Πώς οι πολιτικές του Ισραήλ οδήγησαν σε λιμό τη Γάζα

Η τελευταία έκθεση του Integrated Food Security Phase Classification (IPC), του κορυφαίου διεθνούς μηχανισμού παρακολούθησης της πείνας που υποστηρίζεται από τον ΟΗΕ, αποτυπώνει το μέγεθος της καταστροφής στη Γάζα: μισό εκατομμύριο άνθρωποι – το ένα τέταρτο των Παλαιστινίων της Γάζας – βρίσκονται και επισήμως σε συνθήκες λιμού. Η ίδια η έκθεση αναγνωρίζει ότι η κατάσταση είναι «απολύτως ανθρωπογενής», με τις ανθρωπιστικές οργανώσεις να κατηγορούν το Ισραήλ για «συστηματική παρεμπόδιση» της εισόδου τροφίμων στη Λωρίδα.

Σύμφωνα με την έκθεση, στην περιοχή της Πόλης της Γάζας επικρατούν συνθήκες «λιμού, εξαθλίωσης και θανάτου», ενώ η πείνα εξαπλώνεται ταχύτατα, με προβλέψεις ότι έως τον Σεπτέμβριο θα πλήξει μεγάλο μέρος της Γάζας.

Το IPC καταγράφει τρία κριτήρια:

• Πείνα: Τουλάχιστον 1 στα 5 νοικοκυριά βρίσκεται σε ακραία έλλειψη τροφής.
• Υποσιτισμός: Περίπου 1 στα 3 παιδιά ή περισσότερα είναι οξέως υποσιτισμένα.
• Θνησιμότητα: Τουλάχιστον 2 άνθρωποι στους 10.000 πεθαίνουν καθημερινά από ασιτία ή από συνδυασμό υποσιτισμού και ασθενειών.

Παρά το γεγονός ότι η συλλογή στοιχείων για τους θανάτους είναι προβληματική λόγω κατάρρευσης των μηχανισμών παρακολούθησης, το IPC καταλήγει – με βάση τα υπάρχοντα δεδομένα και την εκτίμηση ειδικών – ότι το όριο θνησιμότητας έχει ξεπεραστεί.

Το υπουργείο Υγείας της Χαμάς στη Γάζα ανακοίνωσε δύο νέους θανάτους από ασιτία, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό στους 273, εκ των οποίων τα 112 παιδιά.

«Απολύτως ανθρωπογενής» κρίση

Μετά από σχεδόν δύο χρόνια πολέμου, οι περιορισμοί του Ισραήλ στην είσοδο αγαθών έχουν καταστήσει την πρόσβαση σε τρόφιμα ακραία δύσκολη. Η κατάσταση επιδεινώθηκε ραγδαία τον Μάρτιο του 2025, όταν το Ισραήλ επέβαλε ολικό αποκλεισμό σχεδόν τριών μηνών.

Υπό διεθνείς πιέσεις, τον Μάιο άρχισε να επιτρέπει περιορισμένες εισαγωγές, αντικαθιστώντας το σύστημα διανομής τροφίμων του ΟΗΕ με τη Gaza Humanitarian Foundation (GHF), μια αμερικανική ΜΚΟ με τέσσερα κέντρα διανομής σε στρατιωτικοποιημένες ζώνες. Τα σημεία αυτά αντικατέστησαν τα 400 σημεία της UNRWA και ανάγκαζαν τους Παλαιστίνιους να διανύουν μεγάλες αποστάσεις με κίνδυνο για τη ζωή τους.

Ο ΟΗΕ καταγράφει 994 θανάτους Παλαιστινίων γύρω από τα κέντρα διανομής από τα τέλη Μαΐου – οι περισσότεροι από πυρά Ισραηλινών στρατιωτών, σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες και γιατρούς.

Παρά την αύξηση των φορτηγών βοήθειας και τις «τακτικές παύσεις» στις επιχειρήσεις τον Ιούλιο, οι ποσότητες υπολείπονται δραματικά των αναγκών. Οι ανθρωπιστικές οργανώσεις μιλούν για ανάγκη 600 φορτηγών την ημέρα, όταν σήμερα δεν ξεπερνούν τα μισά.

Η απάντηση του Ισραήλ

Η ισραηλινή κυβέρνηση απέρριψε την έκθεση του IPC χαρακτηρίζοντάς την «κατασκευασμένη» και «μεροληπτική», υποστηρίζοντας ότι βασίστηκε σε «δεδομένα της Χαμάς». Ο οργανισμός, ωστόσο, απάντησε ότι εφαρμόζει τα ίδια διεθνώς καθιερωμένα κριτήρια, όπως σε προηγούμενες κρίσεις.

Ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου επιμένει ότι δεν υπάρχει λιμός και κατηγορεί τις ανθρωπιστικές οργανώσεις και τη Χαμάς για τις ελλείψεις.

Οι διεθνείς αντιδράσεις

Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, δήλωσε ότι το Ισραήλ ως κατοχική δύναμη έχει «σαφείς υποχρεώσεις βάσει του διεθνούς δικαίου».

Ο επικεφαλής ανθρωπιστικών υποθέσεων του ΟΗΕ, Τομ Φλέτσερ, τόνισε ότι ο λιμός είναι αποτέλεσμα της «συστηματικής παρεμπόδισης» του Ισραήλ.

Ο ΥΠΕΞ του Ηνωμένου Βασιλείου, Ντέιβιντ Λάμι, έκανε λόγο για «ηθικό σκάνδαλο».

Ο Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, Φόλκερ Τερκ, προειδοποίησε ότι η χρήση της πείνας ως όπλο πολέμου συνιστά έγκλημα πολέμου.

Επικείμενη εισβολή στην πόλη της Γάζας

Παράλληλα, το Ισραήλ ανακοίνωσε την επιστράτευση δεκάδων χιλιάδων εφέδρων για την επικείμενη εισβολή και κατάληψη της Πόλης της Γάζας, της περιοχής που έχει ήδη χαρακτηριστεί από το IPC σε λιμό.

Η επιχείρηση αναμένεται να προκαλέσει νέο κύμα εκτοπισμού ενός εκατομμυρίου ανθρώπων, με διεθνείς οργανισμούς να προειδοποιούν για «καταστροφικές συνέπειες», ειδικά για παιδιά, ηλικιωμένους και άτομα με αναπηρίες που αδυνατούν να απομακρυνθούν.