Πώς η ναζιστική κληρονομιά της Γερμανίας επηρεάζει την αντιμετώπιση των drones

Η διευρυμένη χρήση των drones έχει φέρει τις κυβερνήσεις ανά τον κόσμο αντιμέτωπες με νέες προκλήσεις, ιδιαίτερα όταν καλούνται να αντιμετωπίσουν επιθέσεις όπως επίσης και ενέργειες κατασκοπείας.

Στην παρούσα συγκυρία, τα rogue drones, τα οποία μέχρι στιγμής δεν έχουν αποδοθεί σε συγκεκριμένο ιδιοκτήτη, έχουν προκαλέσει διαταραχές στην αεροπορική κυκλοφορία σε όλη την ήπειρο τις τελευταίες εβδομάδες. Ορισμένα από αυτά έχουν εντοπιστεί πάνω από νοσοκομεία, κανάλια, εργοστάσια όπλων και άλλες κρίσιμες υποδομές στη Γερμανία, με την κυβέρνηση να αναζητά λύσεις, για αυτό που, όπως εκτιμούν, αποτελεί μέρος ενός υβριδικού πολέμου του Κρεμλίνου στην Ευρώπη.

Στην περίπτωση όμως της αμυντικής απόκρισης της Γερμανίας σε τέτοιου τύπου επιθέσεις, η κατάσταση είναι περίπλοκη, και αυτό οφείλεται στο ναζιστικό παρελθόν της χώρας. Ο γερμανικός στρατός δεν μπορεί απλώς να καταρρίπτει drones στον εναέριο χώρο της χώρας και ο κύριος λόγος σχετίζεται με τα νομικά και θεσμικά αναχώματα που θεσπίστηκαν για να αποτραπεί η επανάληψη των φαινομένων της ναζιστικής περιόδου.

Δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι τα πρόσφατα drones που εισήλθαν στον γερμανικό εναέριο χώρο έφεραν οπλισμό. Ωστόσο, σύμφωνα με τις γερμανικές αρχές, το Κρεμλίνο φαίνεται να τα χρησιμοποιεί για κατασκοπεία. Πέρσι, υπήρξαν αναφορές για ανεξήγητες εμφανίσεις drones πάνω από εγκαταστάσεις της Rheinmetall (κατασκευάστριας όπλων) και της BASF (χημικής βιομηχανίας).

Γιατί η Γερμανία θεσμοθέτησε περιορισμούς στον στρατό

Το Σύνταγμα της Γερμανίας, που υιοθετήθηκε στη σκιά του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, απαγορεύει ρητά στον στρατό (Bundeswehr) να διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στην εσωτερική ασφάλεια της χώρας.

Οι συντάκτες του Συντάγματος είχαν κατά νου πώς η στρατιωτική ισχύς της Γερμανίας είχε στο παρελθόν καταχραστεί από το ναζιστικό καθεστώς και τους πολιτικούς του συμμάχους για την καταστολή των αριστερών πολιτικών δυνάμεων.

Αν και θεωρητικά ο γερμανικός στρατός μπορεί να χρησιμοποιήσει όπλα εντός της χώρας μόνο σε περίπτωση μεγάλης εισβολής, οι μέχρι στιγμής παραβιάσεις με drones δεν θεωρούνται αρκετά σοβαρές ώστε να ενεργοποιήσουν αυτό το δικαίωμα, σύμφωνα με νομικούς ειδικούς. Βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας, η Bundeswehr μπορεί να καταρρίψει drones μόνο πάνω από στρατιωτικές εγκαταστάσεις.

Η γερμανική αστυνομία έχει το νόμιμο δικαίωμα να καταρρίψει drones, εφόσον το κρίνει απαραίτητο, αλλά δεν διαθέτει την δυνατότητα τεχνικά. Ο στρατός διαθέτει πολύ περισσότερες δυνατότητες για την αντιμετώπιση τέτοιων απειλών, αλλά παραμένει ουσιαστικά ανενεργός, κυρίως εξαιτίας της ιστορικής κληρονομιάς της Γερμανίας.

