Σεισμός στο Αφγανιστάν: Η συγκλονιστική μαρτυρία ενός Έλληνα από τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα
Διαβάζεται σε 6'
Ο Ανδρέας Κουτέπας από τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα γράφει από το Αφγανιστάν για τον φονικό σεισμό που έπληξε πριν λίγες μέρες μία ήδη ευάλωτη χώρα.
- 06 Σεπτεμβρίου 2025 07:05
Αργά το βράδυ της 31ης Αυγούστου ένας σεισμός μεγέθους πάνω από 6 βαθμούς της κλίμακας Ρίχτερ έπληξε το Αφγανιστάν κοντά στα σύνορα με το Πακιστάν, αφήνοντας πίσω του πάνω από 1.500 νεκρούς και περισσότερους από 3.000 τραυματίες. Ο Ανδρέας Κουτέπας επικεφαλής της αποστολής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στο Αφγανιστάν περιγράφει τις πρώτες εικόνες που αντίκρυσαν οι ομάδες της οργάνωσης μετά τον φονικό σεισμό, μιλάει για τις τεράστιες ανάγκες που υπάρχουν, αλλά και για το ψυχικό αποτύπωμα που αφήνει μία τέτοια εμπειρία.
«Η περιοχή που χτυπήθηκε από το σεισμό βρίσκεται κοντά στα σύνορα με το Πακιστάν. Είναι πολύ δύσβατη και επικίνδυνη από πλευράς ασφαλείας. Υπάρχουν ακόμα ένοπλοι πυρήνες του ισλαμικού κράτους, αλλά και πολλά υπολείμματα οβίδων και εκρηκτικών, που κάνουν την πρόσβαση επικίνδυνη. Δυστυχώς στα πιο σφοδρά χτυπημένα χωριά δεν υπάρχει ακόμα οδική πρόσβαση, παρά μόνο με ελικόπτερο.
Ο σεισμός έχει προκαλέσει πολύ μεγάλες ζημιές γιατί τα σπίτια είναι πλίνθινα, και οι πρόσφατες πλημμύρες είχαν μαλακώσει πολύ το έδαφος. Έτσι τα κτίσματα καταρρεύσαν εύκολα.
Η εικόνα που αντίκρισε η ομάδα μας όταν έφτασε στο νοσοκομείο της Τζαλαλαμπάντ την επόμενη μέρα ήταν χαοτική. Παρόλα αυτά υπήρχε μεγάλη κινητοποίηση και ανταπόκριση από όλο τον πληθυσμό, τις αρχές και τις δυνάμεις ασφαλείας. Λόγω του δύσβατου της περιοχής, πολλοί τραυματίες μεταφέρονταν με ελικόπτερα στη Τζαλαλαμπάντ. Δυστυχώς ο απολογισμός των θυμάτων μεγαλώνει συνεχώς.
Οι βασικές πρώτες ανάγκες
«Στην πρώτη φάση οι ανάγκες είναι κυρίως διάσωση από τα ερείπια και επείγουσα ιατρική φροντίδα. Γι’ αυτό το λόγο η ομάδα μας πήγε στην περιοχή με ειδικά «κιτ», με φάρμακα και ιατρικό εξοπλισμό, που είναι σχεδιασμένα να καλύπτουν τις ανάγκες και τη φροντίδα των τραυματιών. Αυτά τα κιτ χρησιμοποιήθηκαν άμεσα στα νοσοκομεία όπου γίνεται η άφιξη των τραυματιών.
Στη συνέχεια η ομάδα προσπαθεί να προσεγγίσει περιοχές που έχουν πληγεί, να καταγράψει και να ανταποκριθεί στις ανάγκες. Την Πέμπτη μια καινούργια ομάδα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα προσγειώθηκε στη Τζαλαλαμπάντ, με χειρουργό, αναισθησιολόγο, άλλες ιατρικές ειδικότητες και συντονιστές. Η ομάδα αυτή θα συνεχίσει τη παρέμβαση στη Τζαλαλαμπάντ, αλλά και στα χωριά της περιοχής.
Στην επόμενη φάση, οι προσπάθειές μας θα επικεντρωθούν στις κοινότητες που έχουν χάσει τα σπίτια τους. Καθαρό νερό, τουαλέτες, είδη υγιεινής, κουβέρτες. Και επίσης κινητές κλινικές μέχρι να επανέλθουν οι κανονικές δομές υγείας. Πολύ σημαντικό κομμάτι της δουλειάς μας είναι η ψυχική υγεία, άκρως απαραίτητη μετά το τραγικό συμβάν, για παιδιά και ενήλικες, όπως και οι υπηρεσίες προαγωγής υγείας».
Το ψυχικό αποτύπωμα
Το Αφγανιστάν ήταν μια δύσκολη αποστολή, ακόμα και πριν από το σεισμό. Οι ιατρικές και ανθρωπιστικές ανάγκες είναι τεράστιες, όπως και τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα. Ειδικά φέτος, που οι δυσκολίες δεν σταματούν: η αμερικανική ανθρωπιστική βοήθεια κόπηκε ολοσχερώς (σχεδόν 3 δις), σακατεύοντας το ήδη ταλαιπωρημένο σύστημα υγείας και υποστήριξης της χώρας. Σαν να μην έφτανε αυτό, οι γειτονικές χώρες αποφάσισαν να απελάσουν όλους τους Αφγανούς που έχουν μεταναστεύσει τα τελευταία 20 χρόνια, προσθέτοντας σχεδόν 4 εκατομμύρια ευάλωτους ανθρώπους στο ήδη εύθραυστο σύστημα υγείας.
Μετά από τέτοιες αποστολές, φεύγω με ένα μίγμα συναισθημάτων. Ικανοποίηση, ενοχή, ανακούφιση, ματαιότητα…Κάθε ένας άνθρωπος έχει το δικό του μηχανισμό να επιστρέφει στην κανονικότητα της ζωής του πίσω στην πατρίδα του. Εγώ προσπαθώ να ταξινομήσω τις εμπειρίες και τις αναμνήσεις. Να κρατήσω το τι έκανα καλά και το τι όχι, να καταλάβω πού θα μπορούσα να είμαι πιο αποτελεσματικός. Να μην ξεχάσω τους ανθρώπους της χώρας που βρέθηκα και ό,τι μου έμαθαν.
Μια εικόνα για παράδειγμα που έχει χαραχθεί στη μνήμη μου από αυτή την αποστολή που βρίσκομαι από τον Μάρτιο είναι η παιδιατρική μονάδα εντατικής θεραπείας που λειτουργούμε στο νοσοκομείο της Χεράτ. Είχαμε τόσα μωρά στην εντατική, που δεν έφταναν τα κρεβάτια και αναγκαζόμασταν να τα βάζουμε δυο μαζί σε ένα κρεβάτι, ενώ απ’έξω, στη βροχή, περίμεναν δεκάδες ακόμα άνθρωποι, συνοδοί, συγγενείς, άρρωστα ή υποσιτισμένα παιδιά για εισαγωγή… Ένας χαμός.
Και πάντα σοκάρεσαι, απλά με τα χρόνια το διαχειρίζεσαι πιο γρήγορα. Σε στηρίζουν σε αυτό πολύ οι συνάδελφοι σου, καθώς και ο σκοπός σου, το ότι είσαι εκεί για να βοηθήσεις. Αλλά αυτό που δεν μπορώ να συνηθίσω είναι το πόσο παράλογος είναι ο κόσμος και πόσο άσκοπος πόνος υπάρχει. Όπως γράφει ο Ryszard Kapuściński: «Η δυστυχία δεν πηγάζει από την φύση, είναι κατασκευασμένη από ανθρώπινα χέρια».
Ο Ανδρέας Κουτέπας έχει βρεθεί σε πολλές αποστολές με τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα. Μαλάουι, Αιθιοπία, Υεμένη, Νότιο Σουδάν, Ουκρανία, Νιγηρία, Ινδία είναι μερικές από αυτές. Στο Αφγανιστάν βρίσκεται από τον Μάρτιο ως επικεφαλής της αποστολής. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα λειτουργούν επτά προγράμματα στο Αφγανιστάν, κυρίως σε νοσοκομεία, τα οποία επικεντρώνονται σε υπηρεσίες αναπαραγωγικής υγείας, προγράμματα για φυματίωση, σε υπηρεσίες επείγουσας ιατρικής (τραύμα), αλλά και σε υπηρεσίες πρωτοβάθμιας φροντίδας στην επαρχία. Είναι μια από τις μεγαλύτερες αποστολές των Γιατρών Χωρίς Σύνορα παγκοσμίως, με πάνω από 3.500 άτομα ντόπιο και 120 διεθνές προσωπικό.
