναφέρει το CNN, μια λιγότερο γνωστή πτυχή του πολέμου στην Ουκρανία μέχρι σήμερα ήταν η προσπάθεια που ηγήθηκαν οι ΗΠΑ για να προετοιμάσουν την Ουκρανία για την επίθεση της Ρωσίας, συνδέοντας το ενεργειακό της δίκτυο με της Ευρώπης και διακόπτοντας την εξάρτηση του Κιέβου από τη Ρωσία — ενώ παράλληλα αυξάνονταν οι ενεργειακοί πόροι προς την Ουκρανία πριν από κάθε χειμερινή περίοδο.

Η προσπάθεια αυτή ηγήθηκε από τον ειδικό απεσταλμένο του προέδρου Μπάιντεν για την ενέργεια, Amos Hochstein, πολύ πριν ξεκινήσει ο πόλεμος, απαιτώντας συντονισμό με πολλούς Ευρωπαίους συμμάχους, με κάποιους εκ των οποίων να είναι σκεπτικοί και να μην πιστεύουν ότι η Ρωσία θα εισβάλλει πράγματι. Η αποσύνδεση της Ουκρανίας από το ρωσικό δίκτυο και η σύνδεσή της με το δίκτυο της ΕΕ ολοκληρώθηκε μόλις λίγες ώρες πριν εκτοξευθούν οι πρώτοι πύραυλοι της Ρωσίας στις ουκρανικές πόλεις στις 24 Φεβρουαρίου 2022.

Καθώς πλησίαζε ο χειμώνας, ο Λευκός Οίκος ηγήθηκε μιας συντονισμένης προσπάθειας σε όλη την κυβέρνηση των ΗΠΑ για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας της ουκρανικής ενέργειας. Αυτό περιλάμβανε την ανάπτυξη κινητών γεννητριών και εφεδρικής ισχύος για κρίσιμες υποδομές όπως σημεία ύδρευσης και θέρμανσης, την παροχή θερμικών κιτ και τοπικών θερμαντήρων για ευάλωτες περιοχές, και τη διασφάλιση συνεχούς ροής ενεργειακών πόρων στην Ουκρανία από το ευρωπαϊκό δίκτυο καθώς και από ενεργειακά πλούσιους εταίρους στη Μέση Ανατολή.

Ως αποτέλεσμα αυτής της διπλωματίας, στις αρχές του 2023, ο υπουργός Εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας επισκέφτηκε το Κίεβο για να θεσμοθετήσει την παροχή 300 εκατομμυρίων δολαρίων σε ενεργειακούς πόρους, συμπληρωματικά με 100 εκατομμύρια δολάρια ανθρωπιστικής βοήθειας. Ήταν η πρώτη επίσκεψη Αραβικού αξιωματούχου στο Κίεβο από την ανεξαρτησία της Ουκρανίας πριν από περισσότερες από τρεις δεκαετίες. Τα ΗΑΕ και το Κατάρ ενίσχυσαν στη συνέχεια αυτό το πρόγραμμα με αυξημένες ενεργειακές εξαγωγές στην Ευρώπη, ενισχύοντας έτσι την ευρωπαϊκή ανθεκτικότητα και αξιοπιστία ως κύριου προμηθευτή της Ουκρανίας για τις ενεργειακές ανάγκες της κατά τις περιόδους υψηλής ζήτησης.

Η τρέχουσα απειλή

Φέτος, η κατάσταση μπορεί να είναι διαφορετική για τρεις βασικούς λόγους: Πρώτον, τα τρέχοντα προγνωστικά καιρού προβλέπουν ήπια έναρξη του χειμώνα αλλά εξαιρετικά ψυχρούς Ιανουάριο και Φεβρουάριο. Δεύτερον, η Ρωσία έχει αυξήσει σημαντικά τον στόλο των drones της με υποστήριξη από το Ιράν, καθώς και τα ήδη άφθονα αποθέματα πυραύλων. Τρίτον, δεν υπάρχει άμεση ένδειξη ότι η Ουάσινγκτον θα επαναλάβει την προηγούμενη προσπάθεια.

Οι Ευρωπαίοι, ωστόσο, ενισχύουν τις δικές τους προσπάθειες, διαθέτοντας 500 εκατομμύρια δολάρια για την υποστήριξη αυξημένων εισαγωγών φυσικού αερίου στην Ουκρανία, καθώς και προγράμματα έκτακτης ανάγκης για την αποκατάσταση ή αντικατάσταση κατεστραμμένων γεννητριών, μετασχηματιστών και άλλων συστημάτων.

Το καλοκαίρι, η Ρωσία εξαπέλυσε τις μεγαλύτερες επιθέσεις στον πόλεμο μέχρι σήμερα, με δεκάδες drones και πυραύλους να στοχεύουν ουκρανικές υποδομές ενέργειας, προκαλώντας εκτεταμένες διακοπές ρεύματος και τρομοκρατώντας τον πληθυσμό. Η Ουκρανία απάντησε επιτιθέμενη σε ρωσικές εγκαταστάσεις ενέργειας για να μειώσει τα έσοδα της Μόσχας από τις πωλήσεις ενέργειας.

Διπλωματικός μαραθώνιος χωρίς άμεση λύση για την Ουκρανία

Οι ευρωπαίοι ηγέτες υποδέχτηκαν θετικά τις προσπάθειες Τραμπ να μειώσει τις διαφορές και να θέσει τις βάσεις για μια άμεση συνάντηση Πούτιν-Ζελένσκι. Υπήρξε κάποια πρόοδος σχετικά με τις δύο βασικές υποθέσεις που πρέπει να λυθούν για την ειρήνη: ανταλλαγές εδαφών και εγγυήσεις ασφαλείας. Ωστόσο, είναι σαφές ότι ο Πούτιν δεν προτίθεται βραχυπρόθεσμα να τερματίσει τον πόλεμο.

Η γερμανική καγκελαρία συνοψίζει το κλίμα μετά τις συναντήσεις: «Προετοιμάζομαι για έναν μακρύ πόλεμο στην Ουκρανία».

Τώρα, μετά την επίδειξη στρατηγικής του Πούτιν, η στρατηγική του Λευκού Οίκου πρέπει να προσαρμοστεί. Στόχος είναι η Ουκρανία να επιβιώσει τον χειμώνα και να ενισχυθεί, με σαφή προγράμματα ασφαλείας ώστε να μπορέσει η διπλωματία να συνεχιστεί την άνοιξη. Παράλληλα, η υποστήριξη μέσω NATO και οι κυρώσεις στις ρωσικές εξαγωγές ενέργειας παραμένουν κρίσιμες για να αυξηθεί το κόστος για τη Ρωσία και να υπάρξει πιθανότητα ουσιαστικής ειρήνευσης.