Στην Αυτοκρατορική Γερμανία και στη Δημοκρατία της Βαϊμάρης πριν από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο γερμανικός στρατός «χρησιμοποιούνταν συχνά και χωρίς οίκτο, συνήθως για να καταστείλει τους Σοσιαλδημοκράτες και τις αριστερές κυβερνήσεις», εξηγεί η καθηγήτρια δημοσίου δικαίου Kathrin Groh από το Πανεπιστήμιο της Bundeswehr στο Μόναχο.

«Η επανάληψη τέτοιων πρακτικών έπρεπε να αποφευχθεί στο Σύνταγμα του 1949 – και γι’ αυτό υπάρχουν σήμερα αυτοί οι αυστηροί περιορισμοί για τη δράση της Bundeswehr στο εσωτερικό», προσθέτει η ίδια.

Οι κινήσεις της γερμανικής κυβέρνησης για την αντιμετώπιση των drones

Οι συνταγματικοί περιορισμοί δημιουργούν μια δύσκολη εξίσωση για την γερμανική κυβέρνηση, η οποία αναζητά τρόπους να αντιδράσει στις προκλήσεις του Κρεμλίνου χωρίς να παραβιάσει τις συνταγματικές δικλίδες ασφαλείας, σημειώνει το POLITICO.

Προς το παρόν, η Bundeswehr μπορεί να προσφέρει μόνο αυτό που το Σύνταγμα ορίζει ως «διοικητική συνδρομή» στην αντιμετώπιση απειλών από drones. Για παράδειγμα, οι στρατιωτικές δυνάμεις μπορούν να εντοπίζουν drones ή να παρέχουν πληροφορίες εφόσον τους ζητηθεί — όπως συνέβη πρόσφατα, όταν drones εμφανίστηκαν πάνω από το Αεροδρόμιο του Μονάχου.

Ο υπουργός Εσωτερικών της Γερμανίας, Alexander Dobrindt, σχεδιάζει να δημιουργήσει ειδική μονάδα αντιμετώπισης drones εντός της ομοσπονδιακής αστυνομίας, καθώς και ένα εθνικό κέντρο άμυνας κατά των drones, όπου θα συντονίζονται αστυνομία, υπηρεσίες πληροφοριών και στρατός. Παράλληλα, προτίθεται να προωθήσει νομοσχέδιο που θα επιτρέπει στον στρατό να καταρρίπτει drones στον γερμανικό εναέριο χώρο εφόσον τίθενται ανθρώπινες ζωές σε κίνδυνο.

Ωστόσο, η συνταγματικότητα ενός τέτοιου νόμου παραμένει αμφίβολη.

Αν ο Dobrindt αναμένει από τον στρατό να αναλάβει ρόλο πέραν της «διοικητικής συνδρομής», «το ζήτημα θα καταλήξει στο Συνταγματικό Δικαστήριο», προειδοποίησε η Marie-Agnes Strack-Zimmermann, Γερμανίδα πολιτικός και πρόεδρος της Επιτροπής Ασφάλειας και Άμυνας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Εδώ όμως τα πράγματα περιπλέκονται ακόμη περισσότερο για τον καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς και την εύθραυστη κυβερνητική του συμμαχία μεταξύ κεντροδεξιών συντηρητικών και κεντροαριστερών Σοσιαλδημοκρατών. Η άνοδος των πολιτικών άκρων, συμπεριλαμβανομένου του ακροδεξιού κόμματος Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD), έχει αφήσει τον Μερτς με μία από τις πιο αδύναμες κοινοβουλευτικές πλειοψηφίες στη μεταπολεμική ιστορία της χώρας — πολύ μακριά από την απαραίτητη πλειοψηφία των δύο τρίτων που απαιτείται για αναθεώρηση του Συντάγματος.

Κάτι τέτοιο σημαίνει πως η Γερμανία θα παραμείνει σε έναν βαθμό έκθετη απέναντι στις παραβιάσεις του Κρεμλίνου με drones για το προσεχές μέλλον — ή, τουλάχιστον, μέχρι οι αστυνομικές δυνάμεις της χώρας να αποκτήσουν την ικανότητα να τα αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά.