Πανευρωπαϊκός συντονισμός λιμενεργατών για μπλόκο στο Ισραήλ

Λιμενεργάτες από όλη την Ευρώπη συγκεντρώνονται σήμερα, Παρασκευή (26/09), και αύριο, Σάββατο (27/09), στη Γένοβα της Ιταλίας, για να συντονίσουν τις προσπάθειές τους να μπλοκάρουν την αποστολή όπλων που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στη Γάζα, ένα σχέδιο που θα μπορούσε να εξελιχθεί σε συνολικό εμπορικό μποϊκοτάζ του Ισραήλ.

Όπως αναφέρει το Politico, η ιταλική συνδικαλιστική ένωση USB θα φιλοξενήσει συνδικαλιστές από λιμάνια της Ισπανίας, Γαλλίας, Ελλάδας, Κύπρου, Μαρόκου και Γερμανίας, προκειμένου να καταρτίσουν μια κοινή στρατηγική.

“Ελπίζουμε ότι από αυτή τη συνάντηση θα προκύψει ένα σχέδιο για σοβαρές, συγκεκριμένες ενέργειες — τόσο άμεσες όσο και μακροπρόθεσμες”, δήλωσε ο Φραντσέσκο Στάτσιολι από την εκτελεστική επιτροπή της USB, ο οποίος συντονίζει τις προσπάθειες με τους διεθνείς εταίρους.

Αρχικά, οι συζητήσεις θα επικεντρωθούν στον τρόπο αντίδρασης στο Global Sumud Flotilla, την ανθρωπιστική αποστολή που πλέει προς τη Γάζα, στον αποκλεισμό των στρατιωτικών εξαγωγών προς το Ισραήλ, αλλά και στις ενέργειες που ενδέχεται να απειλήσουν τις εμπορικές σχέσεις του Ισραήλ με την ΕΕ.

“Στο μέλλον, αυτό θα μπορούσε να σημαίνει συντονισμένη δράση στα ευρωπαϊκά λιμάνια όχι μόνο κατά των όπλων, αλλά και κατά όλων των εμπορευμάτων που προορίζονται για το Ισραήλ”, δήλωσε ο Staccioli.

Η πρωτοβουλία ξεκίνησε με στόχο τον συντονισμό των λιμενεργατών στη Μεσόγειο για τη δημιουργία “arms-free zones” στα λιμάνια, μια ανάγκη που έγινε πιο επιτακτική το καλοκαίρι, όταν πλοία φορτωμένα με όπλα και στρατιωτικό εξοπλισμό για το Ισραήλ έφτασαν στον Πειραιά, τη Μασσαλία και τη Γένοβα.

“Αυτό που ξεκίνησε ως σχέδιο για ένα κοινό μέτωπο το φθινόπωρο — για να εντείνουμε την πίεση και να διακόψουμε τη φόρτωση και εκφόρτωση όπλων στα ευρωπαϊκά λιμάνια — έχει αναδιαμορφωθεί από τα πρόσφατα γεγονότα”, σημείωσε ο Στάτσιολι.

Το σημείο καμπής, όπως ανέφερε, ήταν η διεθνής κινητοποίηση Global Sumud Flotilla — η τέταρτη και μεγαλύτερη ναυτική πρόκληση κατά του αποκλεισμού της Γάζας από το Ισραήλ, με 20 πλοία και περισσότερους από 300 ακτιβιστές και ακτιβίστριες εν πλω. Η αποστολή αναχώρησε στις αρχές Σεπτεμβρίου, καθώς η Γάζα βρίσκεται σε μια ολοένα και πιο επικίνδυνη ανθρωπιστική κρίση, με τον ΟΗΕ να προειδοποιεί για λιμό στην περιοχή.

Οι πρόσφατες επιθέσεις εναντίον της αποστολής ανάγκασαν την Ιταλία να στείλει πολεμικό πλοίο για να προστατεύσει τους πολίτες της, ακολουθούμενη γρήγορα από την Ισπανία.

Παρόλα αυτά, την Πέμπτη (25/09) ο υπουργός Άμυνας της Ιταλίας, Γκουίντο Κροσέτο, προειδοποίησε τα μέλη της αποστολής, να μην επιχειρήσουν να σπάσουν τον αποκλεισμό της Γάζας, τονίζοντας ότι τα ιταλικά πλοία «θα παραμείνουν σε διεθνή ύδατα» και δεν θα λειτουργήσουν ως συνοδεία.

«Η αποστολή άλλαξε τα δεδομένα», δήλωσε ο Στάτσιολι. «Άνοιξε τη συζήτηση και έθεσε τη Γάζα στο επίκεντρο, απαιτώντας ισχυρή και άμεση παρέμβαση».

Υπενθυμίζεται πως οι λιμενεργάτες της USB είχαν προειδοποιήσει ότι αν χαθεί η επαφή με την αποστολή, θα μπλοκάρουν αμέσως όλες τις αποστολές προς το Ισραήλ.

Στην Ιταλία, μια γενική απεργία νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, με τη συμμετοχή εργαζομένων από δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, με κύριο αίτημα να σταματήσει η γενοκτονία στη Γάζα, τράβηξε τη δημόσια προσοχή.

“Μαζί είμαστε πιο δυνατοί”

Η συνάντηση στη Γένοβα θα ανοίξει σήμερα, Παρασκευή (26/09), με εσωτερικές συνομιλίες μεταξύ των αντιπροσωπειών των λιμένων, με στόχο να συμφωνήσουν σε μια πρώτη κοινή κινητοποίηση σε όλα τα λιμάνια της Ευρώπης και της Μεσογείου.

Την επόμενη ημέρα, οι αντιπροσωπείες των λιμενεργατών θα συμμετάσχουν σε δημόσια συνάντηση μαζί με άλλους εργαζόμενους της εφοδιαστικής αλυσίδας, που απασχολούνται στη μεταφορά ή παραγωγή πολεμικών υλικών. Η συνάντηση θα συνεχίσει τις συζητήσεις για τις απεργίες κατά τη διάρκεια της φόρτωσης και εκφόρτωσης όπλων.

Οι ενώσεις που συμμετέχουν έχουν σημαντική επιρροή στην ευρωπαϊκή ναυτιλία.

Η ισπανική Coordinadora ελέγχει τον τομέα της λιμενικής εργασίας στα μεγαλύτερα λιμάνια της Ισπανίας. Η γαλλική CGT Port & Docks αποτελεί τμήμα της μεγαλύτερης συνδικαλιστικής συνομοσπονδίας της χώρας. Στην Ελλάδα και την Κύπρο, οι συμμετέχουσες ενώσεις είναι οι κυριότερες δυνάμεις στον Πειραιά και τη Λεμεσό. Στο Μαρόκο, η ODT εκπροσωπεί τους λιμενεργάτες στην Ταγγέρη — μια ζωτικής σημασίας πύλη για το εμπόριο της Μεσογείου.

Η συνάντηση στη Γένοβα είναι η τελευταία μιας σειράς συνδικαλιστικών δράσεων που αποσκοπούν στον περιορισμό των εμπορικών συναλλαγών όπλων με το Ισραήλ.

Τον Ιούνιο, οι λιμενεργάτες στη Μασσαλία μπλόκαραν αποστολή στρατιωτικού εξοπλισμού προς το Ισραήλ ενώ τον Ιούλιο, εκατοντάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν στον Πειραιά για να σταματήσουν την αποστολή στρατιωτικού ατσαλιού.

«Όλα όσα συνέβησαν μας έβαλαν σε νέο επίπεδο συντονισμού», είπε ο Στάτσιολι.

«Τα λιμάνια είναι πλέον στρατηγικά πεδία μάχης — και χρειαζόμαστε κοινή στάση και ισχυρότερο συντονισμό».

Στοιχεία και αριθμοί σχετικά με τις εισαγωγές όπλων του Ισραήλ

Το Ισραήλ εισάγει σχεδόν το 70% του οπλοστασίου του από τις ΗΠΑ, τον μεγαλύτερο εξαγωγέα όπλων στον κόσμο. Η Γερμανία είναι ο δεύτερος προμηθευτής του Ισραήλ. Από τις 7 Οκτωβρίου 2023 έχει εξάγει όπλα αξίας 485 εκατομμυρίων ευρώ. Η Ιταλία είναι τρίτη, προμηθεύοντας λιγότερο από 1%.

Η Συνθήκη του ΟΗΕ για το εμπόριο όπλων και η Ευρωπαϊκή Κοινή Θέση αναφέρουν ότι οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τα εγκλήματα πολέμου πρέπει να αποτρέπουν τέτοιες πωλήσεις. Η Κοινή Θέση του Συμβουλίου της ΕΕ είναι νομικά δεσμευτική, αλλά δεν έχει εφαρμογή.

Τα κράτη μέλη μπορούν να την ερμηνεύσουν διαφορετικά. Μετά τον πόλεμο του Ισραήλ στη Γάζα, η Ιταλία, η Ισπανία, το Βέλγιο και οι Κάτω Χώρες σταμάτησαν ή περιόρισαν τις εξαγωγές. Υπάρχει ελάχιστος έλεγχος για τα όπλα της Χαμάς, που προέρχονται κυρίως από το Ιράν, το οποίο δεν έχει υπογράψει τη συνθήκη του ΟΗΕ για το εμπόριο όπλων.

Γιατί λαμβάνει το Ισραήλ στρατιωτική υποστήριξη από τις χώρες της ΕΕ;

Η ΕΕ διαπίστωσε πρόσφατα πως το Ισραήλ παραβιάζει τις υποχρεώσεις του όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα στη Γάζα. Επομένως γιατί το Ισραήλ εξακολουθεί να λαμβάνει στρατιωτική υποστήριξη από τις ευρωπαϊκές χώρες; Ο Giorgio Beretta, ένας από τους πιο έγκυρους Ιταλούς αναλυτές όσον αφορά το εμπόριο όπλων και ιστορική φωνή του ιταλικού Δικτύου Ειρήνης και Αφοπλισμού, εξηγεί ότι οι συνθήκες είναι εθελοντικές και στη συνέχεια κάθε χώρα πρέπει να δεσμευτεί για αυτές.

«Οι κανονισμοί είναι ορθοί. Το πρόβλημα έγκειται στην εφαρμογή τους, γιατί υπάρχει πάντα ένα μεγάλο περιθώριο διακριτικής ευχέρειας», λέει ο Giorgio Beretta του Μόνιμου Παρατηρητηρίου για τα φορητά όπλα, OPAL.

Ο Beretta λέει ότι οι πληροφορίες που παρέχονται στις εθνικές κυβερνήσεις, οι οποίες είναι υπεύθυνες για τη διασφάλιση ότι τα όπλα δεν χρησιμοποιούνται για τη διάπραξη παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, είναι συχνά πολύ ασαφείς.

«Μπορεί να αναφέρεται μια γενική κατηγορία, όπως “αεροσκάφη” ή “σκάφη του ναυτικού”, όμως υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ αεροσκαφών που χρησιμοποιούνται για επιθέσεις εδάφους και αεροσκαφών που χρησιμοποιούνται για διάσωση. Μέχρι να εξετάσει τις εξαγωγές το κοινοβούλιο, τα όπλα συχνά έχουν ήδη παραδοθεί.»

Τον Μάιο του 2025, η ΕΕ ανακοίνωσε την επανεξέταση της Συμφωνίας Σύνδεσης ΕΕ-Ισραήλ, αφού διαπίστωσε ότι το Ισραήλ παραβιάζει τη ρήτρα της εμπορικής συμφωνίας για τα ανθρώπινα δικαιώματα, αναφέροντας παραβιάσεις στη Γάζα και τη Δυτική Όχθη.

Μέχρι τον Ιούλιο, η ΕΕ είχε αναβάλει οποιαδήποτε ενέργεια, πόσο μάλλον οποιεσδήποτε κυρώσεις, συμπεριλαμβανομένου ενός πιθανού εμπάργκο όπλων, εκθέτοντας για άλλη μία φορά τους βαθιά ριζωμένους διχασμούς της σχετικά με το Ισραήλ.